Thuốc giải độc, thanh lọc gan có thực sự hiệu quả?

Hiện nay trên thị trường, thuốc giải độc gan, bổ gan rất đa dạng. Ảnh: Dreamstime.

Mỗi tuần, chồng chị N.T.N. (37 tuổi, Hà Nội) thường về muộn buổi tối 3-4 lần. Đa số những ngày này, chồng chị uống rượu cùng khách hàng. Thỉnh thoảng, anh đi đá bóng cùng bạn bè, sau đó "tăng 2" bằng một chầu bia. Biết chồng uống bia rượu nhiều hại sức khỏe, chị N. tìm mua các sản phẩm giải độc cho gan.

Uống thanh lọc gan nhưng vẫn bị gan nhiễm mỡ

"Tôi thường tìm mua các sản phẩm là hàng 'xách tay' từ Mỹ, Đức, Nhật... đôi khi nhờ người thân ở nước ngoài gửi về. Chồng tôi vẫn sử dụng đều nhưng hiệu quả thật sự có giúp giải độc hay không, tôi cũng không rõ, chủ yếu uống để an tâm", chị N. cho hay.

Trái ngược với chị N., Thanh Mai (29 tuổi, Hà Nội) lại thích sử dụng các sản phẩm giải độc gan từ thiên nhiên hơn.

"Tôi có thói quen ăn mặn, nhiều đồ dầu mỡ, người thân cũng có trường hợp bị xơ gan nên cũng khá lo sợ bản thân có thể mắc bệnh về gan. Vậy nên, ai mách gì uống để thanh lọc gan, tôi đều thử, có khi là các loại lá cây phơi khô hãm làm trà hay sản phẩm đông y được chế biến sẵn chỉ cần uống", Thanh Mai nói.

Thế nhưng, khi công ty tổ chức khám sức khỏe định kỳ, cô nhận kết quả bị gan nhiễm mỡ mức độ 1. Bác sĩ khuyên Thanh Mai nên điều chỉnh chế độ ăn uống và tăng cường vận động.

Các sản phẩm giải độc gan, thanh lọc gan, bổ gan được bán tràn lan trên mạng xã hội, sàn thương mại điện tử. Ảnh chụp màn hình.

Hiện nay trên thị trường, thuốc giải độc gan, bổ gan rất đa dạng. Các loại thuốc này có thể được sản xuất dưới dạng thuốc hay thực phẩm chức năng. Chúng được quảng cáo với nhiều công dụng như giúp phòng và cải thiện các bệnh về gan, tăng khả năng chống độc, bảo vệ gan, hạ men gan, ăn không ngon ở bệnh nhân viêm gan, trị gan nhiễm mỡ. Mức giá cũng rất đa dạng, từ vài chục nghìn đến hơn một triệu đồng.

Tác dụng thật của các loại thực phẩm chức năng giải độc gan

PGS.TS Trịnh Thị Ngọc, Phó chủ tịch Hội Gan mật Hà Nội, nguyên trưởng khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Bạch Mai, cho hay khái niệm “giải độc gan” thường sử dụng trong các bài thuốc đông y.

Tuy nhiên, một số loại cây thuốc đông y như nhân trần, atiso không độc nhưng nếu không biết cách bảo quản, sử dụng thuốc bảo quản có chất độc lại có thể gây độc cho cơ thể nói chung và gan nói riêng.

“Thị trường có nhiều thuốc giải độc gan nhưng việc dùng tràn lan đôi khi lại gây phản tác dụng. Dùng cùng lúc nhiều loại thuốc sẽ trở thành gánh nặng cho gan, vô tình làm gan nhiễm độc, rối loạn tế bào gan”, PGS.TS Trịnh Thị Ngọc nói.

Đồng quan điểm, TS.DS Tạ Thanh Sơn (từng học tại ĐH Philipps Marburg; tốt nghiệp tiến sĩ tại Viện Công nghệ Dược Sinh học, ĐH Marburg, CHLB Đức) cho hay thị trường có rất nhiều loại thuốc được quảng cáo là có chức năng giải độc và phục hồi tổn thương gan. Tuy nhiên, rất ít loại thuốc chứng minh được hiệu quả của mình trong các thử nghiệm lâm sàng.

