Thụy Điển sắp công bố tài liệu vụ ám sát bí ẩn Thủ tướng Olof Palme

Thủ tướng Thụy Điển Olof Palme bị ám sát đầy bí ẩn vào năm 1986.

Các nguồn tin cho biết, Nam Phi đã chuyển các tài liệu về vụ ám sát thủ tướng Thụy Điển năm 1986 nhưng nhiều người cho rằng, chưa chắc mọi bí ẩn sẽ được giải đáp.

Năm 1986, Thủ tướng Palme bị bắn vào lưng ở cự ly rất gần trên đường phố Stockholm trong khi ông đang cùng phu nhân đi bộ từ rạp chiếu phim về nhà vào một buổi tối tháng 2. Tay súng đã biến mất vào một con phố bên cạnh và vụ án bí ẩn này đã cản trở cảnh sát Thụy Điển từ đó đến nay.

Đã tồn tại hai trường phái tư tưởng hàng đầu về vụ ám sát này: một tay súng đơn độc, có thể bức xúc về đường lối chính trị dân chủ xã hội của Thủ tướng Palme hoặc các âm mưu có liên quan tới chủ nghĩa phân biệt chủng tộc apartheid của Nam Phi.

Hồi tháng 3 năm nay, các quan chức tình báo Nam Phi đã gặp gỡ các nhà điều tra Thụy Điển ở thủ đô Pretoria của Nam Phi và đã trao cho một tập hồ sơ có liên quan tới hiệp hội này.

Tuy nhiên không rõ liệu các tài liệu này có bao gồm các chứng cứ mới quan trọng hay không, hay nó chỉ đơn giản là buộc lại nút thắt cuối cùng trong một cuộc điều tra kéo dài hàng thập kỷ.

Liên quan tới chế độ phân biệt chủng tộc của Nam Phi ?

Từ lâu đã có những đồn đoán về vai trò của các cơ quan tình báo phân biệt chủng tộc của Nam Phi dưới sự ủng hộ của Thủ tướng Palme và những nỗ lực của ông trong việc đóng cửa các chi nhánh và các băng đảng buôn lậu dầu mỏ có liên quan tới chế độ phân biệt chủng tộc, nhưng không có bằng chứng thuyết phục.

Một nguồn tin cho biết, cuộc gặp giữa các nhà điều tra Thụy Điển và cơ quan an ninh quốc gia của Nam Phi được diễn ra theo đề nghị từ phía Thụy Điển. Tại cuộc gặp này, Nam Phi đã trao cho các nhà điều tra Thụy Điển một tập hồ sơ, nhưng không ai biết họ sẽ làm gì với tập hồ sơ này.

Goran Björkdahl, một nhà ngoại giao Thụy Điển, người đã tiến hành điều tra độc lập về vụ ám sát Thủ tướng Palme, cũng đã bị thuyết phục rằng cơ quan an ninh mật của chế độ apartheid chịu trách nhiệm về vụ giết người này.

Nghiên cứu của Bjorkdah đối với vụ tai nạn máy bay chở Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Dag Hammarskjold vào năm 1961 đã hỗ trợ thúc đẩy một cuộc điều tra mới của Liên Hợp Quốc. Cuộc điều tra này đã phát hiện ra một khối lượng chứng cứ quan trọng về việc máy bay của Tổng thư ký đã bị một chiếc máy bay khác bắn hạ.

Thiếu tướng Chris Thirion, người đứng đầu cơ quan tình báo quân đội trong những năm cuối của kỷ nguyên apartheid đã cho Bjorkdahl biết vào năm 2015 rằng, ông tin rằng Nam Phi phải chịu trách nhiệm về vụ ám sát Thủ tướng Palme.

Tháng 10/2015, Bjorldahl cũng đã gặp một vị tướng đang làm việc trong cơ quan tình báo quân đội ở Johannesburg. Người này đã cung cấp tên của những người Nam Phi tham gia vào vụ giết Thủ tướng Palme và ngỏ ý sẽ hợp tác với các nhà điều tra Thụy Điển để đổi lấy việc được miễn trừ trách nhiệm liên quan.

Bjorkdahl cho biết: “Ông ấy nói với tôi rằng, Nam Phi muốn đàm phán với Thụy Điển và vì thế ông ta yêu cầu tôi trở lại Thụy Điển và truyền thông điệp này tới cơ quan tình báo Thụy Điển”.

Năm 2013, Jan Stocklass, một nhà ngoại giao chuyển sang làm nhà văn, đã phát hiện bốn hộp tài liệu nghiên cứu của Larson về vụ ám sát này trong kho tư liệu lớn hơn và đã sử dụng tài liệu đó như một cơ sở để tiếp tục cuộc điều tra của Larsson. Stocklassa đã phát hiện ra những mối liên hệ giữa chế độ apartheid của Nam Phi và vụ ám sát Thủ tướng Palme. L

Trong cuốn sách “Người đàn ông đùa với lửa” ra mắt vào năm 2018, ông đã viết về những tư liệu thất lạc của Stieg Larson và cuộc truy tìm kẻ ám sát. Tuy nhiên, Stocklassa không tìm được các bằng chứng xác thực.

Cũng giống như Bjorkdahl, ông đã trao các tài liệu của mình cho cảnh sát và cho biết ông thường xuyên giữ liên lạc với các nhà điều tra, nhưng ông không biết họ sẽ kết luận điều tra như thế nào.

Ngoài ra, cũng có một giả thuyết cho rằng, Thủ tướng Palme bị một cá nhân theo chủ nghĩa hận thù với chủ nghĩa dân chủ xã hội của Thủ tướng Palme sát hại. Nghi phạm hàng đầu là Stig Engstrom vì anh ta làm việc cho một công ty bảo hiểm Thụy Điển mà văn phòng làm việc của anh ta ngay cạnh hiện trường vụ giết người.

Engstrom đã từng được đào tạo về vũ khí, có thể tiếp cận với súng lục 357 Magnum nghi sử dụng trong vụ ám sát này. Quan điểm chính trị của anh ta có vẻ trái ngược với thủ tướng Palme. Anh ta đã kết liễu cuộc đời mình vào năm 2000. Tháng 5/2018, tờ tạp chí Thụy Điển Filter đã đăng một bài về cuộc điều tra kéo dài 12 năm, trong đó kết luận rằng, Engstrom có thể là kẻ giết người. Kết luận này được đưa ra dựa trên cơ sở những thông tin hiện trường trùng khớp với những mô tả về tay súng này cũng như những gì anh ta nói dối với cảnh sát về buổi tối xảy ra vụ giết người.

Bjorkdahl cho biết, ông cũng rất hồi hộp chờ sự đợi công bố của Thụy Điển vào ngày 10/6. Công bố này có thể sẽ đặt dấu chấm hết cho vụ ám sát đầy bí ẩn này.

Hà Thu

The Guardian