Thuế tiêu thụ đặc biệt điều tiết vĩ mô ngành rượu, bia

Bia, rượu bày bán trong một siêu thị tại Hà Nội. Ảnh: Phạm Hùng

Bộ Tài chính cũng đã ghi nhận xu hướng phát triển này của thế giới. Tuy nhiên, qua quá trình nghiên cứu và tiếp thu ý kiến phản hồi của cộng đồng DN và các chuyên gia, Bộ Tài chính nhận thấy, hiện nay, đặc thù thị trường bia trong nước có tới 80% thị phần là bia phổ thông và bia địa phương, có giá chênh lệch rất lớn so với dòng bia cao cấp.

Do đó, nếu áp dụng thuế hỗn hợp và thuế tuyệt đối ở thời điểm hiện tại sẽ dẫn đến việc không công bằng trong việc đánh thuế khi các DN bia phổ thông phải đóng thuế nhiều hơn, lượng doanh thu giảm gián tiếp ảnh hưởng đến an sinh xã hội, cụ thể là công ăn việc làm tại những DN ở phân khúc 80% thị phần này.

Trong tờ trình mới nhất của Bộ Tài chính tới Bộ Tư Pháp, bộ này khẳng định: “Phương pháp tính thuế hỗn hợp hay bổ sung thuế tuyệt đối với mặt hàng rượu và bia là chưa phù hợp trong điều kiện Việt Nam hiện nay”.

Thuế tiêu thụ đặc biệt đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh các hoạt động kinh tế và xã hội ở mức độ vĩ mô, mặc dù phạm vi điều tiết của nó không rộng. Những đặc điểm sau đây cho thấy rõ tầm quan trọng của thuế tiêu thụ đặc biệt bao gồm công cụ thu ngân sách hiệu quả, điều tiết thu nhập và công bằng xã hội và ông cụ quản lý vĩ mô.

Hiện nay, trên thế giới, đối với mặt hàng đồ uống có cồn có 3 phương pháp chính để áp dụng tính thuế tiêu thụ đặc biệt. Thứ nhất, phương pháp thuế tương đối (tính theo tỷ lệ phần trăm) hiện đang được áp dụng bởi Việt Nam, Lào, Campuchia…

Thứ hai là phương pháp tính thuế tuyệt đối: hiện đang được sử dụng nhiều bởi các nước Tây Âu, Singapore, Brunei, Indonesia, Australia; Canada; Nhật Bản; Mỹ; các nước thành viên Liên minh châu Âu; hầu hết các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế - OECD (trừ Hàn Quốc, Mexico và Thổ Nhĩ Kỳ). Đa số các nước sử dụng phương pháp thuế tuyệt đối theo số lít cồn nguyên chất, riêng Brunei và Indonesia áp dụng phương pháp thuế tuyệt đối theo số lít chất lỏng.

Cuối cùng, phương pháp tính thuế hỗn hợp hiện được sử dụng bởi các nước Đông Âu, Philippines, Malaysia và Thái Lan.

Theo đó, các nước phát triển đã dịch chuyển từ phương pháp tính thuế tương đối sang phương pháp tính thuế hỗn hợp và tuyệt đối.

Với việc quy chiếu đặc điểm thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng một giai đoạn, tùy theo điều kiện kinh tế - xã hội tại quốc gia ở thời điểm đang áp dụng, chúng tôi hoàn toàn ủng hộ quyết định này của Bộ Tài chính.

Bùi Ngọc Tuấn - Phó Tổng Giám đốc Tư vấn thuế, Deloitte Việt Nam