Tiêm kích Chiếu Tướng và năm tính năng khiến đối thủ khiếp sợ

Tiêm kích tàng hình hạng nhẹ Chiếu Tướng - Checkmate của Nga dự kiến sẽ đi vào hoạt động từ năm 2026 và sẽ là loại máy bay chiến đấu một động cơ đầu tiên của nước này được đưa vào biên chế sau 51 năm, kể từ khi chiếc MiG-27 một động cơ gia nhập Không quân Liên Xô vào năm 1975.

Checkmate được xem là chiến đấu cơ thứ sáu trên thế giới được đưa vào biên chế khi được trang bị các công nghệ của dòng máy bay thế hệ thứ năm, sau F-22 và F-35 của Mỹ, J-20 và FC-31 của Trung Quốc và Su-57 của Nga.

Checkmate được đánh giá sẽ là máy bay chiến đấu được chế tạo nhiều thứ hai sau chỉ sau F-35, đồng thời máy bay của Nga cũng nhẹ hơn đáng kể và ít phải bảo dưỡng hơn bất kỳ loại máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm nào khác.

Hiện tại chỉ có chiến đấu cơ J-20 và F-35 là máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm duy nhất được sản xuất quy mô lớn, trong khi đó F-22 gặp đã phải chấm dứt sản xuất khi chưa đầy 4 năm đi vào hoạt động và Su-57 đang được sản xuất ở mức rất thấp, với chỉ 5 chiếc dự kiến sẽ được đưa vào hoạt động vào cuối năm 2021.

Máy bay chiến đấu Checkmate có tiềm năng thành công lớn trên thị trường xuất khẩu với hơn 300 chiếc dự kiến sẽ được sản xuất và được coi là dòng máy bay thay thế của tiêm kích MiG-29, nó cũng có thể thay thế các mẫu máy bay chiến đấu cũ hơn như F-16, MiG- 21 và MiG-23. Và Checkmate có 5 đặc điểm nổi bật khiến nó trở nên hấp dẫn khi bán ra thị trường xuất khẩu.

Đầu tiên là tên lửa R-37M, là tên lửa không đối không nhanh nhất và xa nhất trên thế giới, với tốc độ Mach 6, nó nằm trong số rất ít tên lửa có thể bay với tốc độ siêu thanh, làm giảm thời gian phản ứng của máy bay đối phương khi bị tên lửa nhắm mục tiêu.

Ban đầu R-37M được phát triển cho máy bay đánh chặn hạng nặng MiG-31 Foxhound của Không quân Nga, tên lửa này sau đó đã được thu nhỏ và tạo thành thế hệ tên lửa không đối không tầm xa R-77, để kế nhiệm tên lửa R-27 từ thời Chiến tranh Lạnh.

Trong khi hầu hết các máy bay chiến đấu của Nga vẫn trang bị R-27, thì tiêm kích tàng hình Checkmate được cho là sẽ trang bị R-37M để chiến đấu ngoài tầm nhìn kết hợp với radar AESA tiên tiến, cho phép nó dẫn đường cho tên lửa tới các mục tiêu cách xa tới 400km, đây là tầm bắn tối đa của R-37.

Tên lửa không đối không có tầm bắn xa nhất trong quân đội Mỹ là AIM-120D có thể tấn công mục tiêu cách xa 180 km. Và hầu hết các đơn vị chiến đấu cơ của Mỹ và đồng minh vẫn dựa vào AIM-120C, có tầm bắn 105 km hoặc thậm chí là các tên lửa cũ hơn chẳng hạn như AIM-120B hoặc AIM-7. Điều này mang lại cho Checkmate một lợi thế áp đảo trong chiến đấu ngoài tầm nhìn.

Thứ hai là khả năng tàng hình, Checkmate được chế tạo như một máy bay chiến đấu tàng hình và ít được chú trọng đến việc giảm bớt tiết diện radar hơn so với máy bay thế hệ thứ tư của Mỹ hoặc Trung Quốc, nhưng Checkmate vẫn được đánh giá có tiết diện radar nhỏ hơn bất kỳ loại nào khác của Nga.

