Thuốc đặc trị COVID-19 đã có nhưng sẽ cực khan hiếm

Ngày 22-12, Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt đưa vào sử dụng khẩn cấp thuốc viên trị COVID-19 tên Paxlovid của hãng dược Pfizer, theo thông cáo báo chí từ trang web FDA.

Thị trường Mỹ sẽ có trước

Paxlovid là loại thuốc kháng virus và theo dữ liệu thử nghiệm lâm sàng của Pfizer thì loại thuốc này hiệu quả tới 90% trong việc ngăn chặn nguy cơ bệnh trở nặng, phải nhập viện và tử vong. Dữ liệu thí nghiệm gần đây cho thấy Paxlovid có hiệu quả với biến thể Omicron.

Theo thông cáo của FDA, Paxlovid được sử dụng khẩn cấp để điều trị bệnh từ nhẹ đến trung bình ở người lớn và trẻ em từ 12 tuổi trở lên (nặng ít nhất 40 kg), những người có nguy cơ cao bệnh tiến triển nặng.

Paxlovid bao gồm nirmatrelvir - ức chế một protein của virus SARS-CoV-2 để ngăn virus nhân lên, ritonavir - làm chậm quá trình phân hủy nirmatrelvir để giúp thuốc tồn tại trong cơ thể lâu hơn ở nồng độ cao hơn. Paxlovid được dùng dưới dạng ba viên (hai viên nirmatrelvir và một viên ritonavir), uống cùng nhau hai lần mỗi ngày trong năm ngày liên tục (không được phép uống lâu hơn), tổng cộng là 30 viên.

Thuốc kháng virus dạng viên đặc trị COVID-19 tên Paxlovid do hãng dược Pfizer (Mỹ) sản xuất. Ảnh: AFP

Ritonavir được biết có khả năng tương tác với một số loại thuốc khác, nên Pfizer lưu ý bệnh nhân nên để ý kiểm soát giảm liều các loại thuốc khác trong khi uống Ritonavir để điều trị COVID-19.

Các tác dụng phụ có thể xảy ra của Paxlovid bao gồm suy giảm vị giác, tiêu chảy, tăng huyết áp, đau nhức cơ. Paxlovid không được khuyến nghị dùng ở những bệnh nhân bị suy thận nặng hoặc suy gan nặng.

Thuốc chỉ được bán theo đơn và phải được bắt đầu điều trị càng sớm càng tốt sau khi có kết quả chẩn đoán COVID-19 và trong vòng năm ngày kể từ khi bắt đầu có triệu chứng.

FDA khuyến cáo không uống Paxlovid để ngừa nhiễm, không dùng để điều trị ban đầu với những bệnh nhân mà tình trạng đã nặng buộc phải nhập viện. Paxlovid không thể thay thế cho việc tiêm chủng ở những người được khuyến cáo phải tiêm vaccine. Dù có thuốc điều trị Paxlovid nhưng FDA vẫn khuyến cáo mọi người nên ưu tiên đi tiêm chủng đúng lịch.

Về kế hoạch cung cấp, theo hãng tin Reuters, Pfizer cho biết sẵn sàng xúc tiến phân phối thuốc Paxlovid ra thị trường Mỹ ngay lập tức. Pfizer từng cho biết đã có sẵn 180.000 liệu trình sẵn sàng chuyển giao trong năm nay cho các đơn đặt hàng trước.

Chính phủ Mỹ đã ký mua 10 triệu liều với giá 530 USD/liệu trình. Ngày 22-12, điều phối viên chống COVID-19 của Nhà Trắng Jeff Zient cho biết 265.000 liệu trình sẽ được phân phối cho người dân Mỹ trong tháng 1.

Pfizer tính toán sẽ sản xuất 120 triệu liệu trình trong năm 2022, tăng hơn so với chỉ tiêu 80 triệu liều có đề cập trước đó.

Vẫn sẽ cực khan hiếm

FDA phê duyệt sử dụng khẩn cấp thuốc Paxlovid trong bối cảnh Mỹ đang đối mặt đợt dịch nguy hiểm với sự kết hợp lây lan mạnh của hai biến thể Delta và Omicron trong mùa đông. Omicron hiện chiếm tới hơn 70% số ca nhiễm mới ở Mỹ, theo số liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống dịch bệnh Mỹ (CDC).

Theo chuyên gia hàng đầu về bệnh truyền nhiễm William Schaffer tại Trường Y ĐH Vanderbilt (Mỹ), thuốc Paxlovid sẽ góp một phần lớn sức lực cho Mỹ và thế giới chống lại đại dịch đang ngày càng nguy hiểm hơn với sự xuất hiện của các biến thể mới, như Omicron mới đây.

Phần lớn các phương pháp điều trị bằng kháng thể đơn dòng lâu nay đã cho thấy ít hiệu quả hơn trong việc chống lại biến thể Omicron. Hơn nữa, các loại kháng thể đơn dòng thường được tiêm tĩnh mạch trong bệnh viện, không được phổ biến rộng rãi và có giá cao hơn gấp đôi so với thuốc viên Paxlovid.

Theo học giả cấp cao Amesh Adalja tại Viện An ninh Y tế thuộc ĐH Johns Hopkins (Mỹ), chuyện thuốc Paxlovid được phê duyệt là tin rất tốt, tuy nhiên vẫn có hai vấn đề quan trọng cần lưu ý. Thứ nhất, thuốc vẫn sẽ cực khan hiếm trong ít nhất vài tuần tới. Pfizer đã đồng ý cho phép các nhà sản xuất cung cấp thuốc phiên bản cho 95 quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thông qua thỏa thuận cấp phép với Tổ chức Bằng sáng chế thuốc (MPP). Tuy nhiên, dự kiến tới cuối năm sau mới có thuốc phiên bản của Paxlovid.

Thứ hai, để sử dụng thuốc Paxlovid có hiệu quả tốt nhất thì buộc phải nhanh chóng trong chẩn đoán, mà điều này là một thách thức trong bối cảnh chuyện xét nghiệm vẫn đang là vấn đề ở Mỹ và nhiều nước.•

ĐĂNG KHOA