Thuốc lá - 'kẻ hủy hoại' lá phổi và trí nhớ của người cao tuổi

Ông Nguyễn Văn C (70 tuổi, xã Kim Hoa, Hà Tĩnh) nhiều năm nay phải sống chung với bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Căn bệnh khiến ông thường xuyên nhập viện, nhất là vào những thời điểm giao mùa khi các cơn khó thở trở nên dồn dập. Trước đây, ông có thói quen hút thuốc lá suốt hàng chục năm, đến khi phát hiện bệnh mới quyết tâm từ bỏ thì đã quá muộn. Sức khỏe giảm sút rõ rệt, ông ngày càng phụ thuộc vào việc điều trị tại bệnh viện, có đợt phải nằm gần hai tháng liên tục mới ổn định.

“Càng lớn tuổi, bệnh càng nặng, có lúc không thể cai được máy thở, sức khỏe suy kiệt dần”, ông chia sẻ.

Trường hợp của ông C cũng là thực trạng chung của nhiều người cao tuổi từng gắn bó với thuốc lá, đến khi nhận ra tác hại thì đã rơi vào vòng luẩn quẩn của bệnh tật.

Bác sỹ Hoàng Yến - Phó Trưởng khoa Nội A- Lão học (BVĐK tỉnh Hà Tĩnh) cho biết: Mặc dù chưa có thống kê đầy đủ về tỉ lệ người cao tuổi mắc các bệnh phế quản, phổi... do thuốc lá gây ra nhưng rất nhiều người cao tuổi đã mắc phải những loại bệnh này đang điều trị tại bệnh viện đều có quãng thời gian dài hút thuốc lá.

Đặc biệt, hầu hết bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) đều có tiền sử hút thuốc, do đó người cao tuổi cần đi khám ngay nếu có các triệu chứng, như: ho, khạc đờm kéo dài, khó thở khi gắng sức để được phát hiện và điều trị kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng của bệnh. Người cao tuổi mắc COPD cũng cần hạn chế tối đa tiếp xúc với khói thuốc lá.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), khói thuốc lá chứa hơn 7.000 hợp chất, phần lớn là chất độc hại, trong đó có ít nhất 70 chất gây ung thư. Đặc biệt, nicotine là thành phần chính trong thuốc lá có tính gây nghiện cao. Nicotine cùng với các hóa chất độc hại trong khói thuốc lá có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe của não bộ và hệ tuần hoàn, đặc biệt ở người cao tuổi.

Nicotine gây co thắt mạch máu, làm giảm lưu lượng máu đến các cơ quan quan trọng như não, từ đó làm tăng nguy cơ đột quỵ. Hơn nữa, việc tiếp xúc lâu dài với khói thuốc có thể dẫn đến suy giảm chức năng nhận thức, gây ra các vấn đề về trí nhớ. Các nghiên cứu cho thấy hút thuốc lá lâu dài có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer, gây suy giảm trí nhớ hoặc mất trí nhớ ở người cao tuổi.

Khói thuốc lá chứa các độc tố dễ dàng xâm nhập và gây viêm nhiễm phổi, làm suy giảm chức năng phổi và khiến người cao tuổi dễ bị các vấn đề như ho kéo dài. Trong những người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), phần lớn nguyên nhân bắt nguồn từ việc hút thuốc lá, thuốc lào, hoặc hít phải khói thuốc trong thời gian dài, chiếm từ 80 - 90% trường hợp...

Bên cạnh đó, chức năng tự làm sạch của phổi được thực hiện bởi hệ thống lông chuyển trên niêm mạc đường hô hấp, hoạt động như một hệ thống quét, giúp loại bỏ các chất độc hại, vi khuẩn và bụi bẩn ra khỏi đường hô hấp.

Tuy nhiên, ở người cao tuổi, chức năng này suy giảm đáng kể, đặc biệt khi tiếp xúc lâu dài với khói thuốc lá. Các hóa chất độc hại như nicotine và hắc ín trong khói thuốc gây tổn hại đến các tế bào lông chuyển và làm giảm khả năng tự làm sạch của phổi. Điều này dẫn đến việc các chất độc hại tích tụ trong đường hô hấp, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý hô hấp nghiêm trọng như viêm phế quản mãn tính, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và nhiễm trùng phổi.

Sự suy giảm chức năng tự làm sạch của phổi không chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh mà còn khiến quá trình phục hồi của người cao tuổi trở nên khó khăn hơn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể.

Đối với người cao tuổi, tác hại của khói thuốc lá trở nên ngày càng nghiêm trọng khi sức khỏe suy giảm theo tuổi tác. Do đó, người cao tuổi nên từ bỏ thuốc lá để bảo vệ sức khỏe. Gia đình và xã hội cần quan tâm hơn đến việc tạo ra một môi trường sống trong lành, không gian sinh hoạt an toàn, không có khói thuốc lá.

Việc loại bỏ hoàn toàn các tác hại từ thuốc lá và cải thiện chất lượng cuộc sống, mang lại niềm vui bên con cháu sẽ là động lực quan trọng giúp người cao tuổi duy trì sức khỏe và kéo dài tuổi thọ.

Thanh Hà