Thương vụ tỷ USD còn bỏ ngỏ của tỷ phú Trần Bá Dương

Từng được đánh giá là một trong những doanh nghiệp tư nhân có cơ hội thực hiện thương vụ IPO tỷ USD, nhưng CTCP Tập đoàn Trường Hải (Thaco Group) đến nay vẫn chưa chốt thời điểm lên sàn.

Thương vụ tỷ USD còn bỏ ngỏ

Tập đoàn của tỷ phú Trần Bá Dương từng ấp ủ kế hoạch niêm yết trên sàn HoSE từ những năm 2010, nhưng sau đó kế hoạch này đã bị hoãn lại.

Đến năm 2017, thông tin Thaco niêm yết một lần nữa khiến thị trường "dậy sóng". Cổ phiếu Thaco có thời điểm giao dịch trên thị trường phi tập trung (OTC) với giá 150.000 đồng/cổ phiếu. Tuy nhiên, kế hoạch này một lần nữa bị hủy bỏ.

Năm 2020, khi tập đoàn của Chủ tịch Trần Bá Dương tách mảng ôtô thành pháp nhân riêng biệt (Thaco Auto và Thaco Group), giới phân tích cho rằng đây là bước chuẩn bị cho việc niêm yết của nhà sản xuất và lắp ráp ôtô lớn nhất Việt Nam.

Tuy nhiên, đến tháng 5/2021, Thaco công bố việc hủy tư cách công ty đại chúng, đồng nghĩa với việc tập đoàn không còn đủ điều kiện niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán.

Trước khi hủy tư cách công ty đại chúng, Thaco Group do công ty mẹ là Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Trân Oanh nắm 59,3% vốn, cổ đông nước ngoài Jardine Cycle & Carriage nắm 26,3%, ông Trần Bá Dương nắm 6,7% và bà Viên Diệu Hoa - vợ ông Dương - nắm 5%.

Tỷ phú Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT Thaco Group tại một sự kiện của tập đoàn này năm 2024. Ảnh: Thaco.

Tháng 6/2023, Reuters dẫn lời nguồn tin cho biết Thaco Group đang đàm phán cơ hội bán một phần Thaco Auto sau khi nhận được sự quan tâm của các nhà đầu tư trong khu vực. Nguồn tin cũng cho biết tập đoàn này có thể bán khoảng 20% vốn Thaco Auto với định giá công ty 5 tỷ USD.

Ông Nguyễn Hùng Minh, Phó chủ tịch HĐQT Thaco sau đó cho biết tập đoàn đang cùng đơn vị tư vấn là CTCP Chứng khoán TP.HCM (HSC) làm việc với các nhà đầu tư về kế hoạch phát hành cổ phần mới cho các nhà đầu tư chiến lược lên tới 10% vốn Thaco Auto.

Đồng thời, nhà sản xuất và lắp ráp ôtô lớn nhất thị trường trong nước dự kiến niêm yết trên thị trường chứng khoán trong vòng 3 năm tiếp theo. Tuy nhiên, từ đó đến nay, vẫn chưa có thêm thông tin nào về việc Thaco hay Thaco Auto sẽ thực hiện IPO và niêm yết

Cổ phiếu Thaco hiện được các nhà đầu tư rao mua - bán trên thị trường OTC quanh mức 55.000-65.000 đồng/cổ phiếu, thấp hơn nhiều so với những năm trước đó.

Dù vậy, từ năm 2018, ông Trần Bá Dương và gia đình đã được Forbes xác định là một trong 6 tỷ phú USD của Việt Nam với khối tài sản trên 1 tỷ USD, và phần lớn khối tài sản này đến từ cổ phần sở hữu tại Thaco Group.

Đến nay, gia đình ông chủ Thaco Group vẫn thường xuyên xuất hiện trong danh sách tỷ phú USD hàng năm của Forbes, do đó Thaco vẫn được xem là một trong số ít tập đoàn tư nhân chưa niêm yết có mức định giá tỷ USD.

Thaco có gì?

Theo giới phân tích, một trong những lý do khiến Thaco chậm IPO có thể đến từ sự thận trọng của ban lãnh đạo. Ông Trần Bá Dương từng chia sẻ rằng Thaco không quá vội vàng trong việc niêm yết mà tập trung vào tăng trưởng bền vững.

Thêm vào đó, tình hình thị trường chứng khoán biến động trong các năm qua cũng có thể khiến doanh nghiệp cân nhắc lại thời điểm thích hợp để IPO và niêm yết.

Thaco hiện đầu tư mạnh vào mảng nông nghiệp thông qua Thaco Agri. Ảnh: Thaco.

Ngoài ra, việc mở rộng kinh doanh sang các lĩnh vực mới như nông nghiệp và logistics đòi hỏi Thaco có sự ổn định trước khi niêm yết.

Trong đó, việc Thaco đầu tư mạnh vào mảng nông nghiệp thông qua Thaco Agri với các dự án lớn tại Lào và Campuchia cũng có thể là lý do khác khiến kế hoạch IPO của doanh nghiệp bị trì hoãn.

Theo báo cáo kết quả kinh doanh gần nhất, tính đến cuối tháng 6/2024, Thaco Group có vốn chủ sở hữu trên 54.260 tỷ đồng, tăng 8% so với cùng kỳ năm liền trước. Hệ số nợ phải trả/vốn chủ sở hữu của tập đoàn ở mức 2,45 lần, tương ứng nợ phải trả vào khoảng gần 133.000 tỷ đồng.

Như vậy, tại thời điểm cuối quý II/2024, tổng tài sản của Thaco Group đạt gần 187.200 tỷ đồng, cao hơn Masan Group của tỷ phú Nguyễn Đăng Quang cùng thời điểm (khoảng 157.500 tỷ đồng), tương đương với Sovico Group của tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo (khoảng 187.400 tỷ đồng, cuối năm 2023) hay Tập đoàn Hòa Phát của tỷ phú Trần Đình Long (khoảng 206.600 tỷ đồng).

