Thuốc kháng virus Molnupiravir: Hy vọng mới cho bệnh nhân Covid-19 điều trị tại nhà

Thuốc kháng virus Molnupiravir dùng trong điều trị Covid-19 của Hãng dược Merck. (Nguồn: Blooberg)

Mới đây, hai công ty Dược phẩm Merck và Ridgeback đã công bố kết quả đánh giá sơ bộ thử nghiệm lâm sàng Giai đoạn 3 thuốc kháng virus Molnupiravir trên bệnh nhân Covid-19. Theo đó, sau một liệu trình điều trị bằng đường uống trong vòng 5 ngày, thuốc viên Molnupiravir có tác dụng giảm gần một nửa nguy cơ nhập viện và tử vong vì Covid-19.

Về Molnupiravir

Molnupiravir ban đầu do Công ty Công nghệ Sinh học phi lợi nhuận Drug Innovation at Emory thuộc Đại học Emory (Mỹ) nghiên cứu để điều trị bệnh cúm. Sau đó, thuốc này được Công ty Ridgeback Biotherapeutics có trụ sở tại Miami mua lại. Tiếp theo, Ridgeback Biotherapeutics đã hợp tác với Merck & Co để cùng nghiên cứu và phát triển loại thuốc này để sử dụng trong điều trị Covid-19.

Molnupiravir hoạt động ở cấp độ phân tử, được kích hoạt thông qua quá trình chuyển hóa trong cơ thể, tiến hành kháng virus thông qua việc đưa vào các lỗi sao chép trong quá trình sao chép RNA của virus.

Khi phân tử của hợp chất Molnupiravir xâm nhập vào tế bào, nó sẽ chuyển đổi thành các mảng RNA. Ban đầu, bộ máy sao chép của virus kết hợp mảng này vào bộ gen RNA của virus.

Sau đó, các khối cầu được tạo ra giống RNA sẽ kết nối với các vật liệu di truyền của virus. Từ đó, RNA của virus sẽ sao chép để tạo ra virus mới với rất nhiều lỗi (được gọi là đột biến), kết quả là mầm bệnh không thể sinh sôi được nữa

Hay, nói một cách đơn giản, những mảng RNA được tạo nên từ phân tử của hợp chất Molnupiravir liên kết với các chất liệu di truyền (RNA) của virus và làm vô hiệu hóa khả năng nhân bản của virus. Không những thế, với cơ chế này, Molnupiravir cũng kích hoạt các đột biến ở các virus RNA khác và ngăn không cho chúng lây lan rộng thêm.

Kết quả đáng khích lệ

Các thử nghiệm lâm sàng đã cho thấy hợp chất này có những tác động trực tiếp tới SARS-CoV-2, làm giảm đáng kể lượng virus này trên cơ thể người bệnh. Trong thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối, các nhà nghiên cứu đã đánh giá dữ liệu trên 775 bệnh nhân Covid-19, được chia thành hai nhóm. Một nhóm dùng Molnupiravir uống trong 5 ngày, nhóm thứ hai dùng giả dược.

Sau thời gian trên, khoảng 14% những người sử dụng giả dược đã phải nhập viện do bệnh nặng hoặc tử vong, so với chỉ hơn 7% những người sử dụng thuốc thật. Theo đó, Molnupiravir giúp giảm gần 50% nguy cơ bệnh nặng phải nhập viện. Thuốc đảm bảo tính an toàn, và có hiệu quả tốt chống lại các biến thể đáng lo ngại của virus SARS-CoV-2 như biến thể Delta.

Theo các nhà khoa học, nghiên cứu này tương đối nhỏ và cần phải có những nghiên cứu sâu rộng hơn về hiệu quả của thuốc Molnupiravir. Mặc dù vậy, thử nghiệm ban đầu với kết quả khả quan đã khuyến khích Merck và Ridgeback, với sự tham vấn của các nhà giám sát thử nghiệm độc lập và Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), tạm dừng thử nghiệm và bắt đầu quá trình xin cấp phép sử dụng khẩn cấp loại thuốc này.

Trong chương trình truyền hình nổi tiếng của Mỹ Good Morning America ngày 1/10, Giám đốc điều hành và Chủ tịch của Công ty Dược phẩm Merck Robert M. Davis đã phát biểu: “Đây là loại thuốc viên đường uống kháng virus đầu tiên mà người bệnh Covid-19 có thể uống tại nhà để giảm nguy cơ tiến triển thành bệnh nặng, phải nằm viện và giảm tử vong. Molnupiravir đã chèn vào RNA của virus và ngăn cản virus nhân lên".

Hy vọng mới cho bệnh nhân Covid-19 điều trị tại nhà

Hiện nay, bệnh nhân Covid-19 được các bác sĩ điều trị bằng các phương pháp rất phức tạp, các thuốc được truyền qua đường tĩnh mạch và thường dành cho những bệnh nhân nhập viện.

Nếu thuận lợi, Molnupiravir sẽ là thuốc kháng virus dạng uống đầu tiên trên thế giới được cấp phép để điều trị Covid-19. Theo Giáo sư Peter Hotez chuyên về nhi khoa, virus học phân tử và vi sinh vật học tại Đại học Y Baylor (Mỹ), loại thuốc này sẽ tạo ra thay đổi lớn cho cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 sau gần 2 năm bùng phát.