Checkmate có một cửa hút khí góc cạnh duy nhất dưới thân máy bay về phía trước, được cho là cửa hút siêu âm không chuyển hướng. Điều này sẽ không chỉ đảm bảo cung cấp luồng không khí ổn định cho động cơ trên phạm vi vận hành rộng, mà còn giúp hạn chế sóng radar từ hầu hết các góc độ.

Thứ ba là mức độ bảo trì thấp, máy bay chiến đấu một động cơ thường được đánh giá cao vì yêu cầu bảo dưỡng thấp, chỉ trừ chiếc F-35 là ngoại lệ đáng chú ý duy nhất trong những năm gần đây. Checkmate có chi phí vận hành và nhu cầu bảo dưỡng thấp hơn nhiều so với Su-57 và thậm chí có thể là Su-30 hoặc Su-35 thế hệ trước.

Thiết kế của Checkmate sẽ rất phù hợp với kế hoạch của các quốc gia đang vận hành hoặc có ý định vận hành máy bay chiến đấu Su-57, do sự giống nhau giữa chúng, đặc biệt là về động cơ. Việc chế tạo Checkmate tương đối rẻ để vận hành có thể sẽ là chìa khóa thành công của máy bay này, giống như MiG-21 của Liên Xô và F-16 của Mỹ.

Ưu điểm thứ tư là khả năng siêu thanh, hiệu suất bay ấn tượng của máy bay chiến đấu Checkmate sẽ là một yếu tố chính có lợi cho nó, cho phép Checkmate bay siêu thanh trong khoảng cách xa mà không cần sử dụng đốt sau kém hiệu quả về nhiên liệu.

Đây là một tính năng mà đối thủ của nó là F-35 còn thiếu và loại máy bay phản lực tàng hình mới sẽ là một trong số rất ít máy bay có một động cơ có khả năng làm được như vậy.

Liên Xô từng là quốc gia đầu tiên giới thiệu máy bay phản lực chiến đấu có thể bay siêu thanh trong thời gian dài và được chế tạo để không chiến, với chiếc MiG-31 Foxhound vào năm 1981, mặc dù về mặt kỹ thuật MiG-31 chưa phải là một chiến đấu cơ siêu thanh.

Tính năng này chỉ mới được tích hợp trên các máy bay chiến đấu hiện đại gần đây. Theo báo cáo, Checkmate cũng sẽ sử dụng động cơ vectơ lực đẩy ba chiều, điều này sẽ cung cấp khả năng cơ động cực cao và hiện chỉ được sử dụng bởi các máy bay chiến đấu Su-35, Su-57 và J-10C của Trung Quốc.

Lợi thế thứ năm là khả năng cất cánh ngắn, hạ cánh ngắn. Khi đi vào hoạt động, Su-57 đã được các hãng truyền thông Nga ca ngợi đặc biệt vì khả năng hoạt động từ đường băng ngắn, trái ngược với các máy bay hạng nặng thời Chiến tranh Lạnh như MiG-25, vốn yêu cầu đường băng rất dài để cất cánh và hạ cánh.

Checkmate được cho là có thể hoạt động từ các bãi đáp thậm chí ngắn hơn so với cả Su-57, điều này có thể cực kỳ hữu ích khi đối mặt với các cuộc tấn công của kẻ thù vào các sân bay. Điều này thể hiện một lợi thế có tính quyết định rất quan trọng để duy trì hạm đội hoạt động và có thể bay trong trường hợp xảy ra chiến tranh lớn.

Giống như tất cả các máy bay chiến đấu thế hệ thứ ba của Nga và đặc biệt là các máy bay hạng trung và hạng nhẹ được chế tạo để triển khai gần tiền tuyến hơn, Checkmate gần như chắc chắn sẽ được thiết kế để hoạt động từ những sân bay khắc khổ mà máy bay chiến đấu phương Tây không thể sử dụng. Nguồn ảnh: Flickr.

Cận cảnh máy bay chiến đấu Chiếu Tướng Nga vừa giới thiệu tại MAKS-2021. Nguồn: MilitaryNews.

Thái Hòa