Tiến bộ rõ rệt từ thông tin phản hồi ở cơ sở

Cụ thể hóa quytrình, ràng buộc chặt chẽ

Kinh tế - ngân sách là lĩnh vực có vị trí vai trò chủ đạo, góp phần quan trọng vào việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế, làm thay đổi diện mạo của địa phương theo hướng tích cực. Do đó, việc nâng cao chất lượng thẩm tra là đòi hỏi bức thiết đối với cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, bởi các báo cáo thẩm tra chính là dữ liệu quan trọng để đại biểu HĐND biểu quyết, thông qua các nghị quyết, giúp bảo đảm thực quyền của HĐND trong các quyết định về kinh tế, ngân sách trên địa bàn.

Kỳ họp thứ 17, HĐND thị xã Ayun Pa Khóa XIII. Ảnh: Vũ Chi

Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thẩm tra, quyết định lĩnh vực kinh tế - ngân sách, theo Thường trực HĐND thị xã Ayun Pa, trước hết, phải tiếp tục hoàn chỉnh và công khai hóa quy trình lập, thẩm tra các báo cáo kinh tế - ngân sách, quyết định dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách; xem xét, phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương. Quy trình phải được xây dựng khoa học, đúng quy định của luật pháp và rõ ràng, minh bạch, dễ hiểu, dễ thực hiện. Từng nội dung của quy trình và trách nhiệm của mỗi cơ quan, cá nhân trong quy trình cần được cụ thể, hợp lý. Quy trình xem xét, thẩm tra và quyết định về kinh tế - tài chính - ngân sách phải được cụ thể hóa và có sự ràng buộc chặt chẽ.

Sau khi thẩm tra lần 1, Ban Kinh tế - Xã hội HĐND nên mời cơ quan chuyên môn đến thảo luận lại. Những vấn đề thống nhất sẽ được bổ sung, sửa đổi; vấn đề không thống nhất, Ban sẽ làm văn bản báo cáo Thường trực HĐND để có văn bản gửi UBND chỉ đạo cơ quan chức năng sửa đổi và báo cáo. Sau khi cơ quan chức năng hoàn chỉnh báo cáo, Ban Kinh tế - Xã hội thẩm tra lần 2. Những vấn đề sau khi thẩm tra chưa thống nhất sẽ đưa ra để HĐND xem xét tại kỳ họp.

Việc thẩm tra văn bản thuộc lĩnh vực kinh tế - ngân sách không nhất thiết phụ thuộc vào báo cáo đánh giá của UBND mà cần tập trung phân tích những vấn đề yếu kém, xác định nguyên nhân và đề xuất bổ sung định hướng, nhiệm vụ và giải pháp cụ thể để khắc phục. Việc thẩm tra dự toán chi ngân sách cần có các chỉ tiêu so sánh: tỷ trọng chi thường xuyên, chi đầu tư phát triển; tốc độ tăng chi đầu tư, tốc độ tăng chi thường xuyên; chi ngoài định mức, chi trong định mức; chi sự nghiệp; chi đầu tư xây dựng cơ bản (so với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, theo nghị quyết HĐND và nguyên tắc phân bổ định mức để đánh giá hiệu quả sử dụng ngân sách trong đầu tư xây dựng cơ bản).

Đáng chú ý, những năm gần đây, công tác thẩm tra đã có tiến bộ rõ rệt, trong đó có phần đóng góp từ các thông tin phản hồi ở cơ sở. Nhờ đó, những khuyến nghị về chính sách của các Ban HĐND và tiêu chí phân bổ ngân sách ngày càng gần nhau hơn; những nhiệm vụ định hướng mức chi ngày càng sát thực tế hơn nên mức độ phát sinh thường nằm ở nội dung thay đổi chính sách, chế độ từ Trung ương hoặc khi có thêm nhiệm vụ mới. Việc xây dựng các dự toán về số thu ngân sách từ phát sinh kinh tế không chỉ căn cứ trên kết quả thực hiện thu ngân sách qua các năm mà còn dựa trên cơ sở xác định tiềm năng thu ngân sách và các giải pháp tích cực cho nhiệm vụ tăng trưởng kinh tế.

Nâng cao năng lực, tăng cường các điều kiện cần thiết

Trên thực tế, lĩnh vực kinh tế - tài chính - ngân sách luôn là những vấn đề nhạy cảm, có phạm vi tác động rộng, chịu sự chi phối và có quan hệ chặt chẽ với nhiều chủ trương, chính sách, đồng thời quan hệ lợi ích với mọi chủ thể tham gia quyết định. Để thẩm tra có hiệu quả, cần sự cập nhật không chỉ về tình hình kinh tế - xã hội, thông tin về kinh tế - tài chính mà rất cần nắm bắt một cách có hệ thống các chính sách, chế độ đã, đang và sẽ có hiệu lực. Điều này cần thiết cho việc thẩm tra, đánh giá và quyết định các vấn đề tổng thể cũng như từng nội dung cụ thể về kinh tế, tài chính, ngân sách.

Hiện nay, thời gian thẩm tra các báo cáo, đề án gấp nên chưa tranh thủ được ý kiến chuyên gia, khối lượng thẩm tra lại quá tải. Vì vậy, cần quy định cụ thể trong Quy chế hoạt động của HĐND, UBND thời gian gửi tài liệu đến các Ban HĐND thẩm tra, đến đại biểu HĐND phù hợp với từng loại: quy hoạch, kế hoạch 5 năm, quyết toán ngân sách, các nội dung chuyên đề (không phụ thuộc thời điểm xây dựng báo cáo) và gửi sớm để các đại biểu có đủ thời gian nghiên cứu, xem xét.

Thường trực HĐND thị xã Ayun Pa nhấn mạnh: để hoạt động thẩm tra, giám sát ngân sách thực hiện hiệu quả, cần kiện toàn cơ cấu tổ chức để bảo đảm cho HĐND thực hiện có hiệu quả, đảm nhiệm tốt các chức năng, nhiệm vụ theo hướng có thực quyền hơn. Phải nâng cao năng lực và tăng cường các điều kiện cần thiết cho các ban, đặc biệt là Ban Kinh tế - Xã hội HĐND. Tăng cường cho các ban của HĐND không chỉ trang thiết bị làm việc, nhân lực và hệ thống thông tin dữ liệu, quan trọng hơn là cần nâng cao năng lực, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ chuyên trách của ban và chuyên viên tham mưu, giúp việc cho ban; đồng thời, tăng cường sự phối hợp trong quy trình xem xét, thẩm tra.

KIỀU BẢO