Thuế quan của ông Trump giáng đòn chí mạng vào nhiều doanh nghiệp FDI Hoa Kỳ tại Việt Nam

Trong nhiều năm, Việt Nam đã trở thành lựa chọn hấp dẫn cho các doanh nghiệp muốn giảm thiểu tác động từ căng thẳng thương mại Mỹ - Trung. Tuy nhiên, với việc Tổng thống Donald Trump mở rộng phạm vi áp thuế, các doanh nghiệp giờ đây khó có thể tránh khỏi ảnh hưởng.

Ông Trump tuyên bố sẽ áp thuế 46% đối với hàng nhập khẩu từ Việt Nam, một phần trong gói thuế quan mới được công bố. Điều này có thể nhanh chóng làm tăng chi phí đối với các tập đoàn trong lĩnh vực may mặc, nội thất và đồ chơi, đồng thời đẩy giá bán lên cao hơn khi các doanh nghiệp tìm cách chuyển gánh nặng thuế sang người tiêu dùng. Mức thuế mới dự kiến có hiệu lực từ ngày 9/4.

Trong bối cảnh các công ty tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng và giảm rủi ro từ căng thẳng thương mại với Trung Quốc, Việt Nam đã trở thành một điểm đến quan trọng. Kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam vào Mỹ đạt 136,6 tỷ USD vào năm 2024, tăng khoảng 19% so với năm 2023, theo Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR).

Trong khi đó, nhập khẩu từ Trung Quốc chỉ tăng 2,8% trong cùng kỳ, sau khi đã giảm khoảng 18% vào năm 2023 so với năm trước đó.

Các mức thuế mới được áp dụng trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng chú trọng đến giá cả và thận trọng hơn trong chi tiêu do lạm phát kéo dài và lo ngại về nền kinh tế.

Hiện, chưa rõ doanh nghiệp nào sẽ điều chỉnh giá bán để thích ứng với mức thuế mới, nhưng nhiều công ty có thể không muốn tự gánh chịu chi phí gia tăng trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng được dự báo sẽ suy yếu.

Cú sốc cho doanh nghiệp FDI tại Việt Nam

Trước động thái của ông Trump, hàng loạt thương hiệu và doanh nghiệp FDI lớn sẽ chịu tác động mạnh từ thuế quan đối với Việt Nam.

Nike sản xuất khoảng một nửa số giày dép của mình tại Trung Quốc và Việt Nam, trong đó khoảng 25% đến từ Việt Nam. Ông Trump sẽ áp thuế 34% lên mức thuế 20% hiện có đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, khiến tổng mức thuế đạt 54%.

Thuế quan mới sẽ là một trở ngại khác đối với gã khổng lồ giày thể thao. Trước đó, Nike đã đưa ra dự báo kinh doanh kém khả quan cho quý hiện tại. Dự báo này cho thấy doanh thu sẽ giảm hai con số trong quý tới, bao gồm cả tác động ước tính từ thuế nhập khẩu đối với hàng hóa từ Trung Quốc và Mexico.

Thuế quan của ông Trump giáng đòn mạnh vào Nike. Ảnh: Reuters.

Việc mở rộng thuế quan có thể làm đình trệ hoặc làm chậm nỗ lực phục hồi và cải thiện doanh số bán hàng của Nike dưới thời CEO mới Elliott Hill, người đã tiếp quản vào mùa thu năm ngoái.

Không chỉ Nike, Adidas và các thương hiệu giày dép lớn khác cũng phụ thuộc nhiều vào Việt Nam.

Theo Hiệp hội Nhà phân phối và Bán lẻ Giày dép Mỹ, khoảng một phần ba số giày dép nhập khẩu vào Mỹ năm 2023 đến từ Việt Nam.

Nhà sản xuất Steve Madden đã tuyên bố trong một cuộc họp báo cáo tài chính vào đầu tháng 11/2024 rằng họ sẽ giảm lượng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ tới 45% trong năm tới. Nhà sản xuất giày dép này đưa ra thông báo chỉ vài ngày sau chiến thắng của ông Trump trong cuộc bầu cử.

Tuy nhiên, một trong những quốc gia mà Steve Madden đã đẩy nhanh việc chuyển sản xuất sang là Việt Nam, cùng với Campuchia, Mexico và Brazil, theo CEO Edward Rosenfeld trong cuộc họp báo cáo tài chính.

Tính đến tháng này, Việt Nam là nước cung ứng lớn thứ hai cho Deckers Brands - công ty mẹ của Ugg và Hoka. Công ty có 68 đối tác trong chuỗi cung ứng tại Việt Nam, chỉ đứng sau 125 nhà cung ứng tại Trung Quốc.

VF Corporation - công ty sở hữu các thương hiệu giày dép, thời trang và phụ kiện như The North Face, Timberland, Vans và Jansport - cũng phụ thuộc lớn vào Trung Quốc và Việt Nam. Khoảng 38% nhà cung cấp của công ty đặt tại Trung Quốc và 17% tại Việt Nam, tổng cộng lên đến 55% chuỗi cung ứng của họ tại hai quốc gia này, theo một báo cáo sản xuất vào tháng 12.

Ngành nội thất và đồ chơi cũng chịu tác động lớn

Đáng chú ý, ngành nội thất của Mỹ cũng ngày càng phụ thuộc vào Việt Nam. Năm 2023, 26,5% tổng số hàng nhập khẩu đồ nội thất của Mỹ đến từ Việt Nam, gần bằng mức 29% từ Trung Quốc, theo dữ liệu từ Hiệp hội Đồ nội thất Gia đình Mỹ.

