Thuế 46% đối với Việt Nam: Chuyển dịch chuỗi cung ứng, định hình lại trật tự kinh tế toàn cầu?

Việc Tổng thống Donal Trump áp thuế 46% đối với Việt Nam có khả năng làm thay đổi đáng kể động lực của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trên thực tế, các công ty hoạt động tại Việt Nam có thể tìm kiếm các giải pháp thay thế cạnh tranh và đáng tin cậy hơn, có thể thúc đẩy họ chuyển hoạt động sản xuất sang các thị trường, nơi các điều kiện - mặc dù chưa thoát khỏi nhiều vấn đề khác - có thể thuận lợi hơn so với kịch bản thuế quan mới.

Việc Việt Nam tuân thủ chính sách "Bốn không" của mình - không tham gia liên minh quân sự; không liên kết với nước này để chống nước kia; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế - từ lâu đã củng cố chiến lược không liên kết và bảo vệ chủ quyền của mình.

Tổng hợp các quốc gia Mỹ thâm hụt hơn 10 tỷ USD. Ảnh: Hân Vũ.

Cách tiếp cận này đã giúp Việt Nam xây dựng các mối quan hệ kinh tế vững chắc với cả các quốc gia phương Tây và các thành viên BRICS. Tuy nhiên, việc Hoa Kỳ áp thuế 46% đối với hàng hóa Việt Nam đặt ra một thách thức kinh tế đáng kể. Trong lịch sử, Việt Nam luôn thận trọng tránh xa căng thẳng thương mại Hoa Kỳ - Trung Quốc, thu hút các nhà sản xuất tìm kiếm các giải pháp thay thế cho Trung Quốc.

Song với việc Hoa Kỳ đánh thuế cao khiến Việt Nam đối mặt với những gián đoạn tiềm ẩn. Tình hình này sẽ buộc phải đánh giá lại sự phụ thuộc vào một thị trường và tìm kiếm các con đường giảm thiểu tác động của các rào cản thương mại như vậy.

Các quốc gia mà Mỹ thâm hụt thương mại hơn 1 tỷ USD. Ảnh: Hân Vũ.

Việt Nam hiện đang tăng cường hợp tác với các quốc gia BRICS. Chuyến thăm gần đây của Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva tới Hà Nội đã nhấn mạnh xu hướng này. Các cuộc thảo luận bao gồm các thỏa thuận tiềm năng liên quan đến máy bay Embraer và thịt bò Brazil, báo hiệu sự đa dạng hóa các quan hệ đối tác kinh tế của Việt Nam. Hơn nữa, việc Tổng thống Lula mời Việt Nam tham dự Hội nghị Thượng đỉnh BRICS sắp tới tại Brazil cho thấy sự cởi mở trong việc thắt chặt quan hệ với khối này.

Việc phân bổ lại sản xuất có thể giúp đẩy nhanh quá trình hình thành hoặc củng cố các khối kinh tế mới như BRICS - hoặc thậm chí là một trật tự hậu BRICS mới - trong đó các nền kinh tế mới nổi và các quốc gia theo truyền thống ít hội nhập hơn vào hệ thống phương Tây tìm cách tạo ra các cơ chế thương mại thay thế.

Đồng thời, sự bất ổn ngày càng tăng và nhu cầu hoạt động bên ngoài hệ thống tài chính do đồng đô la Mỹ thống trị có thể thúc đẩy sự phát triển của các mạch thanh toán phi đô la hóa và hệ sinh thái tài chính phi tập trung (DeFi). Các công nghệ này cung cấp khả năng thực hiện giao dịch bằng các loại tiền tệ thay thế hoặc thông qua các hệ thống blockchain, giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la và tăng khả năng phục hồi của các giao dịch quốc tế.

Trong bối cảnh các chính sách bảo hộ ngày càng hung hăng của Mỹ, việc đa dạng hóa các nhà cung cấp để giảm thiểu phụ thuộc vào và áp dụng các công cụ tài chính thay thế có thể trở thành các chiến lược quan trọng để giảm thiểu tác động của thuế quan và đảm bảo quyền tự chủ kinh tế lớn hơn.

(*) Ann-Ngoc Nguyen, Giảng viên cao cấp, Đại Học Middlesex, London

(*) Roberto Malatesta, Tác giả Hệ điều hành Exedra, Nhà tư vấn độc lập, London

Ann-Ngoc Nguyen - Roberto Malatesta (*)