Thủy điện xả nước gây lũ bất thường trên sông Cầu (Bắc Kạn)
Cơ quan chức năng tỉnh Bắc Kạn đang đã kiểm tra, xác định: nhà máy thủy điện Thác Giềng 1 xả nước là nguyên nhân gây lũ bất thường trên sông Cầu ngày 5/11/2024 khiến một dự án kè sông phía hạ lưu chịu thiệt hại nặng nề.
Sở Công thương tỉnh Bắc Kạn cho biết, ngay sau khi các cơ quan báo chí phản ánh tình trạng lũ bất thường xảy ra trên sông Cầu rạng sáng 05/11/2024 gây thiệt hại hàng trăm triệu đồng cho Dự án kè khắc phục sạt lở bờ sông Cầu, sông Chu (Qua thị trấn Đồng Tâm, huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn), đơn vị đã lập tổ công tác làm việc với đại diện lãnh đạo Nhà máy thủy điện Thác Giềng 1 (phường Xuất Hóa, thành phố Bắc Kạn) để xác định nguyên nhân vụ việc.
Thủy điện Thác Giềng I trên sông Cầu (đoạn chảy qua phường Xuất Hóa, thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn)
Theo báo cáo của Nhà máy, do cơn bão số 3 gây ra sạt trượt đất đá mái taluy trên Quốc lộ 3B xuống đường vận hành và cửa nhận nước dẫn đến tình trạng nhà máy không thể phát điện từ 08/9/2024. Đơn vị này đã tiến hành nạo vét từ ngày 19/10/2024 đến ngày 02/11/2024. Đến 21h ngày 02/11/2024 hồ tích nước trở lại để phát điện. Tuy nhiên do sự cố của hệ thống nâng cửa van và mực nước hồ dâng cao, để đảm bảo an toàn nên 21h00 ngày 04/11/2024 nhà máy thực hiện mở cửa xả đập, duy trì xả lưu lượng 55m3 đến 60m3/s, đến 8h00 ngày 05/11/2024 đơn vị mới xử lý xong sự cố và tiến hành đóng cửa xả.
Tổ công tác của Sở Công thương Bắc Kạn có kiểm chứng một số hộ dân xung quanh khu vực xác định trước khi xả, nhà máy có tiến hành hú còi cảnh báo. Do đó, Công thương Bắc Kạn xác định nhà máy thủy điện Thác Giềng 1 đã thực hiện việc xả nước phát điện theo quy định và phương án đã phê duyệt. Việc xả nước để xử lý sự cố với lưu lượng khoảng 55 - 60 m3 với thời gian dài khoảng 10 giờ đồng hồ đã làm mực nước sông Cầu tại thị trấn Đồng Tâm (huyện Chợ Mới) lên cao hơn so với bình thường tới 1,14m, làm ngập và tràn vào đê quây của các đơn vị đang thi công dự án Kè khắc phục sạt lở bờ sông Chu, sông Cầu đoạn qua thị trấn Đồng Tâm, huyện Chợ Mới.
Trên thực tế, Nhà máy thủy điện xả nước với lưu lượng lớn, liên tục sau thời gian dài ngưng hoạt động nhưng không có thông báo đến các địa phương, đơn vị vùng hạ lưu đã khiến các đơn vị thi công dự án cũng như người dân bất ngờ và không kịp có các phương án ứng phó cần thiết. Hậu quả là nước ngập đê quây, phá hỏng một số kết cấu ha tầng dự án và ảnh hướng lớn đến tiến độ công trình, đồng thời khiến người dân hoang mang, lo lắng.
Điều đáng nói là ngày 22/10/2024, trước thời điểm xảy ra sự cố 2 tuần, Chủ đầu tư Dự án kè sông Cầu, sông Chu đã có văn bản, gửi Công ty Cổ phần Sông Đà Bắc Kạn (Đơn vị chủ đầu tư thủy điện Thác Giềng 1) đề nghị phối hợp cung cấp kế hoạch, lịch xả nước của Thủy điện Thác Giềng 1 để đảm bảo công tác thi công dự án.
Để tình trạng này không tái diễn, ngày 20/11, UBND tỉnh Bắc Kạn đã có Văn bản yêu cầu Công ty Cổ phần Sông Đà Bắc Kạn, đơn vị chủ đầu tư dự án Thủy điện Thác Giềng 1 thực hiện nghiêm túc Quy trình vận hành hồ chứa thủy điện đã được phê duyệt, trước khi xả lũ hoặc xả nước để khắc phục, xử lý các sự cố phải thông báo thời gian xả nước, lưu lượng xả cụ thể đến UBND huyện Chợ Mới, các xã phía hạ lưu nhà máy để chủ động phòng chống, tránh gây thiệt hại đến tài sản, hoa màu của nhân dân; đồng thời, thông báo cho đại điện chủ đầu tư dự án Kè khắc phục sạt lở bờ sông Chu, sông Cầu đoạn qua thị trấn Đồng Tâm, huyện Chợ Mới chủ động trong phòng chống nước ngập, có các giải pháp bảo vệ công trình, phương án bảo đảm an toàn lao động, đảm bảo tiến độ thực hiện dự án.
Yêu cầu thủy điện có trách nhiệm phối hợp với Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình NN&PTNT tỉnh Bắc Kạn xem xét, đánh giá mức độ ảnh hưởng của việc xả nước xử lý sự cố ngày 04-05/11/2024 để có hướng khắc phục; báo cáo kết quả thực hiện gửi về Ủy ban nhân dân tỉnh xong trong tháng 11/2024. Đồng thời, yêu cầu sở Công thương, Sở TN&MT tiếp tục giám sát chặt chẽ hoạt động của thủy điện, kiên quyết xử lý nghiêm nếu có vi phạm xảy ra.
