Thuốc lá điện tử thành 'cửa ngõ' để ma túy len lỏi vào đời sống thanh, thiếu niên.

Rối loạn tâm thần vì dùng chất gây nghiện cho vui

Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai mới tiếp nhận điều trị cho nữ bệnh nhân P.T.N, 21 tuổi, được gia đình đưa đến thăm khám do thường xuyên "cười một mình vô cớ, đánh mẹ".

Qua khai thác bệnh sử, các bác sĩ phát hiện người bệnh đã bắt đầu sử dụng nhiều loại chất kích thích như N2O, ketamine, cần sa… từ khoảng 5 năm trước. Ban đầu, việc sử dụng chỉ diễn ra trong những cuộc vui chơi bạn bè, mang lại cảm giác vui vẻ, thoải mái.

Tuy nhiên, theo thời gian, tần suất và số lượng sử dụng ngày càng tăng. Khi không sử dụng, cô gái này trở nên bồn chồn, bứt rứt, chán nản. Đáng lo ngại hơn, người bệnh bắt đầu xuất hiện những triệu chứng rối loạn tâm thần nghiêm trọng như nghe thấy tiếng nói trong đầu, lẩm bẩm tự trò chuyện, dễ cáu gắt, chửi mắng và thậm chí đánh mẹ.

Sau điều trị chuyên khoa tâm thần, tình trạng của nữ bệnh nhân thuyên giảm, tuy nhiên chỉ 3 - 4 tháng sau khi tự ý bỏ thuốc, các triệu chứng lại tái phát, cô thường xuyên cười vô cớ, nói lẩm bẩm, ngủ kém, ăn uống thất thường.

Bệnh nhân sau đó được đưa đến Viện Sức khỏe tâm thần điều trị. Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân mắc rối loạn tâm thần và hành vi do sử dụng nhiều loại ma túy (N2O, ketamine, cần sa…) với triệu chứng hỗn hợp. Sau 25 ngày điều trị hiện đã ổn định và được ra viện.

Hệ lụy khôn lường của việc sử dụng "ma túy tổng hợp", trong đó có thuốc lá điện tử

Các nghiên cứu, việc sử dụng đa chất (polysubstance use) đang rất phổ biến ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Trong số những người tham gia chương trình điều trị lạm dụng chất, có tới 96% sử dụng đa chất. Điều này cho thấy các em dễ dàng chuyển từ chất này sang chất khác, hoặc sử dụng cùng lúc nhiều loại chất, làm cho việc điều trị trở nên phức tạp hơn.

Thực tế cho thấy, ma túy tổng hợp có thể bị trộn vào dung dịch thuốc lá điện tử dưới dạng tinh dầu hay hương liệu. Những lọ dung dịch này thường được đóng gói bắt mắt, gắn mác “thư giãn”, “giải stress” hay “vị trái cây”, khiến người dùng – đặc biệt là giới trẻ – khó nhận biết.

Nguy hiểm hơn, nhiều bạn trẻ vô tình sử dụng mà không biết mình đang hút phải cần sa tổng hợp, ketamine hoặc các chất hướng thần khác. Hậu quả là chỉ sau một thời gian ngắn, cơ thể dễ rơi vào trạng thái lệ thuộc, kèm theo các rối loạn tâm thần như ảo giác, hoang tưởng, cáu gắt, hành vi mất kiểm soát.

Các chuyên gia đã nhiều lần cảnh báo, vì giá rẻ, dễ mua, dễ giấu, thuốc lá điện tử trở thành “cửa ngõ” để ma túy tổng hợp len lỏi vào đời sống thanh thiếu niên. Một hơi thuốc tưởng như vô hại có thể kéo theo hệ lụy lâu dài, thậm chí phá hủy sức khỏe tâm thần và tương lai của người trẻ.

Lý giải nguyên nhân trẻ vị thành niên sử dụng chất gia tăng, bác sĩ Bùi Văn Toàn - Viện Sức khỏe tâm thần cho hay, ở tuổi vị thành niên trẻ thường muốn khẳng định bản thân nhưng nhận thức còn hạn chế, dễ bị dụ dỗ. Ban đầu, cảm giác hưng phấn khiến trẻ tò mò, nhưng rất nhanh sau đó là sự lệ thuộc. Nếu trước đây việc tiếp cận chất gây nghiện còn khó khăn thì nay dễ dàng hơn nhiều. Giá thành của các loại chất kích thích này không quá cao, thậm chí có thể mua dưới dạng bánh kẹo, thuốc lá điện tử, tinh dầu…

"Người sử dụng thuốc lá 11-19 tuổi có nguy cơ bị rối loạn tâm thần cao hơn. Sử dụng thuốc lá hàng ngày có liên quan đến tăng nguy cơ rối loạn tâm thần và tuổi khởi phát bệnh rối loạn tâm thần sớm hơn. Các gen liên quan rối loạn tâm thần đã được chứng minh là trùng lặp với các gen liên quan đến hút thuốc lá. Đã có không ít người trẻ nhập viện vì sử dụng thuốc lá điện tử bị ngộ độc ma túy, cần sa trộn lẫn trong thành phần...", bác sĩ cảnh báo.

Để nhận biết sớm các dấu hiệu sử dụng chất ở thanh thiếu niên, cha mẹ và người thân cần chú ý đến những thay đổi bất thường như: Thay đổi trong thành tích học tập; Thay đổi trong các mối quan hệ với gia đình và bạn bè; Những thay đổi trong việc vệ sinh cá nhân; Những cuộc điện thoại không thể giải thích.

Khi có nghi ngờ, việc giữ các kênh giao tiếp cởi mở với con em là vô cùng quan trọng. Việc điều trị lạm dụng chất nên được thực hiện càng sớm càng tốt và cần một cách tiếp cận toàn diện. Điều này bao gồm sự phối hợp giữa gia đình, cộng đồng và các chuyên gia y tế, sử dụng các liệu pháp hành vi như Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) và Liệu pháp gia đình.

Minh Trang