Thương hiệu lòng dân : Kỳ 3: Giá trị thực tiễn cần lan tỏa

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng với cử tri quận Ba Đình, Hoàn Kiếm và Tây Hồ. Ảnh: TTXVN

Kinh nghiệm về người thủ lĩnh hay người “cầm trịch”

Còn nhớ, khi Đảng ta ban hành Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, không ít người hoài nghi, không tin tưởng Nghị quyết sẽ đem lại điều gì đó khác trước. Nhưng tới nay, kết quả, sức sống của một nghị quyết được dư luận xã hội nói đến như một “thương hiệu” lòng tin của Nhân dân vào Đảng, Nhà nước. Chỉ cần nói "Trung ương 4", người dân đều hiểu đó là nghị quyết chỉnh đốn Đảng, chống quan tham, là nghị quyết của “công cuộc đốt lò, nhóm củi” mà không nhất thiết phải nêu rõ tên đầy đủ của nghị quyết.

Thực tiễn cho thấy, chống “giặc nội xâm” luôn khó khăn bởi ranh giới giữa đối tượng xử lý và đồng chí, đồng đội, giữa vạch mặt chỉ tên và thân quen, cánh hẩu nhiều khi bện chặt trong các mối quan hệ xã hội đa dạng, khó bóc tách. Công cuộc xây dựng, kiến thiết đất nước hôm nay với một trong những trọng tâm chống suy thoái, chống tham nhũng - vấn đề cấp bách được Đảng ta xác định “ảnh hưởng đến sự tồn vong của chế độ”, nay đang tạo dựng và lan tỏa khí thế, niềm tin trong toàn xã hội. Người dân tin tưởng và cảm kích trước hình ảnh Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng - người cầm trịch, thổi ngọn lửa “công cuộc đốt lò, nhóm củi” luôn nhất quán giữa nói và làm, giữa chỉ đạo và hành động, thận trọng nhưng kiên quyết, kịp thời nhưng chắc chắn, răn đe để giáo dục, phòng ngừa… Người cầm trịch chẳng những bài bản trong chỉ đạo, kiên quyết trong hành động mà chính sự nêu gương hình ảnh cá nhân - một vị thủ lĩnh mực thước, thanh liêm, giản dị đã thực sự tạo dựng, làm nên điểm tựa tinh thần to lớn trong lòng dân.

Trong đời sống chính trị, xã hội, ở bất kỳ thời đại lịch sử nào, người dân cũng luôn cần một điểm tựa tinh thần, đó là một vị thủ lĩnh chính trị hội đủ những giá trị cần thiết của đức và tài để quy tụ niềm tin, quy tụ sức mạnh cộng đồng, sức mạnh thời đại. Nhiều vị vua, quan trong triều đại phong kiến xưa, nếu như người dân kính phục bởi sự anh minh, mẫn tiệp thì ở mức độ cao hơn, người dân tôn thờ, ngưỡng vọng bởi đức độ, thanh liêm vì muôn dân. Triều đại hưng vong, thịnh suy trước hết phụ thuộc tài năng lãnh đạo và đức độ của người chèo lái con thuyền quốc gia, của thủ lĩnh chính trị. Xã tắc vững bền, dân chúng đồng lòng hay không cũng phụ thuộc phần nhiều bởi yếu tố này.

Chúng ta thử đặt câu hỏi: Tham nhũng diễn biến phức tạp từ lâu, bộ phận không nhỏ suy thoái, biến chất đã được Đảng chỉ ra từ lâu và Đảng cũng đã rất nhiều lần ban hành nghị quyết, chỉ thị để chấn chỉnh, chỉnh đốn nhưng tại sao chỉ đến bây giờ, công cuộc, phong trào này mới thực sự lan tỏa, mới thực sự đạt dần đến sự kỳ vọng của nhân dân? Cái thiếu ở đây dường như không phải là nghị quyết, chỉ thị. Chúng ta thiếu một người thổi lửa, nhóm lò, cầm trịch thực sự xứng tầm. Cho tới hôm nay, với sự vào cuộc quyết liệt, rốt ráo của Bộ Chính trị, Trung ương Đảng dưới sự dẫn dắt, chèo lái của Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng (PCTN), phong trào đấu tranh đã mang sắc diện mới cả về quan điểm, phương châm đến hành động. Rõ ràng “thủ lĩnh nào, phong trào đó”, và một khi PCTN đã trở thành phong trào, trở thành xu thế thì “không ai có thể đứng ngoài cuộc”, không ai có quyền đứng ngoài cuộc.

“Tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”, 9 chữ cơ bản, gói gọn tư tưởng, học thuyết của Nho giáo, một hệ thống đạo đức, triết lý và tôn giáo do Khổng Tử phát triển để xây dựng một xã hội thịnh trị. Điểm chung trong tư tưởng này, đó là dù ở phạm vi nào, gia đình (tề gia) hay quốc gia (trị quốc) thì cá nhân người đầu tàu phải thể hiện được tư chất, uy tín. Một gia đình để thuận hòa, yên ấm thì ông, bà, bố, mẹ phải là những tấm gương cho con cháu. Một quốc gia muốn thịnh trị thì những người “cầm trịch” phải hội đủ tài đức. Và dù “tề gia” hay “trị quốc”, trước hết đều phải “tu thân”, phải tự mình tu dưỡng, luyện rèn. Quy định số 08-QĐi/TW về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng” mà Hội nghị Trung ương 8, khóa XII thảo luận và thống nhất cao việc ban hành xuất phát từ yêu cầu công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay và có cơ sở từ truyền thống, đạo lý văn hóa lâu đời.

Dấu ấn “thuyền trưởng” - Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trong cuộc chiến chống “giặc nội xâm” thuyết phục lòng dân chính bởi hội tụ giữa lời nói và hành động, giữa quan điểm và khí chất, giữa chỉ đạo và nêu gương. Đây cũng là bài học kinh nghiệm sâu sắc của Đảng ta trong việc lựa chọn những người kế tục chèo lái sau này, không chỉ trong PCTN. Đối với địa phương cũng cần phải lựa chọn cho được những thủ lĩnh xứng đáng, xứng tầm.

Kinh nghiệm “không có vùng cấm” trong chống tham nhũng

70 năm trước, trong điều kiện chiến tranh gian khó, vụ án Trần Dụ Châu cảnh báo bản chất ăn chơi sa đọa của cán bộ nếu không được tu dưỡng. Trước sự thật đau lòng này, Bác Hồ dứt khoát nói: “Một cái ung nhọt, dẫu có đau cũng phải cắt bỏ, không để nó lây lan, nguy hiểm”. Vụ án Trần Dụ Châu cho thấy, thói hư tật xấu của con người nếu không được rèn giũa, không được giáo dục, chỉnh đốn thì có thể nảy sinh, phát triển bất cứ lúc nào. Trong điều kiện chiến tranh gian khổ mà còn nảy sinh những kẻ sâu mọt, trác táng như vậy thì trong điều kiện đời sống vật chất, tinh thần đổi khác, con người có điều kiện hưởng thụ như ngày nay lại càng là môi trường để sinh sôi. Loại bỏ sâu mọt, cứu cả rừng cây, cứu muôn dân chính là thông điệp mà Đảng ta đang làm theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII).

Cán bộ, đảng viên phải biết nói không với tham nhũng dù ở bất cứ cương vị nào.

Kể từ sau Đại hội XII, những cán bộ tham ô, tham nhũng dù ở bất cứ cương vị nào, nếu phạm tội thì phải làm rõ để xử lý theo đúng luật định, loại bỏ khái niệm “tắm từ cổ”. Việc xử lý hình sự Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh, xử lý các quan chức tham nhũng tại các vụ án ở Tập đoàn Dầu khí quốc gia và một số tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước, ngân hàng; điều tra, làm rõ tội trạng của một số cán bộ cấp cao ở một số bộ, ngành, địa phương… chứng minh tinh thần đó. Việc kiểm tra, kết luận tuân theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước với nguyên tắc khách quan, thận trọng, đúng người, đúng tội, đúng hành vi. Đây cũng chính là bài học lớn trong chống tham nhũng, suy thoái, Đảng muốn dân tin tất phải xử nghiêm, phải loại bỏ yếu tố “vùng cấm”, phải nêu gương chính mình để dân tin, dân nghe, dân ủng hộ. Kinh nghiệm trong chống tham nhũng là phải làm toàn diện, đồng bộ, quyết tâm, kiên trì, huy động rộng rãi các lực lượng, sức mạnh cùng tham gia. Đặc biệt, không chỉ bằng hô hào, khuyên bảo, kêu gọi, không chỉ bằng xử lý cán bộ, đảng viên sai phạm mà phải bằng cơ chế, luật pháp...

