Thuốc trị loãng xương: Sử dụng thế nào cho hiệu quả?

Các thuốc điều trị loãng xương

Hiện các nhóm thuốc điều trị LX bao gồm:

Các thuốc bổ sung nếu chế độ ăn không đủ (dùng hàng ngày trong suốt quá trình điều trị) bao gồm: calci và vitamin D.

Các thuốc chống hủy xương làm giảm hoạt tính tế bào hủy xương, bao gồm: Nhóm Bisphosphonates, hiện là nhóm thuốc được lựa chọn đầu tiên trong điều trị các bệnh lý LX; Hai là calcitonin (chiết xuất từ cá hồi), thường được chỉ định ngắn ngày (2 - 4 tuần) trong trường hợp mới gãy xương, không dùng dài ngày, khi bệnh nhân giảm đau, điều trị tiếp bằng nhóm bisphosphonat; Ba là liệu pháp sử dụng các chất giống hormone, chỉ định đối với phụ nữ sau mãn kinh có nguy cơ cao hoặc có LX sau mãn kinh.

Các thuốc có tác dụng kép strontium ranelate: Thuốc vừa có tác dụng tăng tạo xương vừa có tác dụng ức chế hủy xương, được coi là thuốc có tác động kép phù hợp với hoạt động sinh lý của xương. Thuốc được chỉ định khi bệnh nhân có chống chỉ định hoặc không dung nạp nhóm bisphosphonates.

Các nhóm thuốc khác có thể phối hợp trong những trường hợp cần thiết: thuốc làm tăng quá trình đồng hóa (deca durabolin và durabolin).

Hình ảnh xương bị loãng.

Tại sao phải dùng thuốc lâu dài?

Trên thực tế, hầu hết các loại thuốc đang được sử dụng đều thuộc nhóm chống hủy xương. Về nguyên tắc, thuốc được khuyến cáo phải dùng liên tục trong ít nhất 3 năm và kéo dài tối đa 5 năm, nếu không có các chống chỉ định hoặc tác dụng phụ cần ngưng thuốc như suy thận, viêm thực quản đang tiến triển, hoại tử xương hàm, bệnh lý tim mạch nặng...

Việc dùng thuốc liên tục sẽ giúp cho hiệu quả bảo vệ xương được đầy đủ và ngược lại việc dùng ngắt quãng sẽ không mang lại hiệu quả. Vì vậy, trong quá trình điều trị, người bệnh cần được thăm khám định kỳ để đánh giá tình trạng bệnh. Sau khi điều trị 5 năm, người bệnh sẽ được đánh giá lại để quyết định có tiếp tục, ngưng hoặc thay đổi phương thức điều trị.

Thời điểm nào nên uống thuốc?

Phần lớn các thuốc trị bệnh LX có chứa bisphosphonates giúp ngăn chặn quá trình mất xương. Tuy nhiên, chất bisphosphonates rất khó hấp thụ vào cơ thể do rất khó hòa tan, đặc biệt là trong chất dầu và chất béo. Chính vì vậy, bệnh nhân mắc chứng LX nên uống thuốc vào buổi sáng cùng với nước sẽ hấp thụ thuốc tốt hơn. Sau khi uống thuốc, bệnh nhân cần đợi 1-2 giờ cho thuốc hấp thụ rồi mới ăn uống bình thường trở lại. Sau uống nên vận động, không nằm sau uống thuốc ít nhất 30 phút.

Nhiều bệnh nhân mắc chứng LX cần phải bổ sung canxi và vitamin D, tuy nhiên, những chất này đều có thể gây cản trở quá trình hấp thụ thuốc chống LX, do vậy, bệnh nhân cũng cần đợi 1-2 tiếng đồng hồ sau khi uống thuốc có chứa bisphosphonates rồi mới uống tiếp canxi và vitamin D.

Ở mỗi bệnh nhân, sự dung nạp thuốc là rất khác nhau, vì vậy, cần có sự kiểm soát của thầy thuốc chuyên khoa. Tuyệt đối không tùy tiện dùng thuốc, hoặc dùng lại đơn thuốc của người khác. Thuốc cũng phải được dùng đúng liều lượng chỉ định, không tự ý tăng liều hoặc ngừng thuốc, thay đổi thuốc mà chưa có chỉ định của bác sĩ. Cần đến tái khám ở bác sĩ chuyên khoa xương khớp để có được thuốc cũng như chế độ sinh hoạt, ăn uống... thích hợp nhất.

Theo khuyến cáo của Hiệp hội Chống loãng xương Thế giới, những người trên 50 tuổi, có một trong những yếu tố sau nên đo mật độ xương:

- Giảm chiều cao trên 3cm (so với độ tuổi 20-30).

- Cân nặng dưới 40kg, hay giảm trọng lượng quá nhanh trong thời gian gần đây.

- Thiếu estrogen ở nữ như sau khi mãn kinh, cắt buồng trứng hoặc thiếu androgen ở nam trên 50 tuổi.

- Tiền sử gãy xương: Có cha mẹ hoặc bản thân đã bị gãy cổ xương đùi sau một chấn thương nhẹ ở tầm thấp.

- Tiền sử hoặc hiện tại có dùng corticoid liều bất kỳ liên tục trong thời gian trên 3 tháng.

- Sử dụng chất kích thích: Uống rượu: trên 8g cồn tinh hoặc 375ml bia 60 hoặc 30ml rượu mạnh/ ngày; hút thuốc lá ≥ 20 điếu/ ngày.

Bs. Vũ Thanh Hoa