Thực hiện Chương trình số 07-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội: Đổi mới sáng tạo - nền tảng để Hà Nội bứt phá

Sau gần 5 năm triển khai, chương trình không chỉ khẳng định tầm nhìn chiến lược, mà còn kiến tạo nền tảng tư duy mới, đưa khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trở thành động lực then chốt cho sự phát triển bền vững của Hà Nội trong kỷ nguyên số.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong, Trưởng ban Chỉ đạo Chương trình số 07-CTr/TU trao bằng khen của Ban Thường vụ Thành ủy cho các tập thể có thành tích xuất sắc.

Từ nhận thức đến thể chế - bước ngoặt tư duy đổi mới

Ngay từ khi ban hành, Chương trình số 07-CTr/TU đã thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ của Thành ủy Hà Nội. Lần đầu tiên, một chương trình công tác của Đảng bộ Thủ đô tập trung riêng vào lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Mục tiêu không chỉ nâng cao các chỉ số về năng suất, sáng chế hay chuyển đổi số, mà còn kiến tạo hành lang pháp lý, cơ chế và tư duy quản trị mới, coi khoa học, công nghệ là động lực chủ yếu thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Theo Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Trưởng ban Chỉ đạo Chương trình số 07-CTr/TU Nguyễn Văn Phong, điểm nổi bật qua quá trình triển khai là nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, các nhà khoa học, cơ quan nghiên cứu đã có bước chuyển căn bản. “Qua thực hiện Chương trình, nhận thức của cấp ủy Đảng, chính quyền, các nhà khoa học, cơ quan nghiên cứu về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo từng bước được nâng lên” - Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong nhấn mạnh. Điều đó giúp toàn hệ thống chính trị coi đây là trách nhiệm chung, thay vì chỉ là nhiệm vụ riêng của ngành khoa học và công nghệ.

Ý nghĩa lớn nhất của chương trình được thể hiện ở những thay đổi thể chế. Từ Nghị quyết số 18-NQ/TU về Chuyển đổi số, xây dựng thành phố Hà Nội thông minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Kế hoạch tổng thể số 239/KH-UBND đến việc Quốc hội thông qua Luật Thủ đô (sửa đổi) năm 2024, Hà Nội đã hình thành hệ thống cơ chế, chính sách đặc thù cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đây được coi như “đòn bẩy pháp lý” để Thành phố cởi trói cho các ý tưởng mới, mô hình công nghệ mới, đồng thời tạo ra hành lang an toàn cho thử nghiệm, ứng dụng công nghệ vào quản lý và sản xuất.

Một bài học quan trọng được rút ra là sự chỉ đạo thống nhất, xuyên suốt của Thành ủy và Ban Chỉ đạo. Nếu không có sự lãnh đạo quyết liệt, thường xuyên kiểm tra, tháo gỡ vướng mắc, thì những nỗ lực kết nối hệ thống phức tạp, liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực, khó có thể đạt tiến độ. Đây chính là điểm nhấn về phương thức lãnh đạo trong triển khai chương trình.

Chuyển đổi số trong hành chính công, một minh chứng sinh động

Để thấy rõ sức sống của Chương trình số 07-CTr/TU, có thể nhìn vào thành công trong chuyển đổi số của Trung tâm Phục vụ Hành chính công thành phố Hà Nội. Ông Cù Ngọc Trang, Giám đốc Trung tâm, cho biết: Từ mô hình “một cửa” truyền thống, Trung tâm đã trở thành đầu mối hiện đại, áp dụng công nghệ số toàn diện.

Khó khăn ban đầu không ít. Số lượng thủ tục hành chính lớn, nhiều lĩnh vực mới phức tạp; kỹ năng số của đội ngũ cán bộ chưa đồng đều; hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ; dữ liệu ngành còn phân tán. Nhưng nhờ tinh thần của Chương trình số 07-CTr/TU, Trung tâm đã chủ động tái cấu trúc quy trình, đơn giản hóa 150 thủ tục thiết yếu, triển khai tiếp nhận hồ sơ phi địa giới hành chính, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hỗ trợ người dân qua người máy giao tiếp và hệ thống Chatbot được tích hợp trên app Công dân Thủ đô số (iHanoi - nền tảng duy nhất tích hợp các dịch vụ công và tiện ích số cho người dân), xây dựng hệ thống chi nhánh hiện đại cùng mô hình “đại lý dịch vụ công trực tuyến” hợp tác với doanh nghiệp như VNPost, Viettel Post, FPT Shop.