Kinh nghiệm “không ai có thể ngoài cuộc”

Với tinh thần lan tỏa của Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII), công tác xây dựng Đảng được coi trọng hơn, ý thức toàn Đảng, toàn dân chăm lo xây dựng Đảng được nâng cao, đặc biệt vai trò của người đứng đầu và trách nhiệm của cấp ủy đảng. Tất cả điều này đã làm cho vai trò, vị trí, uy tín của Đảng được nâng lên rõ rệt, được thể hiện ở cả trong nước và trên trường quốc tế. Bên cạnh đó, Đảng cũng có thêm kinh nghiệm để làm tốt hơn, đó là việc kết hợp giữa xây và chống, xây phải cơ bản, chống phải quyết liệt.

Thực tiễn việc tổ chức thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho thấy: Các cấp ủy, tổ chức đảng đã lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức học tập, quán triệt, triển khai thực hiện đúng chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương; kịp thời chỉ đạo các cấp ủy xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện nghiêm túc, phù hợp với thực tiễn. Qua kiểm điểm tự phê bình và phê bình kết hợp với kiểm tra, giám sát của Đảng đã nghiêm khắc xử lý kỷ luật đối với những tổ chức đảng, đảng viên vi phạm quy định của Đảng và Nhà nước, có tác dụng cảnh báo, phòng ngừa sai phạm; siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tăng cường đoàn kết, thống nhất trong Đảng; đấu tranh ngăn chặn tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

UBKT Trung ương đã làm rõ nhiều sai phạm đặc biệt nghiêm trọng, quyết định kỷ luật và đề nghị Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư thi hành kỷ luật đối với nhiều cán bộ cao cấp và tổ chức đảng vi phạm, trong đó có cả đồng chí là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Trung ương Đảng; kỷ luật cả cán bộ đương chức và đã nghỉ hưu; làm nghiêm từ trên xuống dưới... Đây là bước đột phá trong công tác kiểm tra, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong Đảng và bộ máy của Nhà nước, được đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao.

Kết quả từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng đến cuối 2018, UBKT các cấp đã kiểm tra 7.511 tổ chức đảng cấp dưới và 23.511 đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm; trong đó có 11.769 cấp ủy viên các cấp. Qua kiểm tra, UBKT các cấp đã kết luận 4.903 tổ chức đảng và 17.868 đảng viên có vi phạm, phải thi hành kỷ luật 355 tổ chức đảng và 8.841 đảng viên. Riêng UBKT Trung ương đã kiểm tra, xem xét thi hành kỷ luật và đề nghị thi hành kỷ luật 4 tổ chức đảng và 32 đảng viên diện Trung ương quản lý, trong đó có 1 người từng là Ủy viên Bộ Chính trị. Kết quả công tác kiểm tra, giám sát từ đầu nhiệm kỳ đến nay tiếp tục góp phần quan trọng vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, tạo thêm dấu ấn mới trên chặng đường phát triển, được Đảng và Nhân dân tin tưởng.

Thực tế cho thấy, không phải như một số dư luận lo ngại rằng, nếu chỉ lo chống tham nhũng sẽ làm nhụt chí mà ngược lại, chính làm tốt công tác xây dựng Đảng, phát huy ưu điểm, chống thoái hóa biến chất đã thúc đẩy các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh, đối ngoại phát triển. “Có ý kiến cho rằng phải làm cẩn thận kẻo nhụt chí không ai muốn làm, rõ ràng tư tưởng đó sai. Tôi đã nói, nếu ai cảm thấy cản trở, nhụt chí thì dẹp sang một bên cho người khác làm. Đây là kinh nghiệm lớn, thực tế vừa qua như vậy, mặt được là như vậy, bây giờ tạo phong trào toàn dân tham gia xây dựng Đảng, tham gia phòng chống tham nhũng, lãng phí, chống tiêu cực” - Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh trong một phiên họp Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN.

PCTN trở thành phong trào, trở thành xu thế nên “không ai có thể đứng ngoài cuộc”, không ai có quyền đứng ngoài cuộc.

