Tiền triều Trần (1225-1400) - Kỳ IV: Tiền đời Vua Trần Minh Tông (1314-1329)

Tiếp theo Kỳ III: Tiền đời Vua Trần Thánh Tông (1258-1278), theo ghi nhận tại Tác phẩm ''Lịch sử đồng tiền Việt Nam'' của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, sau đời vua Trần Thánh Tông, đến các đời vua Trần Nhân Tông (1279-1293) và Trần Anh Tông (1293-1314), kéo dài 35 năm, không hề thấy sử sách ghi chép gì về việc đúc tiền. Phải chăng, trong thời gian này, triều Trần phải lo chống quân Nguyên xâm lược Đại Việt lần thứ hai và lần thứ ba. Kinh đô Thăng Long hai lần bị quân Nguyên cướp phá, thêm vào đó, khởi nghĩa nông dân lại diễn ra liên miên. Nỗ lực của triều đình phải tập trung chống quân Nguyên, nguyên liệu đồng dành ưu tiên đúc vũ khí. Với hoàn cảnh như vậy, việc đúc tiền ít có cơ hội thực hiện.

"Cho tới hiện nay, chưa có một phát hiện nào liên quan đến tiền của thời kỳ này", theo Tác phẩm ''Lịch sử đồng tiền Việt Nam'' của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Năm 1314, vua Trần Anh Tông nhường ngôi cho Thái tử Mạnh (tức Vua Trần Minh Tông). Vua Trần Minh Tông lên ngôi, đổi niên hiệu là Đại Khánh (1314-1323). Để phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, buôn bán giao thương thì cần phải có tiền tệ. Sách Đại Việt sử ký toàn thư chép: “Quý Hợi, [Đại Khánh] năm thứ 10 [1323]… Mùa đông, tháng 11, đúc tiền kẽm”. Tuy nhiên, cho đến nay cũng chưa có ai nhìn thấy tiền kẽm Đại Khánh, có thể do chất liệu này rất dễ bị biến dạng trong tiêu dùng và dễ bị phân hủy trong tự nhiên. Mặc dầu vậy, danh mục tiền Việt Nam vẫn ghi nhận đồng Đại Khánh thông bảo của đời vua Trần Minh Tông.

Năm 1324, vua Trần Minh Tông đổi niên hiệu là Khai Thái (1324-1329), ra lệnh cấm tiền kẽm và cho đúc tiền đồng Khai Thái nguyên bảo. Sách Đại Việt sử ký toàn thư có đoạn chép: “Giáp Tý, Khai Thái năm thứ 1[1324]… Mùa đông, tháng 12, cấm tiền kẽm” .

Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Khai Thái nguyên bảo” - 開泰元寳 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Tiền Khai Thái nguyên bảo 開泰元寳 có 2 loại:

- Loại thứ nhất: Khổ chữ nhỏ, nét chữ rõ ràng. Lưng tiền đúc nổi chữ “Trần” - 陳 theo kiểu Chân thư ở trên lỗ vuông, có nghĩa là triều Trần. Biên tiền trước nhỏ, biên tiền sau mờ. Tiền rất mỏng. Loại tiền này phát hiện được rất ít. Đường kính 24mm, dày 0,9mm, nặng 1,7gr.

Tiền Khai Thái nguyên bảo 開泰元寳,kiểu Chân thư, lưng tiền đúc chữ “Trần” - 陳, đường kính 24mm

- Loại thứ hai: Loại tiền này có nhiều dạng: chữ to, chữ nhỏ, loại chữ “Bảo”- 寳 có bộ Bối (貝) tròn, loại chữ “Bảo” - 寳 lùn, loại chữ “Bảo”- 寳 có bộ Bối (貝)vuông, loại chữ “Nguyên”- 元 nhỏ, loại chữ “Nguyên”- 元 to. Lưng tiền để trơn. Biên tiền trước và sau rộng. Đường kính 24,5mm, dày 1,5mm, nặng 3,6gr.

Loại tiền lưng trơn phát hiện được nhiều hơn loại tiền lưng có chữ “Trần”- 陳.

Tiền Khai Thái nguyên bảo 開泰元寳,kiểu Chân thư, lưng tiền trơn, đường kính 24,5 mm

Sau đời vua Trần Minh Tông, vua Trần Hiến Tông lên ngôi năm 1329, đặt niên hiệu là Khai Hựu (1329-1341) nhưng không thấy sử cũ ghi chép việc đúc tiền.

Đón đọc Kỳ V: Tiền đời vua Trần Dụ Tông (1341-1369)

Nguồn: Tác phẩm: ''Lịch sử đồng tiền Việt Nam'' của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Biên tập: Mạnh - Thắng | Đồ họa: Văn Lâm

Lâm.TV