Tiếng nói của cử tri, Nhân dân đến được với chính quyền

“Nóng” từ đời sống đến nghị trường

Từ cuối tháng 10/2025, khi Cục Thuế ban hành Quyết định 3352/QĐ-CT năm 2025 ban hành Kế hoạch “60 ngày cao điểm chuyển đổi mô hình từ thuế khoán sang kê khai đối với hộ kinh doanh”, mặc dù đã tuyên truyền, vận động rất tích cực nhưng vẫn có không ít hộ kinh doanh nhỏ lăn tăn. Đâu đó, đã có một số hộ kinh doanh gợi ý khách hàng thanh toán bằng tiền mặt thay vì chuyển khoản vì lo ngại mọi giao dịch phát sinh trên hệ thống thanh toán điện tử sẽ bị truy vết để thu thuế. Phương thức thanh toán điện tử mà tỉnh dày công gây dựng, đã được “phủ sóng” rộng rãi đến các hộ kinh doanh bỗng có nguy cơ bị suy giảm đáng kể.

Cán bộ trực tiếp tuyên truyền, hướng dẫn về chính sách thuế cho hộ kinh doanh tại phường Bắc Giang.

Đầu tháng 11, khi dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) được trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, vấn đề này lại một lần nữa “nóng” hơn. Trong phiên thảo luận ở tổ vào chiều 5/11, thảo luận tại hội trường vào chiều 19/11, dự án Luật này thu hút rất nhiều đại biểu Quốc hội cho ý kiến.

Đa số đại biểu Quốc hội cho rằng trong tính thuế thu nhập cá nhân, mức giảm trừ gia cảnh hiện hành chưa thật sự phù hợp với biến động giá cả và mức sống thực tế, đặc biệt là ở các đô thị lớn, nơi giá thuê nhà, chi phí học tập, y tế và tiêu dùng đều tăng nhanh. Cách quy định về mức thu nhập của người phụ thuộc vẫn giữ như hiện nay thì sẽ phản ánh không đúng về thực tiễn, cũng không đúng với trách nhiệm và nghĩa vụ của con cái đối với ông, bà, cha, mẹ và không đúng với tinh thần của Luật Người cao tuổi. Bên cạnh đó, phương pháp tính thuế thu nhập dựa trên doanh thu đối với hộ kinh doanh nhỏ cũng có rất nhiều bất cập.

Phát biểu trong phiên thảo luận tại hội trường chiều 19/11, đại biểu Trần Văn Lâm (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh) khẳng định phương pháp tính thuế trực tiếp trên doanh thu có nhiều bất cập, gây thiệt thòi cho các hộ kinh doanh nhỏ. Bởi, đối với các hộ kinh doanh nhỏ, mọi lờ lãi coi như thu nhập để họ trang trải cuộc sống và được xác định là thu nhập của cá nhân để tính thuế nhưng theo dự thảo hiện nay họ phải nộp thuế thu nhập cá nhân kể từ đồng doanh thu đầu tiên tính từ mức khởi điểm, cũng không được chiết trừ gia cảnh như các đối tượng tính thuế khác.

Đề nghị các cơ quan chức năng quan tâm xem xét lại thuế suất và mức doanh thu khởi điểm phải tính chịu thuế thu nhập cá nhân đối với cách tính thuế trực tiếp trên doanh thu mà các hộ kinh doanh nhỏ phải chịu. Đây mới là yếu tố then chốt để hộ kinh doanh yên tâm chuyển khỏi thuế khoán và để tạo lập môi trường kinh doanh bình đẳng cho các thành phần kinh tế cùng phát triển.

Phấn khởi đón tin vui

Tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội, tại Công văn số 18491/BTC-CST, Bộ Tài chính đề xuất điều chỉnh chính sách thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh. Theo đó, nâng ngưỡng doanh thu không phải nộp thuế lên 500 triệu đồng/năm, thay cho phương án 200 triệu đồng/năm đưa ra trước đó. So với quy định hiện hành, mức đề xuất mới cao gấp 5 lần.

Khách hàng quét mã QR để thanh toán tại cửa hàng tạp hóa Thu Hà.

Cùng với việc nâng ngưỡng miễn thuế, Bộ Tài chính tiếp tục đề xuất áp dụng phương pháp tính thuế theo thu nhập (doanh thu trừ chi phí) đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ trên 500 triệu đồng đến 3 tỷ đồng mỗi năm. Theo đó, thuế suất áp dụng là 15%, tương tự như doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỷ đồng/năm theo quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp số 67/2025/QH15. Cách tiếp cận này nhằm phản ánh đúng bản chất của thuế thu nhập cá nhân, tức là người có thu nhập cao sẽ nộp thuế nhiều hơn, người thu nhập thấp nộp ít hơn, thậm chí không nộp nếu không phát sinh thu nhập chịu thuế.