Cũng trong nửa đầu năm 2024, Thaco Group báo lãi sau thuế 1.011 tỷ đồng, giảm 6% so với cùng kỳ năm 2023. Trong năm 2023 và 2022 liền trước, khoản lợi nhuận thu về lần lượt đạt 2.734 tỷ và 7.420 tỷ đồng.

Sau đợt tái cơ cấu năm 2022-2023, Thaco Group vận hành tập đoàn với 6 công ty thành viên phụ trách các hoạt động riêng biệt, lần lượt là Thaco Auto (ôtô); Thaco Industries (cơ khí - công nghiệp phụ trợ); Thaco Agri (nông nghiệp); Thadico - Đại Quang Minh (đầu tư - xây dựng); Thilogi (logistics); và Thiso (thương mại - dịch vụ).

Thaco Auto là doanh nghiệp chủ lực suốt hơn 2 thập kỷ qua, đóng góp phần lớn vào doanh thu cũng như lợi nhuận của Thaco Group.

Thaco Auto hoạt động theo mô hình tập đoàn (Sub-Holding) phụ trách lĩnh vực nhập khẩu, sản xuất lắp ráp, phân phối, bán lẻ và dịch vụ sửa chữa ôtô, xe máy. Tập đoàn hiện sở hữu 7 nhà máy lắp ráp ôtô trong nước với một loạt thương hiệu nổi tiếng như KIA, Mazda, Peugeot, BMW, Foton, Mitsubishi Fuso... cùng hệ thống bán lẻ hơn 392 showroom/xưởng dịch vụ ủy quyền chính hãng trải dài khắp cả nước.

Năm 2024, Thaco Auto đặt kế hoạch tiêu thụ 95.400 ôtô các loại, chiếm 38% thị phần ôtô trong nước và xuất khẩu hơn 1.600 xe. Doanh thu hợp nhất dự kiến khoảng 68.400 tỷ đồng.

Ở lĩnh vực bất động sản, Thadico (Đại Quang Minh) quản lý và phát triển một loạt dự án hạ tầng, bất động sản khu công nghiệp và đô thị lớn tại nhiều tỉnh thành như nút giao vòng xuyến 2 tầng tại Chu Lai (Quảng Nam); cầu Thủ Thiêm 2 cùng 4 tuyến đường chính Khu đô thị Thủ Thiêm (TP.HCM); Khu công nghiệp cơ khí ôtô Thaco Chu Lai; KCN Nông lâm nghiệp Thaco Chu Lai; KCN chuyên nông nghiệp Thaco Thái Bình; Khu đô thị Sala Đại Quang Minh...

Khu đô thị Sala (TP Thủ Đức) của chủ đầu tư Đại Quang Minh. Ảnh: Quỳnh Danh.

Trong mảng cơ khí - công nghiệp phụ trợ, Thaco Industries hiện vận hành với mô hình tổng công ty bao gồm tổ hợp 19 nhà máy sản xuất cơ khí và linh kiện phụ tùng, Trung tâm R&D và Trung tâm Thử nghiệm tại Chu Lai.

Năm 2024, Thaco Industries đặt mục tiêu doanh thu 13.000 tỷ đồng, trong đó doanh thu xuất khẩu dự kiến 250 triệu USD.

Mảng nông nghiệp được tỷ phú Trần Bá Dương đầu tư từ năm 2017, do Thaco Agri phụ trách. Công ty tập trung vào các dự án trồng trọt, chăn nuôi và kinh doanh vật tư nông nghiệp. Hiện công ty này sở hữu hơn 48.000 ha đất nông nghiệp tại Việt Nam, Campuchia, đồng thời điều hành toàn bộ hoạt động sản xuất trên diện tích hơn 36.000 ha của Công ty HAGL Agrico tại Lào và Campuchia.

Theo báo cáo kết quả kinh doanh gần nhất, tính đến cuối tháng 6/2024, Thaco Agri có tổng tài sản khoảng 44.000 tỷ đồng, tương đương 1/4 Thaco Group. Năm 2024, công ty dự kiến đạt 6.600 tỷ đồng doanh thu, bao gồm 190 triệu USD xuất khẩu. Trong nửa đầu năm 2024, Thaco Agri báo lãi sau thuế gần 5 tỷ đồng, cải thiện đáng kể so với mức lỗ gần 383 tỷ đồng cùng kỳ năm liền trước.

Trong khi đó, Thilogi là công ty vận hành mảng logistics của Thaco Group với việc sở hữu Cảng Chu Lai tại Khu kinh tế mới Chu Lai (Quảng Nam). Đây là cảng hàng hóa tổng hợp với công suất 4 triệu tấn/năm, hệ thống kho bãi tại cảng có tổng diện tích hơn 167.000 m2.

Ngoài ra, Thilogi còn sở hữu 2 tàu container với tổng công suất hơn 950 TEUs. Công ty hiện vừa tự vận hành một số tuyến vận tải biển trong nước, đồng thời kết hợp với các hãng tàu nước ngoài để khai thác các tuyến quốc tế. Năm 2024, Thilogi kỳ vọng mang về khoảng 3.800 tỷ đồng doanh thu.

Còn với Thiso - công ty phụ trách mảng thương mại dịch vụ của Thaco Group, doanh nghiệp sở hữu các dự án trung tâm thương mại của tập đoàn, đồng thời vận hành chuỗi siêu thị Emart. Năm 2024, mục tiêu doanh thu dự kiến của công ty này là 5.880 tỷ đồng.

Hồng Nhung