Thủy sản gồng mình phục hồi trước thách thức mới

Lồng bè bị hư hỏng nặng do bão số 13 gây ra.

Thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng, nhiều vùng nuôi gần như mất trắng

Theo báo cáo tổng hợp của Cục Thủy sản và Kiểm ngư, trong các tháng 10 và 11 vừa qua, liên tiếp ba cơn bão số 10, 11 và 13 cùng mưa lũ sau bão đã gây thiệt hại nặng nề cho lĩnh vực nuôi trồng thủy sản tại nhiều địa phương, trọng tâm là các tỉnh Quảng Ngãi, Khánh Hòa, Gia Lai, Đắk Lắk và Lâm Đồng.

Tính riêng ảnh hưởng trực tiếp của cơn bão số 13, tổng diện tích nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại khoảng 1.848 ha, trong đó có 1.745 ha nuôi mặn, lợ và 110 ha nuôi nước ngọt. Bão đã làm 23.004 ô lồng bè bị hư hỏng, cuốn trôi, chủ yếu là lồng nuôi biển với 22.461 ô. Tổng giá trị thiệt hại ước khoảng 1.258 tỷ đồng.

Tổng giá trị thiệt hại ước khoảng 1.258 tỷ đồng.

Chưa kịp khắc phục hậu quả sau bão, các đợt mưa lũ lớn tiếp tục dội xuống khu vực Tây Nguyên và duyên hải Nam Trung Bộ, gây thêm thiệt hại nghiêm trọng tại ba tỉnh Khánh Hòa, Đắk Lắk và Gia Lai.

Thống kê đến ngày 28/11 cho thấy, diện tích nuôi bị ảnh hưởng khoảng 1.660 ha, tổng số lồng bè bị thiệt hại trên 101 nghìn ô, trong đó riêng Đắk Lắk chiếm hơn 99 nghìn ô. Số hộ dân bị ảnh hưởng là 4.045 hộ, 560 tàu, thuyền bị hư hỏng, riêng Gia Lai chiếm 524 chiếc. Tổng thiệt hại riêng ba tỉnh này ước khoảng 4.032 tỷ đồng.

Tính gộp cả hai đợt thiên tai, tổng thiệt hại toàn lĩnh vực thủy sản ước khoảng 5.290 tỷ đồng, con số cho thấy mức độ tàn phá nặng nề đối với sinh kế của hàng nghìn hộ dân và đối với tăng trưởng của toàn ngành.

Đáng chú ý, thiệt hại tập trung nặng nề nhất vào các đối tượng nuôi chủ lực. Trong đó, tôm hùm và cá tầm là hai nhóm bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Riêng tôm hùm bị thiệt hại ước khoảng 2.550 tỷ đồng, trong đó riêng Đắk Lắk chiếm 2.195 tỷ đồng, tương đương 94.000 ô lồng, chiếm tới 86,1% tổng thiệt hại nhóm này.

Bên cạnh đó, cá biển thương phẩm thiệt hại khoảng 276 tỷ đồng; ốc hương thất thoát khoảng 150 tấn; các đối tượng khác như tôm thẻ, tôm sú, cá nước ngọt ghi nhận tình trạng chết hàng loạt do biến động môi trường đột ngột, nước lũ và ô nhiễm sau bão.

Phát biểu tại họp báo thường kỳ tháng 11 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ông Nhữ Văn Cẩn, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư khẳng định: Thiệt hại ngành thủy sản do ảnh hưởng của thiên tai thời gian qua đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Đặc biệt, nhiều vùng nuôi gần như mất trắng hạ tầng, con giống và tư liệu sản xuất.

“Thiên tai xảy ra đúng vào giai đoạn cuối năm, khiến kế hoạch phục hồi không chỉ ảnh hưởng đến vụ nuôi hiện tại mà còn tác động trực tiếp đến mục tiêu sản xuất của những tháng đầu năm 2026, đặc biệt với các đối tượng có chu kỳ nuôi dài như tôm hùm, cá biển giá trị cao”, ông Cẩn nhấn mạnh.

Khẩn trương phục hồi sản xuất, tái cấu trúc theo hướng bền vững

Theo lãnh đạo ngành thủy sản và kiểm ngư, ngay từ trước, trong và sau bão, Cục Thủy sản và Kiểm ngư đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp ứng phó. Hệ thống trực ban được duy trì 24/24 giờ, cảnh báo tàu thuyền thông qua hệ thống giám sát tàu cá (VMS); liên tiếp ban hành nhiều văn bản hướng dẫn các địa phương chủ động phòng tránh và khắc phục thiên tai.

“Sau bão, Cục đã phối hợp với Cục Chăn nuôi và Thú y tổ chức Hội nghị khôi phục sản xuất sau bão số 10, 11 tại Hải Phòng vào ngày 23/10, kêu gọi doanh nghiệp hỗ trợ con giống, thức ăn, vật tư với giá ưu đãi cho người dân.

Đồng thời, từ ngày 17/11 đến ngày 19/11, các đoàn công tác được cử trực tiếp về Khánh Hòa, Đắk Lắk, Gia Lai để hướng dẫn kỹ thuật, kiểm tra môi trường và chỉ đạo tổ chức phục hồi sản xuất”, ông Cẩn chia sẻ.