Ngoài ra, độ an toàn và việc dung nạp thuốc khi sử dụng lâu dài cũng là một vấn đề mà người bệnh cần cân nhắc khi mua thuốc giải độc gan.

Ăn gì tốt cho gan?

Theo TS.DS Tạ Thanh Sơn, để giúp cho gan khỏe mạnh, bạn nên tránh các chất kích thích như nicotine và rượu. Thực phẩm giàu chất béo gây quá tải cho lá gan. Hạn chế các thức ăn có quá nhiều protein và chất béo động vật, muối, đường... sẽ giúp lá gan hoạt động tốt hơn.

Để giúp cho gan khỏe mạnh, bạn nên tránh các chất kích thích như nicotine và rượu. Ảnh: Grazia.

Nếu lá gan của bạn chưa bị tổn thương quá nặng, chúng sẽ có khả năng tự phục hồi và tái tạo. Lối sống lành mạnh và chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp cho quá trình hồi phục của gan được diễn ra nhanh hơn. Thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật đặc biệt tốt cho sức khỏe gan. Chúng chứa nhiều chất xơ, vi chất dinh dưỡng như vitamin, khoáng chất.

TS Sơn ví dụ trong múi bưởi có chứa chất đắng được biết đến với tác dụng tốt với gan. Chất naringin được tìm thấy trong bưởi là chất chống oxy hóa từ nhóm polyphenol và có vị đắng đặc trưng. Các chất đắng trong bưởi thúc đẩy sản xuất các enzym gan, giúp tiêu hóa chất béo.

Ngoài bưởi, chanh, các loại trái cây họ cam quýt khác cũng có hiệu quả đối với tổn thương gan vì chúng kích hoạt các enzym gan và tăng cường hệ thống miễn dịch tổng thể với hàm lượng vitamin C cao.

Chất béo thực vật có hàm lượng axit béo đơn và không bão hòa cao hơn chất béo động vật. Trái ngược với các axit béo bão hòa từ các sản phẩm động vật, chúng có tác dụng tăng cường sức khỏe bởi vì chúng hoàn toàn không chứa cholesterol.

Hàm lượng cao axit béo omega-3 chống viêm có trong quả bơ và quả óc chó giúp giảm lượng cholesterol xấu (LDL), tăng lượng cholesterol tốt (HDL). Quả óc chó cũng chứa nhiều L-arginine, loại axit amin giúp gan giải độc amoniac. Bạn cũng có thể tìm thấy một lượng lớn L-arginine trong bí ngô, hạt thông, các loại đậu, đậu nành.

Dầu ô liu, hạnh nhân chứa một tỷ lệ tốt giữa axit béo omega-3 và omega-6. Chúng còn chứa nhiều vitamin và các vi chất dinh dưỡng khác như kẽm, selen. Selen nói chung có tác dụng giải độc cho cơ thể. Nó liên kết với các kim loại khác nhau như cadmium, thủy ngân, thallium và bạc, khiến chúng trở nên vô hại.

Tỏi được cho là có tác dụng đặc biệt đối với gan do chứa các hợp chất lưu huỳnh hữu cơ. Đặc biệt, allicin và selen được kết hợp trong tỏi rất có lợi cho sức khỏe. Allicin là một chất thơm và tạo ra mùi đặc trưng của tỏi. Cùng với selen, allicin giúp kích hoạt men gan và thúc đẩy quá trình đào thải độc tố ra khỏi gan. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ăn tỏi thường xuyên không chỉ giúp cải thiện chức năng gan và cholesterol xấu, mà còn ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.

Ngoài tỏi, củ nghệ cũng là gia vị rất phổ biến ở châu Á. Nó không chỉ chứa tinh bột và tinh dầu mà còn chứa curcumin với màu vàng đặc trưng. Tác dụng chống viêm của curcumin đóng một vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa các bệnh khác nhau.

Nó cũng thúc đẩy sự hình thành của các men gan, đảm bảo quá trình hấp thụ chất độc và do đó giúp gan đào thải chúng tốt hơn. Trong các nghiên cứu, việc sử dụng curcumin giúp làm giảm các dấu hiệu tổn thương gan và tìm thấy tác dụng ngăn ngừa ung thư gan.

Phương Anh