Tổng cộng, khoảng 56% lượng hàng nội thất nhập khẩu vào Mỹ đến từ Trung Quốc và Việt Nam.

Trong một cuộc họp báo cáo tài chính vào tháng 2, CEO Wayfair, Niraj Shah, cho biết xu hướng chuyển dịch sản xuất khỏi Trung Quốc đã gia tăng kể từ khi ông Trump áp thuế trong nhiệm kỳ đầu tiên.

Ông cho biết Campuchia, Indonesia, Thái Lan, Philippines và Việt Nam "đã trở thành những điểm đến chính để các công ty đặt nhà máy và cung ứng hàng hóa". Trong một tuyên bố, công ty cho biết họ đang "theo dõi sát diễn biến thương mại".

Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia chịu mức thuế cao nhất, lên đến 46%.

Các nhà sản xuất đồ chơi cũng đang lựa chọn Việt Nam để sản xuất hàng hóa phục vụ khách hàng tại Mỹ. Hasbro, SpinMaster, Mattel và Crayola là một trong số các công ty hợp tác với GFT Group, nhà sản xuất đồ chơi lớn nhất Đông Nam Á.

Ngoài các cơ sở sản xuất lâu đời tại Trung Quốc, GFT hiện có 5 nhà máy sản xuất tại miền Bắc Việt Nam với hơn 15.000 công nhân.

Trong một cuộc gọi đầu tháng 3, Giám đốc tài chính của Funko, Yves LePendeven, cho biết công ty đang cố gắng kiểm soát chi phí trong năm tới, bao gồm cả việc bù đắp tác động của thuế quan bằng cách "đàm phán lại chi phí nhà máy, đẩy nhanh việc chuyển sản xuất sang các quốc gia khác và điều chỉnh giá bán".

Ông cũng cho biết khoảng một phần ba sản phẩm toàn cầu của Funko đến từ Trung Quốc nhưng không tiết lộ cụ thể các quốc gia mà công ty đang chuyển sang.

Curtis McGill, đồng sáng lập công ty đồ chơi Hey Buddy Hey Pal, chuyên sản xuất bộ dụng cụ trang trí trứng Phục Sinh, cho biết ông dự đoán mức thuế 46% sẽ làm tăng chi phí đồ chơi tại Mỹ, nhưng các công ty sẽ cố gắng đàm phán với các nhà cung cấp tại Việt Nam để giảm thiểu mức tăng này.

"Nhiều nhà sản xuất và công ty đồ chơi đã bắt đầu thảo luận với các nhà máy để tìm cách hỗ trợ phần nào, bởi họ đang chịu áp lực phải duy trì mức giá cạnh tranh từ các nhà bán lẻ", ông McGill nói.

Các nhà sản xuất sẽ đi đâu tiếp theo?

Đối với các công ty, bao gồm cả các nhà sản xuất may mặc, chính sách thuế quan mới đang đặt ra câu hỏi về việc liệu họ nên chuyển hoạt động sản xuất đi đâu. Tháng trước, một nhà đầu tư đã hỏi American Eagle Outfitters về mức độ phụ thuộc của hãng vào Việt Nam trong cuộc họp báo cáo tài chính gần nhất.

Giám đốc tài chính Michael Mathias cho biết sản lượng sản xuất của thương hiệu quần jeans và thời trang này tại Việt Nam và Trung Quốc là tương đương nhau, dao động trong khoảng "từ 15-20%" tại mỗi quốc gia. Ông cho biết công ty có kế hoạch cắt giảm tỷ lệ này xuống còn một con số vào nửa cuối năm nay.

Ban lãnh đạo của American Eagle Outfitters nhấn mạnh trong cuộc họp báo cáo tài chính rằng tính linh hoạt là yếu tố quan trọng khi chờ xem thuế quan sẽ tác động như thế nào và quốc gia nào sẽ trở thành mục tiêu tiếp theo.

Đại diện doanh nghiệp này nhắc lại tình hình tám năm trước, trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, khi American Eagle cũng đối mặt với thách thức tương tự và buộc phải tìm ra hướng đi mới.

CEO American Eagle cho rằng một sự thay đổi khác đang đến, nhưng "chưa ai biết câu chuyện sẽ diễn ra như thế nào. Tôi sẽ không vội vàng. Thực sự, tôi còn chưa biết chúng ta nên đi đâu".

Hôm thứ Tư, Peter Baum, Giám đốc tài chính kiêm Giám đốc vận hành của Baum Essex cho biết các biện pháp thuế quan đáp trả lẫn nhau có thể gây thiệt hại nặng nề cho công ty của ông.

"Đây chính là cách để đẩy thế giới vào một cuộc suy thoái toàn cầu. Sau 80 năm và 5 thế hệ, ông Trump vừa đặt dấu chấm hết cho công việc kinh doanh của chúng tôi", ông Baum nói.

Được biết, Baum Essex là một nhà sản xuất có trụ sở tại New York chuyên sản xuất sản phẩm cho các thương hiệu như Nautica, Betsey Johnson… Doanh nghiệp này đã từng chuyển nhà máy từ Trung Quốc sang Philippines, Campuchia, Việt Nam và Ấn Độ trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump vào năm 2019.

Thanh Thắng