PGS. TS Nguyễn Trọng Phúc, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng cho rằng, hiện trong xã hội, kể cả trong Đảng có những biểu hiện thiếu niềm tin, chẳng hạn như cho rằng chống tham nhũng là quá khó, rồi cho rằng làm sao chống được, làm sao làm được... Trong khi đó, các thế lực thù địch đưa ra những luận điệu xằng bậy vì chúng không bao giờ ủng hộ những việc làm của ta. Mình làm kém, chúng móc ra chửi bới. Nhưng làm kiên quyết, thẳng thắn, đến nơi, đến chốn thì chúng cũng tìm cách xuyên tạc. Bởi chúng chỉ tìm cách đả phá, bất kể ta làm được tốt hay chưa tốt. Do đó, người dân cần có sự thanh lọc thông tin, nhất là thông tin gây nhiễu trên mạng in-tơ-net. Phải tỉnh táo để chọn lọc thông tin đúng, tránh các thông tin độc hại, sai lệch tiêm nhiễm.

Kinh nghiệm về hoàn thiện thể chế, chính sách

Kinh nghiệm trong chống tham nhũng là phải làm toàn diện, đồng bộ, quyết tâm kiên trì, huy động rộng rãi các lực lượng. Đặc biệt, không chỉ bằng hô hào, khuyên bảo, kêu gọi, không chỉ bằng xử lý cán bộ, đảng viên sai phạm mà phải bằng cơ chế, luật pháp. Gần đây, Bộ Chính trị đã ban hành một số quy định làm hành lang quản lý cán bộ, xử lý sai phạm: Quy định 90-QĐ/TW về tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ thuộc diện Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý; Quy định 102-QĐ/TW về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm… Đặc biệt, Nghị quyết Trung ương 7, khóa XII về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ có nhiều nội dung mới quan trọng, mang tính đột phá.

Điểm nhấn của Nghị quyết là Trung ương yêu cầu phải có phương pháp đánh giá cán bộ một cách khách quan, chính xác; có cơ chế tạo động lực, đổi mới sáng tạo, rèn luyện qua thực tiễn với nhiều khó khăn, thách thức lớn của đội ngũ cán bộ và đề cao giải pháp kiểm soát quyền lực, chống chạy chức, chạy quyền, chủ nghĩa cá nhân, cục bộ địa phương, quan hệ họ hàng trong công tác cán bộ; coi đây là một trong những nhiệm vụ, giải pháp quan trọng để đấu tranh ngăn chặn sự tha hóa quyền lực trong bộ máy công quyền, sự suy thoái, biến chất của một bộ phận cán bộ, đảng viên để củng cố và nâng cao niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ ta.

Theo đó, Ban Chấp hành Trung ương yêu cầu xây dựng và hoàn thiện thể chế kiểm soát quyền lực và chống chạy chức, chạy quyền, thân quen, cánh hẩu, lợi ích nhóm trong công tác cán bộ theo nguyên tắc mọi quyền lực đều phải được kiểm soát chặt chẽ bằng cơ chế và quyền hạn phải ràng buộc với trách nhiệm. Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã có nhiều đổi mới, nhất quán, rõ ràng, chỉ đạo giải quyết được nhiều vấn đề tồn đọng trước đây trong công tác cán bộ. Quan điểm “không chạy chức, chạy quyền” đã trở thành tuyên ngôn vừa mạnh mẽ, vừa là thông điệp có tính nhắc nhở, vừa là sự cảnh cáo, răn đe... Chính phủ và các bộ, ban, ngành, địa phương đã đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng cường công khai, minh bạch, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và phòng ngừa tiêu cực, tham nhũng.

Thời gian tới cần phải tập trung chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện các quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, hoàn thành một bước về xây dựng cơ chế phòng ngừa chặt chẽ để đạt đến “4 không” (không thể tham nhũng, không muốn tham nhũng, không cần tham nhũng, không dám tham nhũng). Tập trung hoàn thành việc xây dựng các quy định của Đảng về phòng, chống tham nhũng theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4, Trung ương 6 và Trung ương 7 khóa XII, nhất là hoàn thiện quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên; các quy định về kiểm soát quyền lực, trách nhiệm người đứng đầu khi thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm giải trình, bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch; quy định về việc ngăn chặn những người có chức, có quyền lợi dụng cương vị công tác để trục lợi; quy định về cho thôi, miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý; quy định về điều chuyển, thay thế cán bộ khi có dư luận hoặc có biểu hiện tiêu cực, tham nhũng, uy tín thấp; cơ chế khuyến khích và bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.

An Nhi Anh Minh, Cục Đối ngoại, Bộ Công an