Tiến sĩ Carlos Del Rio, Phó Giám đốc điều hành và là Chuyên gia Y tế toàn cầu tại Trường Đại học Y Emory, cho biết, thuốc Molnupiravir khá tốt, sản phẩm này đã tạo ra được sự khác biệt lớn vì hầu hết bệnh nhân Covid-19 sử dụng thuốc được điều trị và tự theo dõi tại nhà.

Giám đốc Bệnh truyền nhiễm tại South Shore Health (Mỹ) Todd Ellerin cho rằng, cái mà các bác sĩ đang cần để điều trị cho bệnh nhân Covid-19 là loại thuốc đặc trị giống như Tamiflu đối với cúm A, Molnupiravir có thể là một ứng viên thích hợp.

Trong khi đó, Giáo sư Peter Horby, một chuyên gia về các bệnh truyền nhiễm tại Đại học Oxford, nhận định: "Một loại thuốc kháng virus đường uống an toàn, giá cả phải chăng và hiệu quả sẽ là một bước tiến lớn trong cuộc chiến chống lại Covid-19. Molnupiravir trông có vẻ hứa hẹn trong khi trong phòng thí nghiệm, nhưng thách thức thực tế là liệu nó có hiệu quả cho bệnh nhân hay không. Nhiều loại thuốc đã thất bại vào thời điểm này, vì vậy những kết quả tạm thời này rất đáng khích lệ".

Merck đã có kế hoạch xin cấp phép khẩn cấp ở Mỹ để có thể bắt đầu phân phối thuốc tới người bệnh. Merck cho biết có thể sản xuất 10 triệu viên vào cuối năm nay và với số lượng sẽ tăng lên nhiều trong năm 2022.. Trước đó, Chính phủ Mỹ cũng đã đặt mua 1,7 triệu liều với giá 1,2 tỷ USD khi loại thuốc này bắt đầu được nghiên cứu.

Thành công nhưng không được chủ quan

Sắp tới, nếu được FDA (Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ ) cấp phép, Molnupiravir sẽ là thuốc viên đường uống kháng virus đầu tiên mà người bệnh Covid-19 có thể uống tại nhà để giảm nguy cơ tiến triển thành bệnh nặng, phải nằm viện và giảm tử vong. Tuy nhiên, thuốc cần phải được bác sĩ kê đơn và dành cho những người có các triệu chứng từ nhẹ hoặc trung bình.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng, Molnupiravir không bao giờ thay thế được cho vaccine Covid-19. Bởi vì vaccine đã được thử nghiệm trên hàng trăm nghìn người trong các thử nghiệm lâm sàng với quy mô lớn, đồng thời cũng là biện pháp hiệu quả nhất để giảm nguy cơ bệnh nặng nhập viện và tử vong do Covid-19 và giảm nguy cơ bị nhiễm bệnh ngay từ đầu.

Theo các chuyên gia dịch tễ, lá chắn phòng thủ đầu tiên và tốt nhất chống lại SARS-CoV-2 là ngăn chặn lây nhiễm ngay từ đầu. Các biện pháp y tế công cộng như đeo khẩu trang và giãn cách xã hội vẫn là chìa khóa để ngăn ngừa lây nhiễm và chấm dứt đại dịch Covid-19.

Tại Việt Nam, Bộ Y Tế cũng công bố kết quả thử nghiệm lâm sàng đầy tích cực với 360 bệnh nhân sử dụng thuốc trong 2 giai đoạn thử nghiệm. Cụ thể, theo đánh giá chiều tối ngày 24/8, 160 người tham gia giai đoạn 1 đã cho kết quả khả quan về tính an toàn, khả năng dung nạp, đồng thời làm sạch hoặc giảm tải lượng virus ở bệnh nhân mắc Covid-19 vừa và nhẹ sau 5 ngày điều trị. Nhờ đó, tỷ lệ nhập viện và tỷ lệ tử vong cũng giảm đi rõ rệt. Việc triển khai cũng như các kết quả của chương trình được ghi nhận, đánh giá và tổng kết bởi các chuyên gia, cán bộ y tế theo một đề cương nghiên cứu khoa học, chặt chẽ đã được Hội đồng đạo đức trong nghiên cứu y sinh học Quốc gia thẩm định, chấp thuận và được Bộ Y tế phê duyệt. Dựa trên kết quả tích cực của thử nghiệm lâm sàng thuốc uống Molnupiravir trên thế giới cũng như thử nghiệm tại Việt Nam, Bộ Y tế và Sở Y tế TP. Hồ chí Minh quyết định triển khai chương trình điều trị có kiểm soát trường hợp mắc Covid-19 tại nhà và cộng đồng từ ngày 25/8. Sau khi thí điểm tại TP. Hồ Chí Minh, Bộ Y tế sẽ xem xét để tiếp tục triển khai mở rộng áp dụng chương trình với các cơ sở thu dung điều trị bệnh nhân tại các địa phương khác đang có dịch.