Tiến sĩ trẻ đạt 2 giải thưởng quốc tế kể cú sốc ngược ngày đầu trở về Việt Nam

Anh cũng là tác giả của 43 bài báo khoa học công bố trên tạp chí khoa học quốc tế, trong đó có 35 bài thuộc danh mục Q1.

Hướng nghiên cứu của tiến sĩ sinh năm 1990 là phát triển công nghệ lắng đọng đơn lớp nguyên tử ở áp suất khí quyển (SALD). Anh đã chủ trì xây dựng thành công hệ thống SALD đầu tiên tại Việt Nam. Đây là bước ngoặt lớn, cho phép chế tạo vật liệu màng mỏng nano ở nhiệt độ thấp, tốc độ cao, không sử dụng buồng chân không, với độ chính xác từng đơn lớp nguyên tử, giảm chi phí sản xuất.

Tiến sĩ Nguyễn Viết Hương cũng đang ứng dụng màng mỏng nano trong các linh kiện quang điện tử, cảm biến khí, pin lưu trữ, và các lớp phủ bảo vệ. Đặc biệt, việc tự chủ trong phát triển hệ thống thiết bị công nghệ cao cho lắng đọng màng mỏng nano không chỉ giúp tiết kiệm hàng tỷ đồng so với nhập khẩu thiết bị thương mại mà còn mở ra cơ hội lớn cho các hướng nghiên cứu mới.

TS Nguyễn Viết Hương sở hữu 1 bằng độc quyền sáng chế quốc tế; 2 giải thưởng nghiên cứu khoa học quốc tế xuất sắc và 43 bài báo khoa học công bố trên tạp chí khoa học quốc tế.

Sau tốt nghiệp phổ thông, chàng trai quê Hà Tĩnh từng đỗ thủ khoa của khoa Vật lý Kỹ thuật và Công nghệ nano (Trường ĐH Công nghệ - ĐH Quốc gia Hà Nội) trước khi nhận được học bổng của Nhà nước và bắt đầu hành trình du học ở tuổi 19.

Anh chọn Học viện Khoa học ứng dụng quốc gia Lyon - ngôi trường đào tạo kỹ sư hàng đầu nước Pháp để theo đuổi ngành Khoa học vật liệu và tốt nghiệp thủ khoa đầu ra toàn khóa.

TS Nguyễn Viết Hương cho hay, một trong những thách thức đầu tiên với anh trong những ngày đầu du học là rào cản ngôn ngữ và môi trường học thuật quốc tế. “Ban đầu, việc theo kịp các bài giảng, làm việc nhóm, viết báo cáo và giao tiếp với giảng viên, bạn bè là một thử thách không nhỏ. Để khắc phục, tôi đã xin ở cùng ký túc xá với một người bạn Pháp, tăng cường giao lưu với các bạn quốc tế. Sau khoảng 2 năm, tôi dần bắt kịp về ngoại ngữ và kết thúc chương trình kỹ sư, thạc sĩ ở vị trí tốt nhất khóa”, anh Hương nhớ lại.

Luôn cố gắng trau dồi kiến thức và kỹ năng chuyên ngành trong quá trình học đại học, song, thời gian đầu, anh chưa có định hướng gì về việc theo đuổi con đường nghiên cứu khoa học chuyên nghiệp.

Bước ngoặt đến từ một lần anh đi thực tập nghiên cứu 6 tháng tại Trung tâm nghiên cứu về công nghệ Nano IMEC ở Leuven, Bỉ. Trong môi trường nghiên cứu khoa học chuyên nghiệp đó, anh dần nhận ra niềm hứng thú với con đường này. Khi trở lại Pháp, anh nhận học bổng nghiên cứu sinh. Thời điểm này, anh cùng các cộng sự xây dựng thành công hệ SALD - hệ lắng đọng đơn lớp nguyên tử ở áp suất khí quyển. Luận án tiến sĩ của anh nhận giải Luận án tiến sĩ xuất sắc của Hội Hóa học Pháp trao tặng.

