Thực thi các thỏa thuận đã ký kết tại châu Á: Thử thách lớn của Tổng thống Trump
Chuyến công du châu Á của Tổng thống Donald Trump đánh dấu nỗ lực lớn nhằm tái định hình thương mại toàn cầu, nhưng những rào cản từ Trung Quốc, Ấn Độ và Hàn Quốc vẫn là thách thức đáng gờm.
Từ Nhật Bản đến Đông Nam Á, Tổng thống Trump đang thúc đẩy hàng loạt thỏa thuận thương mại nhằm củng cố ảnh hưởng Mỹ tại khu vực (trong ảnh: Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và Tổng thống Mỹ Donald Trump ký Thỏa thuận thương mại song phương). Ảnh: Bernama
Theo Wall Street Journal (WSJ) ngày 28/10, chuyến công du châu Á tuần này là phép thử quan trọng đối với nỗ lực tái thiết thương mại toàn cầu thông qua con đường ngoại giao cá nhân của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông Trump đang đứng trước viễn cảnh hấp dẫn của một hiệp ước với Trung Quốc cùng cơ hội vượt qua trở ngại để chốt các thỏa thuận với những đối tác thương mại chủ chốt khác.
WSJ lưu ý, Tổng thống Trump đã tạo được động lực nhất định khi đạt được các thỏa thuận thuế quan với một số quốc gia Đông Nam Á và đưa ra nhận định lạc quan về Trung Quốc trước cuộc gặp dự kiến với Chủ tịch Tập Cận Bình vào cuối tháng này. Phát biểu trên chuyên cơ Không lực Một hôm 27/10, ông Trump bày tỏ: "Tôi nghĩ chúng tôi sẽ đạt được một thỏa thuận".
Tại Tokyo ngày 28/10, Tổng thống Trump và tân Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi đã cam kết mở ra một "thời kỳ hoàng kim" mới cho quan hệ hai nước. Tổng thống Trump hoan nghênh hiệp định thương mại đã được ký kết với Nhật Bản và tin tưởng rằng: "Tôi nghĩ chúng tôi sẽ cùng nhau thực hiện hoạt động thương mại to lớn hơn bao giờ hết".
Theo thỏa thuận đạt được, Tokyo đồng ý đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ trong vài năm tới để đổi lấy mức thuế 15% đối với hầu hết hàng nhập khẩu từ Nhật Bản vào Mỹ, bao gồm cả ô tô.
Trở ngại và thách thức tại các đối tác quan trọng
Mặc dù đạt được những tiến triển, vẫn còn nhiều việc phải làm trong lĩnh vực thương mại với các nền kinh tế quan trọng khác của châu Á như Hàn Quốc, Ấn Độ, Australia và Đài Loan. Chuyên gia kinh tế cấp cao phụ trách khu vực châu Á tại Union Bancaire Priveé, Carlos Casanova, nhận định: "Tổng thống Trump cần phải chứng minh rằng ông ấy đang chiến thắng".
Hàn Quốc là minh chứng rõ ràng nhất cho thách thức này. Dù hai nước đã nhất trí vào cuối tháng 7 rằng Seoul sẽ đầu tư 350 tỷ USD vào Mỹ để đổi lấy việc Washington giảm thuế đối với ô tô và hàng hóa Hàn Quốc từ 25% xuống 15%, hai bên vẫn gặp khó khăn trong việc thực hiện cam kết đầu tư. Thậm chí, một trợ lý cấp cao của Tổng thống Hàn Quốc cho biết khả năng đạt được thỏa thuận là rất thấp khi ông Trump gặp Tổng thống Lee Jae-myung vào ngày 29/10.
Ấn Độ cũng tỏ ra cứng rắn. Thủ tướng Narendra Modi đã bỏ lỡ cuộc gặp trực tiếp dự kiến với Tổng thống Trump. Các cuộc đàm phán thương mại giữa hai nước đang gặp trở ngại khi Mỹ bất ngờ áp thuế 50% đối với Ấn Độ, một phần là phản ứng với việc Ấn Độ tiếp tục mua dầu giá rẻ của Nga. Theo Ajay Srivastava, người sáng lập Global Trade Research Initiative tại New Delhi, xuất khẩu của Ấn Độ sang Mỹ đã giảm mạnh. Cụ thể, trong tháng 9 năm nay, kim ngạch xuất khẩu chỉ còn 5,5 tỷ USD, giảm 20% so với tháng 8 và gần 40% so với tháng 5.
Đối với Australia, hầu hết hàng hóa cũng phải chịu mức thuế 10%, nhưng một thỏa thuận dường như còn xa vời. Bộ trưởng Thương mại Australia Don Farrell thừa nhận: "Những vấn đề này không thể được giải quyết trong một sớm một chiều".
Trong khi đó Đài Loan đang tìm kiếm mức thuế quan thấp hơn sau khi nhận được mức giảm tạm thời từ mức đề xuất 32% xuống 20% từ ngày 7/8. Nhà lãnh đạo Đài Loan Lại Thanh Đức đã ám chỉ rằng "kết quả cụ thể" về các cuộc đàm phán thương mại có thể sớm được công bố.
Động lực từ Đông Nam Á
Trong chuyến công du, Tổng thống Trump đã thực hiện một số thỏa thuận với các nước Đông Nam Á: Hôm 26/10, Mỹ đã đạt được các thỏa thuận chi tiết với Malaysia và Campuchia, theo đó các quốc gia này sẽ giảm thuế quan và tăng cường mua hàng hóa của Mỹ. Mỹ cũng đạt được các thỏa thuận với Thái Lan và Việt Nam, có thể tạo nền tảng cho các thỏa thuận thương mại toàn diện hơn sau này.
WSJ kết luận, việc hoàn tất thêm nhiều thỏa thuận sẽ củng cố chương trình nghị sự thương mại trọng tâm của Tổng thống Trump, trong bối cảnh các khoản thuế gây tranh cãi của ông đang phải đối mặt với phản ứng pháp lý và chính trị trong và ngoài nước. Tuy nhiên, theo Gaurav Ganguly, Giám đốc kinh tế quốc tế tại Moody's Analytics, "Những thỏa thuận này vẫn mang tính biểu tượng khá cao", cho thấy những thách thức còn tiềm ẩn trong việc thực thi các vấn đề cốt lõi.
