Thuế thu nhập cá nhân: Ngưỡng khởi điểm chịu thuế cần nâng lên 12-15 triệu/tháng

Cần đánh giá lại ngưỡng khởi điểm chịu thuế

Trong Hồ sơ dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế), Bộ Tài chính đề xuất hai phương án sửa đổi biểu thuế thu nhập cá nhân lũy tiến từng phần theo hướng giảm số bậc và nới rộng khoảng cách giữa các ngưỡng thu nhập chịu thuế.

Ở cả hai phương án, mức thuế tối thiểu 5% tương ứng với thu nhập tính thuế trong tháng là 10 triệu đồng (sau khi giảm trừ gia cảnh, các chi phí tính thuế khác). Thuế suất tối đa là 35%, với thu nhập tính thuế trên 80 triệu đồng (phương án 1) và 100 triệu đồng trở lên (phương án 2).

Chia sẻ với PV VietNamNet, chuyên gia kinh tế Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng (Trường Đại học Nguyễn Trãi), đánh giá, việc rút gọn từ 7 bậc thuế xuống còn 5 bậc tại dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) là một bước tiến về cải cách thể chế thuế.

Việc rút xuống 5 bậc giúp giảm sự phức tạp, dễ tiếp cận, dễ tính toán. Đặc biệt, tránh “gãy bậc” thu nhập, điều vốn khiến người dân nhiều khi phải tránh tăng thêm thu nhập vì lo rơi vào mức thuế cao.

Bộ Tài chính đề xuất hai phương án sửa đổi biểu thuế thu nhập cá nhân. Ảnh chụp màn hình

Khi phân tích phương án 1, ông Huy nhận định, phương án nghiêng về định hướng điều tiết, công bằng phân phối khi cấu trúc bậc thuế chia nhỏ hơn ở các tầng thu nhập trung bình - khá (30-80 triệu đồng). Phù hợp với mục tiêu phân phối lại thu nhập, ai có thu nhập cao hơn, chia sẻ nhiều hơn.

“Tuy nhiên, điều này có thể tạo cảm giác, khi thu nhập tăng lên một chút, thì mức chia sẻ cũng tăng vọt, dễ ảnh hưởng đến tâm lý người lao động, nhất là những người đã phải nỗ lực rất nhiều để vươn lên mức thu nhập trung cao. Tầng lớp trung lưu - xương sống của nền kinh tế có thể cảm thấy gánh nặng gia tăng nhanh hơn phần thu nhập tăng thêm”, ông Huy cho hay.

Trong khi đó, tại phương án 2, kéo giãn khoảng cách các bậc thuế, đặc biệt ở các ngưỡng thu nhập từ 30-100 triệu đồng/tháng. Điều này tạo một khoảng không gian “thở” cho người lao động, chuyên gia, cán bộ quản lý, doanh nhân... có thể vươn lên mà không cảm thấy bị đánh thuế quá sớm.

Theo vị chuyên gia, biểu thuế hợp lý, ít nhảy bậc sẽ khuyến khích người dân kê khai trung thực. Đây là yếu tố quan trọng để tăng thu ngân sách bền vững mà không cần các biện pháp siết chặt.

Dù nghiêng về phương án 2, nhưng ông Huy cho rằng, cần đánh giá lại ngưỡng khởi điểm chịu thuế, bởi mức 10 triệu đồng/tháng hiện không bắt kịp với chi phí sống ở đô thị.

“Có thể nâng ngưỡng khởi điểm lên 12-15 triệu đồng/tháng nhằm giảm áp lực thuế cho người thu nhập thấp. Cùng với đó, cần tích hợp chính sách thuế với chính sách an sinh, giáo dục, y tế. Những người có con nhỏ, người đang vay mua nhà, hay chăm sóc cha mẹ già cần được khấu trừ hợp lý, phản ánh tinh thần sẻ chia và khuyến khích tinh thần trách nhiệm với gia đình”, ông Huy đề xuất.

Kiến nghị giảm thuế suất tối đa từ 35% xuống còn 25%

Trong khi đó, TS Nguyễn Ngọc Tú, Giảng viên Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, đánh giá, hai phương án sửa đổi biểu thuế lũy tiến mà Bộ Tài chính đề xuất không có nhiều thay đổi.

Dù cả hai phương án đều giảm từ 7 bậc xuống còn 5 bậc thuế, nhưng theo ông Tú, mức thuế suất cao nhất vẫn là 35%. Phương án 2 có chút điều chỉnh khi tăng thu nhập tính thuế lên trên 100 triệu đồng sẽ chịu thuế suất cao nhất.

Chuyên gia kiến nghị, giảm thuế suất tối đa từ 35% xuống còn 25%, chia thành 5 bậc: 5%, 10%, 15%, 20% và 25%. Ảnh: Nam Khánh

“20 năm nay thuế suất thu nhập cá nhân không thay đổi. Trong khi đó, thuế thu nhập doanh nghiệp - một sắc thuế có tính chất tương đồng, đã được điều chỉnh giảm tới 4 lần, từ 28% xuống 25%, rồi 22%, 20% và hiện nay còn 15-17% đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Còn biểu thuế thu nhập cá nhân gần như giậm chân tại chỗ”, vị chuyên gia nói.

Phân tích thêm, ông Tú cho biết, năm 2007, mức thu nhập 80 triệu đồng mỗi tháng tương đương khoảng 6.000-7.000 USD theo tỷ giá thời điểm đó - con số được xem là rất cao, thường chỉ dành cho các chuyên gia nước ngoài. Trong khi đó, lương của một tổng giám đốc người Việt khi ấy phổ biến ở mức 50–60 triệu đồng/tháng.

Tuy nhiên, hiện nay, 80 triệu đồng chỉ tương đương khoảng 3.000 USD. Với mức này, người dân thậm chí còn không đủ tiền cho con đi học ở các nước phương Tây, nơi chi phí du học có thể lên đến 100 triệu đồng/tháng.

Do đó, vị chuyên gia kiến nghị, giảm thuế suất tối đa từ 35% xuống còn 25%, chia thành 5 bậc: 5%, 10%, 15%, 20% và 25%.

Cùng với đó, theo ông, cần nâng ngưỡng thu nhập cao nhất trong biểu thuế từ 80 triệu lên khoảng 200 triệu đồng/tháng, tương đương tăng 2,5 lần.

Vị chuyên gia cũng cảnh báo, thuế suất quá cao có thể khiến Việt Nam mất lợi thế cạnh tranh trong việc thu hút nhân tài. Tại nhiều nước, mức thuế 35% chỉ áp dụng với người có thu nhập rất cao, khoảng 20.000 USD/tháng, chưa kể người dân ở đó còn được miễn phí giáo dục, y tế.

Nguyễn Lê