Ông Nhữ Văn Cẩn, Phó Cục trưởng Thủy sản và Kiểm ngư.khẳng định: Một trong những nhiệm vụ trọng tâm được triển khai là xử lý môi trường sau thiên tai.

Lãnh đạo Cục Thủy sản và Kiểm ngư khẳng định: Một trong những nhiệm vụ trọng tâm được triển khai là xử lý môi trường sau thiên tai: thu gom thủy sản chết, tiêu độc khử trùng ao nuôi, đánh giá chất lượng nước để phòng ngừa nguy cơ bùng phát dịch bệnh. Song song với đó là thống kê thiệt hại, tu sửa lồng bè, xác định nhu cầu vật tư-con giống-thức ăn để điều tiết nguồn cung phù hợp từng địa phương.

Theo tổng hợp nhu cầu của ba tỉnh Khánh Hòa, Đắk Lắk và Gia Lai, tổng nhu cầu con giống phục hồi sản xuất hiện nay ước khoảng 1,23 tỷ-1,28 tỷ con, trong đó tôm hùm giống hơn 50 triệu con, tôm thẻ, tôm sú trên 1 tỷ con, ốc hương hơn 60 triệu con, cùng nhiều đối tượng cá biển, cá nước ngọt khác.

Nhu cầu thức ăn thủy sản khoảng 25.000 tấn đến 30.000 tấn, riêng Khánh Hòa hơn 22.500 tấn; hóa chất chlorine khoảng 70 tấn-80 tấn để xử lý môi trường, trong đó Đắk Lắk cần khoảng 50 tấn, Gia Lai từ 20 tấn đến 30 tấn. Ngoài ra, các địa phương còn đề xuất hỗ trợ lồng bè, phao nổi, dây neo, lưới, bạt lót ao, hệ thống sục khí để sớm khôi phục hạ tầng vùng nuôi.

Về giải pháp trước mắt, ông Cẩn cũng cho biết, Cục Thủy sản và Kiểm ngư yêu cầu các địa phương khẩn trương hoàn tất thủ tục xác nhận thiệt hại theo Nghị định số 09/2025/NĐ-CP để kịp thời hỗ trợ người dân về tài chính; đồng thời làm việc với các ngân hàng để triển khai khoanh nợ, giãn nợ, hoãn nợ và hỗ trợ tín dụng cho các hộ nuôi bị ảnh hưởng nặng.

Cùng với đó là yêu cầu quan trắc môi trường thường xuyên, xác định thời điểm thả giống an toàn; ưu tiên khôi phục các cơ sở sản xuất giống tại chỗ nhằm giảm phụ thuộc vào nguồn cung từ xa; tập trung nuôi các đối tượng có chu kỳ sinh trưởng ngắn để tạo dòng tiền sớm cho người dân.

Về lâu dài, ngành thủy sản xác định phải tái cấu trúc lại không gian sản xuất theo hướng thích ứng với biến đổi khí hậu. Trọng tâm là rà soát lại quy hoạch vùng nuôi, đặc biệt với nuôi lồng bè trên biển và hồ chứa; điều chỉnh mật độ thả nuôi phù hợp, hạn chế phát triển tự phát, giảm áp lực ô nhiễm và rủi ro khi thiên tai xảy ra.

Bên cạnh đó, ưu tiên đầu tư hạ tầng vùng nuôi trọng điểm, bao gồm đê bao, hệ thống cấp, thoát nước, trạm quan trắc tự động; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, tự động hóa trong giám sát môi trường, cảnh báo sớm rủi ro. Việc thay thế vật liệu truyền thống trong nuôi lồng bè bằng vật liệu mới bền vững cũng được khuyến khích nhằm tăng khả năng chống chịu trước bão, lũ.

Đặc biệt, ngành thủy sản nhấn mạnh phát triển các mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị, tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp-hợp tác xã-người nuôi để cân đối cung-cầu, chia sẻ rủi ro và nâng cao sức chống chịu của toàn chuỗi. Song song với đó là đề xuất xây dựng chính sách bảo hiểm rủi ro trong nuôi biển, tạo “tấm đệm” tài chính cho người dân trước biến động thiên tai ngày càng phức tạp.

Tại buổi họp báo thường kỳ tháng 11, Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến nhấn mạnh: từ nay đến hết tháng 12 cần tiếp tục duy trì đà tăng trưởng của toàn ngành, đồng thời phải chuẩn bị thật tốt cho quý I/2026 - giai đoạn “khởi đầu nhưng cũng là về đích” của cả năm. Trong bối cảnh thời tiết cực đoan ngày càng khó lường, nếu không chủ động từ sớm, sản xuất sẽ luôn bị đặt trong thế bị động, phụ thuộc vào hỗ trợ và cứu trợ.

“Thiên tai khốc liệt đã bộc lộ rõ những điểm yếu trong tổ chức sản xuất thủy sản hiện nay. Nhưng từ trong gian khó, những giải pháp căn cơ, dài hạn đang dần được định hình. Việc khôi phục không chỉ là 'làm lại cái đã mất', mà là tái thiết một nền sản xuất thủy sản an toàn hơn, thích ứng hơn và bền vững hơn trước những biến động ngày càng khắc nghiệt của thiên nhiên”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.

THANH TRÀ