Tiến sĩ 9X tiên phong lĩnh vực mũi nhọn: 'Làm khoa học có thể giàu nhờ chất xám'

Dẫu vậy, sự giàu có về vật chất không phải đích đến trên hành trình làm nghiên cứu của tiến sĩ trẻ Phạm Huy Hiệu (SN 1992, quê ở Nam Định). Tròn 10 năm kể từ khi tốt nghiệp đại học, đến nay, TS Hiệu đã sở hữu “khối gia tài” gồm 70 bài báo, trong đó có hơn 20 bài báo trên các tạp chí Q1.

Giảng viên trẻ của Trường Đại học VinUni cũng là tác giả chính của cụm 3 công trình khoa học được hơn 700 nhóm nghiên cứu trên khắp thế giới trích dẫn và khai thác; là tác giả, đồng tác giả của 5 giải pháp công nghệ có giá trị khoa học và tính thực tiễn cao. Nhờ những đóng góp này, anh trở thành người trẻ nhất được vinh danh giải thưởng Quả Cầu Vàng năm 2023.

TS Phạm Huy Hiệu là giảng viên Viện Kỹ thuật và Khoa học máy tính, đồng thời là chuyên gia nghiên cứu tại Trung tâm Sức khỏe thông minh VinUni-Illinois, Trường Đại học VinUni. Ảnh: NVCC

TS Phạm Huy Hiệu vốn là sinh viên Trường ĐH Bách khoa Hà Nội. Năm 2015, sau khi tốt nghiệp, anh giành học bổng toàn phần tiến sĩ của chính phủ Pháp để theo học về Khoa học Máy tính tại Viện Đại học Toulouse. Hoàn thành chương trình tiến sĩ hạng xuất sắc, dù khi ấy có nhiều cơ hội làm việc hấp dẫn tại nước ngoài, anh vẫn quyết định trở về nước.

“Thực ra, việc quay về đã được tôi định hình ngay khi mới đặt chân sang Pháp du học. Ở đâu, người trẻ cũng có cách đóng góp cho đất nước, nhưng nếu trở về, tôi sẽ được trực tiếp tham gia vào quá trình phát triển công nghệ và giải các bài toán cho người Việt”, anh lý giải.

Lĩnh vực TS Hiệu muốn theo đuổi khi trở về là ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong y tế thông minh. Theo anh, nếu phát triển thành công, các ứng dụng này sẽ tạo ra tác động rất lớn, bởi công nghệ y tế tiên tiến thường đắt đỏ, không phải ai cũng có thể tiếp cận và được hưởng lợi từ những dịch vụ này.

Ngoài ra, nó còn giải quyết các thách thức y tế cộng đồng ở Việt Nam, chẳng hạn sự chênh lệch về trình độ của bác sĩ giữa các vùng miền, tỷ lệ bác sĩ/1.000 dân hay vấn đề cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng được nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng tăng.

May mắn thời điểm anh trở về, nhiều đại học, trung tâm nghiên cứu và các tập đoàn công nghệ bắt đầu quan tâm đầu tư vào việc xây dựng môi trường nghiên cứu chuyên nghiệp. Anh được giao phụ trách vị trí chuyên gia nghiên cứu và trưởng nhóm nghiên cứu cơ bản tại Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn (VinBigData).

TS Hiệu sở hữu 70 bài báo, trong đó có hơn 20 bài báo trên các tạp chí Q1. Ảnh: NVCC

Giai đoạn đầu nghiên cứu ở lĩnh vực mới, TS Phạm Huy Hiệu gặp không ít thách thức, đặc biệt là sự thiếu hụt các kiến thức căn bản về dữ liệu y khoa và mức độ tiến triển của các bệnh lý.

“Việc hiểu dữ liệu là yếu tố quyết định thành công của các mô hình với chi phí thấp. Rất may đây đều là những nghiên cứu mang tính chất liên ngành, đòi hỏi sự tham gia, đóng góp chuyên môn của nhiều nhà khoa học trong nhiều lĩnh vực. Được làm việc cùng mạng lưới rộng lớn các bác sĩ và chuyên gia y tế, tôi đã học hỏi từ họ rất nhiều”, anh nói.

Hầu hết các nghiên cứu của TS Hiệu đều xoay quanh mong muốn tạo ra các công nghệ y tế thông minh với chi phí thấp và dễ tiếp cận với mọi người. Trong đó, VAIPE - hệ thống theo dõi và hỗ trợ chăm sóc sức khỏe thông minh cho người Việt là một trong những giải pháp được anh dành nhiều tâm sức và kỳ vọng nhất.

Ứng dụng này giúp thu thập, quản lý và phân tích dữ liệu cá nhân như nhịp tim, huyết áp, hành vi uống thuốc và chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe của mình. Ngoài ra, ứng dụng còn có thể đưa ra những dự đoán, nguy cơ về sức khỏe để người dân thăm khám sớm, nâng cao được khả năng điều trị.

“Định hướng nghiên cứu này cũng là một phần trong xu hướng y tế toàn cầu khi có sự dịch chuyển từ điều trị sang chẩn đoán sớm và y học dự phòng”, anh Hiệu nói.

TS Hiệu từng nhận nhiều giải thưởng danh giá. Ảnh: NVCC

Là một nhà khoa học sở hữu 70 bài báo, trong đó có hơn 20 bài báo trên các tạp chí Q1, những đóng góp của anh Hiệu và cộng sự đã giúp thu thập, chuẩn hóa cơ sở dữ liệu y tế quy mô lớn và định nghĩa các bài toán mới trong lĩnh vực y tế thông minh. Điều này giúp cộng đồng khoa học có thể khai thác, thử nghiệm và đánh giá các thuật toán AI mới.

Dẫu vậy anh luôn cho rằng khoa học không có điểm dừng. “Đích đến của khoa học đối với tôi không nằm ở số lượng bài báo hay sáng chế mà là những tác động tích cực lên cuộc sống của mọi người”, anh nói.

Vì thế, mong muốn lớn nhất của TS Hiệu là tiếp tục xây dựng một đội ngũ nghiên cứu mạnh với chuyên môn cao, có khả năng cạnh tranh quốc tế ngay tại Việt Nam. Ngoài ra, anh cũng mong muốn tiếp tục tiến hành các nghiên cứu chuyên sâu và đưa các thành quả nghiên cứu vào ứng dụng thực tế, tạo ra sự thay đổi và giá trị mới.

“Trí tuệ nhân tạo đang phát triển với tốc độ nhanh chóng, mở ra tiềm năng to lớn trong việc phát triển các ứng dụng y tế thông minh. Vì thế, tôi hướng tới việc đưa y tế và kỹ thuật hòa quyện thành khoa học liên ngành, giúp bác sĩ chẩn đoán nhanh và chính xác hơn, từ đó giúp mọi người nâng cao sức khỏe và chất lượng sống”, TS Phạm Huy Hiệu nói.

Thúy Nga