Điểm then chốt không chỉ là số hóa, mà là tái thiết kế quy trình theo nguyên tắc “một lần nộp, nhiều lần dùng”. Nhờ vậy, người dân không còn phải phụ thuộc vào địa giới hành chính để nộp hồ sơ. Điều này vừa tăng tính minh bạch, vừa giảm thời gian, chi phí. Đặc biệt, phong trào “Bình dân học vụ số” được triển khai tại 126 xã, phường, với sự tham gia của sinh viên, đoàn viên, thanh niên và doanh nghiệp, đã giúp hàng vạn người dân biết cách sử dụng dịch vụ công trực tuyến. Đây là minh chứng cho thấy chuyển đổi số không chỉ là câu chuyện công nghệ, mà còn là quá trình thay đổi nhận thức của cộng đồng.

Theo ông Nguyễn Việt Hùng, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội, chương trình đã giúp định hình rõ cách tiếp cận coi dữ liệu là tài nguyên. Thành phố phát triển nhiều cơ sở dữ liệu chuyên ngành và kết nối vào nền tảng tích hợp chia sẻ dữ liệu của thành phố (LGSP) để chia sẻ, liên thông với hệ thống quốc gia. Đến nay, đã có 45 bộ dữ liệu của 14 sở, ngành được công bố, phục vụ quản lý đô thị, y tế, giáo dục, giao thông. Việc này không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo điều kiện để doanh nghiệp, người dân tham gia khai thác dữ liệu, hình thành dịch vụ mới.

Cũng theo ông Nguyễn Việt Hùng, thành công của chuyển đổi số trên địa bàn Hà Nội thời gian qua không chỉ đến từ công nghệ mà chủ yếu từ lãnh đạo quyết liệt, quy trình nghiệp vụ rõ ràng và hỗ trợ người dùng kịp thời. Thành phố duy trì cơ chế họp giao ban định kỳ để xử lý “điểm nghẽn”, kiên trì thực hiện các dự án công nghệ lớn, đồng thời mở nhiều kênh hỗ trợ như tổng đài 1022, nhóm Zalo, đường dây nóng. Các chiến dịch cao điểm như “45 ngày đêm hỗ trợ chuyển đổi số” đã giúp tỉ lệ hồ sơ trực tuyến tăng từ chưa đến 1% lên hơn 25% chỉ sau một tháng. Đây là con số chứng minh cho cách tiếp cận “lấy người dùng làm trung tâm”.

Dù vậy, thách thức vẫn hiện hữu. Năng lực nghiên cứu, phát triển và sản phẩm công nghệ lõi còn hạn chế; nhân lực công nghệ chuyên sâu còn thiếu; một số hệ thống chuyên ngành chưa sẵn sàng kết nối. Do đó, ông Hùng kiến nghị nhiệm kỳ tới cần thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết số 57- NQ/TW và Luật Thủ đô 2024; cho phép thí điểm cơ chế ủy quyền số, mở rộng dữ liệu mở, tích hợp sâu dữ liệu định danh điện tử vào cổng dịch vụ công, cho phép Hà Nội phát triển ứng dụng dịch vụ công riêng. Đồng thời, phải có chính sách thu hút chuyên gia trong và ngoài nước, phát triển nhân lực chất lượng cao, và khuyến khích các quỹ đầu tư mạo hiểm cũng như hợp tác công - tư trong đầu tư hạ tầng số. Những kiến nghị này không chỉ để tháo gỡ khó khăn, mà còn khẳng định quyết tâm xây dựng chính quyền số - mục tiêu xuyên suốt của Chương trình số 07-CTr/TU.

Như Phó Bí thư Thường trực Nguyễn Văn Phong nhấn mạnh, bước sang nhiệm kỳ mới, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo vẫn là một trong những khâu đột phá, đòi hỏi hoàn thiện thể chế, phát triển con người và hệ thống dữ liệu, đồng thời quyết tâm đưa các sáng kiến thí điểm thành chuẩn mực vận hành. Sự thay đổi về nhận thức cùng những minh chứng cụ thể trong thực tiễn chính là nền tảng để Hà Nội bứt phá, biến đổi mới sáng tạo thành sức mạnh lan tỏa, giúp chính quyền gần dân, doanh nghiệp phát triển và Thủ đô tiếp tục là động lực đổi mới của cả nước.

Thu Hằng