Thương vụ trị giá 23 tỉ USD, bán 50 tiêm kích F-35 cho UAE gặp khó

Theo Reuters, tuyên bố của Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Bob Menendez, Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Chris Murphy và Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Rand Paul tạo thêm cuộc đối đầu mới với Tổng thống Trump chỉ vài tuần trước khi ông rời nhiệm sở.

Ba thượng nghị sĩ sẽ đưa ra bốn nghị quyết riêng biệt về việc không chấp thuận kế hoạch của Tổng thống Trump bán các máy bay không người lái Reaper, máy bay chiến đấu F-35, tên lửa không đối không và các loại vũ khí khác cho UAE.

Trước đó, vào ngày 10-11, chính quyền Tổng thống Trump đã chính thức trình lên quốc hội kế hoạch bán 50 tiêm kích F-35, 18 hệ thống máy bay không người lái được vũ trang tiên tiến và một gói tên lửa không đối không và không đối đất cho UAE, trong một thỏa thuận vũ khí trị giá hơn 23 tỉ USD.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Bộ trưởng Ngoại giao UAE Abdullah bin Zayed (từ trái qua) tham gia lễ ký Hiệp định Abraham vào tháng 9 tại Nhà Trắng. Ảnh: Reuters

Thỏa thuận này nhằm mục đích ngăn chặn các mối đe dọa tiềm tàng từ Iran, mặc những mối lo ngại từ phía Israel. Các quan chức Israel đã bày tỏ quan ngại về việc Mỹ bán tiêm kích F-35 cho UAE.

Điều này có thể có thể làm thay đổi cán cân quyền lực ở Trung Đông, ảnh hưởng đến sự cân bằng sức mạnh quân sự nơi đây vì cho đến hiện tại Israel là nước duy nhất có F-35 của Mỹ trong khu vực.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo khẳng định Washington "hoàn toàn nhất quán" với chính sách từ lâu là duy trì chất lượng và lợi thế quân sự của Israel trong khu vực. Sau khi đồng ý bình thường hóa quan hệ với Israel, các quan chức của UAE cho biết việc mua F-35 là một trong những mục tiêu chính của họ.

Một số thành viên Quốc hội Mỹ đã phản đối nỗ lực xúc tiến nó. Nhiều nhà lập pháp lo lắng về việc liệu UAE có sử dụng số khí tài này trong các cuộc tấn công gây hại cho dân thường ở Yemen, nơi cuộc nội chiến được coi là một trong những thảm họa nhân đạo tồi tệ nhất thế giới hay không.

Máy bay tiêm kích F-35 của quân đội Mỹ bay lượn trên không ở Singapore hồi tháng 2. Ảnh: Reuters

Khi thỏa thuận mua bán vũ khí được công bố, Tổ chức Ân xá Quốc tế cảnh báo rằng các vũ khí này sẽ được sử dụng cho "các cuộc tấn công vi phạm luật nhân đạo quốc tế và giết hại, cũng như làm bị thương hàng ngàn dân thường Yemen".

Các nhà lập pháp Mỹ bày tỏ lo ngại về việc liệu việc mua bán vũ khí với UAE có vi phạm thỏa thuận lâu dài với Israel hay không, theo đó bất kỳ vũ khí nào của Mỹ được bán ở Trung Đông sẽ không làm giảm "lợi thế quân sự định lượng" của nước này so với các quốc gia láng giềng.

Theo Reuters, mặc dù các nghị quyết thu hút sự chú ý đến các câu hỏi của các nhà lập pháp về doanh số bán vũ khí lớn và có thể trì hoãn chúng, song khó có thể ngăn chặn chúng.

Luật của Mỹ liên quan đến các giao dịch vũ khí lớn cho phép các thượng nghị sĩ bỏ phiếu về các nghị quyết không chấp thuận. Tuy nhiên, để có hiệu lực, các nghị quyết phải thông qua Thượng viện nhưng Thượng viện do đảng Cộng hòa chiếm đa số. Các nghị quyết cũng phải vượt qua Hạ viện do Đảng Dân chủ chiếm đa số và các phủ quyết của ông Trump.

Trong tương lai, có thể ông Joe Biden cuối cùng có thể ngăn chặn thỏa thuận vì lý do an ninh quốc gia, khiến việc dự đoán về kết quả cuối cùng cả giao dịch mua bán vũ khí này trở nên khó nắm chắc.

Huệ Bình