“Kỷ niệm đáng nhớ và thú vị nhất với tôi là những ngày đầu nghiên cứu khoa học. Sau tốt nghiệp thạc sĩ, trong suy nghĩ thuở ban đầu của tôi, nghiên cứu khoa học là việc gì đó cao siêu lắm. Không ngờ, 3 tháng đầu tiên, việc tôi được làm nhiều nhất lại là cầm máy hàn các dây tín hiệu điều khiển, phay CNC, xây dựng hệ thống dẫn hơi hóa chất… Lúc đó, tôi rất băn khoăn nhưng sau này mới nhận ra giáo sư hướng dẫn muốn tôi hiểu quá trình nghiên cứu thực nghiệm đòi hỏi khả năng chủ động trong việc thiết kế, triển khai các hệ thí nghiệm”, TS Hương kể.

TS Nguyễn Viết Hương sở hữu 2 giải thưởng nghiên cứu khoa học quốc tế xuất sắc. Ảnh: NVCC

Sau 9 năm học tập và làm việc ở Pháp, năm 2019, TS Nguyễn Viết Hương khiến nhiều người bất ngờ khi từ chối những lời mời hấp dẫn, thậm chí cả vị trí làm việc lâu dài từ một số cơ sở nghiên cứu, để về Việt Nam.

“Điều thôi thúc tôi trở về là suy nghĩ phải có hoài bão, đóng góp lớn hơn cho quê hương, cộng đồng. Tôi thấy rằng lực lượng nghiên cứu trong nước còn chưa mạnh, dù người Việt khắp năm Châu rất thành công, đạt nhiều thành tựu ở nước ngoài. Tôi nhận ra muốn thay đổi điều gì đó, cách tốt nhất có lẽ phải bắt đầu từ chính nội tại của nó. Vì thế, tôi về nước”, TS Hương chia sẻ và cho biết đây là quyết định khó khăn nhất trong cuộc đời mình.

“Đó là một cú sốc ngược văn hóa và môi trường làm việc với tôi. Sau thời gian dài ở Pháp, được đào tạo hoàn toàn ở nước ngoài, khi trở về, tôi gặp nhiều khó khăn, từ thủ tục hành chính có phần phức tạp, đến các điều kiện cơ sở vật chất - trang thiết bị phục vụ nghiên cứu còn hạn chế. Điều duy nhất giúp tôi giữ được sự bình tâm để tiếp tục nỗ lực, đó là niềm tin chọn về nước cống hiến là lý tưởng đúng đắn, về lâu dài sẽ có giá trị và ý nghĩa”, TS Hương nói.

Chưa đầy 3 năm kể từ khi về nước, đầu năm 2022, TS Hương cùng nhóm nghiên cứu của mình tại Trường ĐH Phenikaa đã hoàn thành việc xây dựng và vận hành hệ thống công nghệ lắng đọng đơn lớp nguyên tử ở áp suất khí quyển đầu tiên trong nước, với chi phí thấp hơn khoảng 5 lần so với việc nhập khẩu hệ thống thương mại. Đây là một trong những công nghệ chế tạo nano tiên tiến nhất hiện nay. Công trình của anh được cấp bằng độc quyền sáng chế quốc tế.

“Áp lực và cũng là động lực thúc đẩy tôi tiến lên trong sự nghiệp nghiên cứu là ước muốn làm được điều gì có ích và thiết thực hơn nữa. Niềm hạnh phúc khi khám phá ra điều mới mẻ quả thật rất đặc biệt”, TS Hương nói.

Nói về dự định trong năm 2025, tiến sĩ Nguyễn Viết Hương cho hay, anh mong muốn phát triển nhóm nghiên cứu mạnh hơn, là địa chỉ để cho nghiên cứu sinh tiến sĩ, học viên cao học, sinh viên có thể tìm đến để được hỗ trợ cơ hội phát triển bản thân,... từ đó góp phần vào cộng đồng khoa học nói chung.

Thanh Hùng