Tiếng còi xe trên phố

Văn hóa hay vô văn hóa?

Còi xe là một bộ phận tuy rất nhỏ nhưng không thể thiếu cho một chiếc xe ô tô hoặc xe máy. Tuy nhiên, sử dụng nó như thế nào và sử dụng trong trường hợp nào mới là quan trọng. Thông thường như ở nước ngoài, xe cộ đi đúng làn, đúng tuyến, đúng tốc độ thì chẳng ai cần phải dùng tới còi. Nhưng ở ta, nhất là đối với đường sá Hà Nội thì chiếc còi xe lại là thứ không thể không dùng. Xin đường ư? Còi to cho vượt! Báo hiệu là có xe đang chạy phía sau, chạy bên cạnh ư? Bấm còi! Xe đi vào chỗ hẹp, đường đông người và phương tiện cùng lưu thông ư? Cứ phải còi cho chắc! Thúc giục xe đằng trước đi nhanh lên ư? Còi luôn vài ba nhát. Nhắc người đi bộ đang thong dong dưới lòng đường ư? Bấm còi toe toe! Thậm chí khi thích thể hiện bản thân mình thì đương nhiên bấm còi là dễ nhất. Thế thôi! Nói chung, chúng ta với chiếc xe của mình khi đang lưu thông trên phố cho dù có nhún nhường, cho dù có khiêm tốn, cho dù có nhẹ nhàng thì chí ít cũng phải đôi ba lần ấn tay vào nút bấm còi. Nhưng bấm còi như thế nào cho đúng luật giao thông? Bấm còi như thế nào là văn minh? Bấm còi như thế nào để thể hiện sự tôn trọng người và phương tiện xung quanh mình?

Có lần, bà hàng xóm cạnh nhà tôi nay đã ngoài bảy mươi đến chơi nhà con gái về. Khổ, đã cao tuổi rồi mà không chịu đi taxi cho lành, lại cứ muốn tự cầm lái xe máy kia. Bà bảo: “Chú tính, mình già rồi nên đi xe máy đâu có nhanh được. Vả lại cháu nó dặn, bà cứ đi từ tốn cho con nhờ, nên tôi đi cũng từ từ thôi. Bỗng “choẹt choẹt” rõ to ngay sau khiến tôi giật mình loạng choạng tay lái. Kết cục là đổ xe, may mà chỉ bị xước nhẹ. Mà tôi kể với chú thôi nhé, đừng nói lại cho cháu nhà tôi. Nó mà biết là cấm tiệt thì gay”. Tôi an ủi: “Bác cũng phải cẩn trọng. Còi to, lại bất ngờ là dễ giật mình lắm. Ngã ra đường mà có xe nào lướt tới không kịp tránh thì “đi Văn Điển” đấy”.

Theo như câu chuyện của bà hàng xóm thì việc bấm còi bất ngờ cũng là một cách dễ gây tai nạn. Nếu tiếng còi đó lại còn to đùng to đoàng thì càng nguy hiểm. Thanh niên bây giờ “thích thể hiện” nên đôi khi chúng muốn tỏ cho thiên hạ biết mình là ai nên chẳng có gì cũng bấm còi inh ỏi hay nẹt pô ầm ĩ. Tôi đã vài lần đi trên hè phố đàng hoàng nhưng cũng giật thót mình khi có tiếng còi rõ to bất chợt vang lên, cũng có lần hốt hoảng khi có tiếng nẹt pô xé tai bên cạnh. Hành động gây tiếng ồn trên phố là trái với luật giao thông, nhất là với giao thông trong đô thị.

Đúng lúc và đúng chỗ

Hà Nội có những tuyến phố dựng biển báo “Cấm còi”. Đó là tuyến phố, đoạn phố ngang bệnh viện, trường học, công sở Nhà nước. Thực ra đối với những tuyến phố đó bao giờ cũng có biển báo “Bệnh viện”, “Trường học”, hay “Im lặng”… Mà đã có biển báo như thế thì nếu bạn là người biết tôn trọng luật hay biết cư xử văn minh thì dĩ nhiên không bao giờ đặt tay vào nút bấm còi.

Thử một ví dụ nhé. Đang đêm khuya khoắt, bạn nằm trong bệnh viện, cơn đau trong cơ thể khiến bạn không sao nhắm mắt được. Đang cố thiu thiu ngủ thì bỗng từ ngoài đường phố vang lên tiếng còi xe lảnh lót (mà ban đêm tiếng còi cứ như được cộng hưởng âm thanh lên gấp cả chục lần vậy). Thế là bạn hốt hoảng, thế là bạn mất ngủ… Chao ôi, những bác tài chạy xe ban đêm thấy phố vắng nghĩ buồn nên bấm còi cho “sảng khoái” đây. Cũng có thể thấy đường vắng, phố yên, có ai đó nhẩn nha dạo bộ qua đường lại mải suy nghĩ chuyện bao đồng nên thấy xe chạy tới cũng như không thấy. Bác tài khi ấy bấm còi ai nỡ bảo bác ấy sai!

Mong lắm một ngày không xa Hà Nội sẽ là một “thành phố không còi xe”

Cũng có lúc cần có tiếng còi xe thì lại không được nghe mới phiền chứ. Bạn đã bao giờ đang sang đường mà phải nhảy vội lên vỉa hè chưa? Ấy là khi bỗng “vèo” một cái, chiếc xe sượt qua hông mình như tia chớp. Ra đường bây giờ sợ nhất mấy cô cậu học sinh đi xe đạp điện. Xe chạy êm ru không phát ra tiếng động. Các cô cậu chắc là vội tới lớp nên phóng khá nhanh. Chúng có khi còn đi hàng đôi, hàng ba nữa. Vèo một cái, chiếc xe điện sượt qua khiến bạn giật mình hỏi: “Sao các cháu không bấm còi báo hiệu?”. Nhưng không có tiếng đáp vì chúng đã vọt lên trước cả đoạn dài.

Chuyện về tiếng còi xe xem ra còn dài lắm. Nếu bạn đang đi trên những con đường dẫn vào nội đô chẳng hạn, bạn sẽ hốt hoảng thực sự khi bỗng bên tai vang lên chát chúa tiếng còi hơi của chiếc xe container nào đó. Đã có trường hợp giật mình vì nghe còi xe container mà bị tai nạn dẫn đến chết người. Do vậy, trang bị còi cho phương tiện tham gia giao thông nhưng cũng phải cấm triệt để việc một số lái xe lắp còi “khủng” để ra oai bởi nó không khác nào khủng bố thần kinh người đi đường. Ôi, chuyện còi xe còn dài lắm lắm. Những mong trên đường phố Thủ đô mọi người đều có ý thức chấp hành luật lệ giao thông để không xe nào phải bấm còi, không ai phải bận tâm bởi những tiếng còi xe “vô duyên”. Mong lắm một ngày không xa Hà Nội sẽ là một “thành phố không còi xe”.

Nguyễn Trọng Văn