Trong trường hợp hộ, cá nhân kinh doanh không xác định được chi phí, việc tính thuế sẽ áp dụng theo tỷ lệ trên doanh thu, tùy thuộc vào ngành nghề, đối với phần vượt trên 500 triệu đồng.

Riêng với hoạt động cho thuê bất động sản - được xem là hình thức kinh doanh không thường xuyên (trừ hoạt động lưu trú) - Bộ Tài chính đề xuất chỉ áp dụng phương pháp tính thuế theo tỷ lệ doanh thu đối với trường hợp có doanh thu trên 500 triệu đồng/năm. Theo quy định này, người cho thuê sẽ không phải xác định chi phí, không phải bù trừ thu nhập và cũng không phải quyết toán thuế hằng năm.

Để bảo đảm đồng bộ về mức doanh thu không phải nộp thuế thu nhập cá nhân, tại dự thảo luật này sẽ sửa đổi, bổ sung Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024 để nâng mức doanh thu không chịu thuế của hộ, cá nhân kinh doanh từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm.

Bộ Tài chính cũng cho biết đã rà soát, điều chỉnh biểu thuế lũy tiến từng phần (áp dụng đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công). Theo đó, điều chỉnh giảm từ 7 bậc thành 5 bậc, nới rộng khoảng cách giữa các bậc và điều chỉnh lại 2 bậc thuế suất của biểu thuế. Việc điều chỉnh này để tất cả các cá nhân đang thực hiện nộp thuế ở các bậc đều được giảm so với hiện hành, khắc phục được việc tăng đột ngột giữa các bậc thuế.

Thông tin về công văn của Bộ Tài chính mang lại niềm vui cho các hộ kinh doanh nhỏ và cả những người làm công ăn lương. Theo số liệu ước tính của Bộ Tài chính, đến tháng 10/2025, cả nước có hơn 2,54 triệu hộ kinh doanh thường xuyên đang được cơ quan thuế quản lý. Nếu áp dụng ngưỡng thu nhập chịu thuế trên 500 triệu đồng, dự kiến có khoảng 2,3 triệu hộ sẽ không phải nộp thuế, chiếm gần 90% tổng số hộ kinh doanh hiện nay.

Bà Tống Thị Hương, chủ cửa hàng tạp hóa Thu Hà (khu phố Thị Chung, phường Kinh Bắc) cho biết: “Bản thân tôi kinh doanh cũng rất muốn nộp thuế đầy đủ, đóng góp tích cực cho Nhà nước để vừa lợi nhà vừa ích nước. Tuy nhiên, thực tế hiện nay không phải mọi sản phẩm tôi bán đều có hóa đơn đầu vào vì bên cạnh các sản phẩm nhập của các nhà máy cũng có những sản phẩm của người dân tự sản xuất thủ công nhỏ lẻ, không có hóa đơn đầu vào như vàng mã, bỏng ngô, trứng gà, lạc, đỗ... Chính vì vậy, việc hạch toán được đầy đủ đầu vào, đầu ra là rất khó. Thực tế sau khi trừ đi tiền mặt bằng, tiền điện và hàng tồn kho, thu nhập cũng chẳng là bao, coi như lấy công làm lãi. Nếu dự kiến mức thu thuế như ban đầu là rất thiệt thòi. Giờ nghe quy định mới nâng mức thu nhập chịu thuế lên hơn 500 triệu đồng thì tôi yên tâm rồi. Theo dõi qua báo, đài, tôi rất mừng khi các đại biểu Quốc hội đã rất sâu sát đời sống, kịp thời đưa tiếng nói của cử tri đến với chính quyền.”

Không chỉ có tiểu thương, người làm công ăn lương cũng phấn khởi với thông tin mới về thuế thu nhập cá nhân. Chị Nguyễn Thị Hương ( thôn Lập Ái, xã Đại Lai) cho biết: “Thu nhập của vợ chồng tôi ở mức gần 20 triệu đồng/người/tháng. Sau khi khấu trừ phần của bản thân và 2 con, chúng tôi vẫn phải đóng thuế thu nhập. Trong khi ấy, chúng tôi có rất nhiều khoản phải chi tiêu như tiền bỉm, sữa, thuê người trông con, điện, nước, xăng xe và nhiều nhu yếu phẩm khác cho gia đình, rồi còn chi cho hiếu, hỉ, ốm đau... Vì vậy, sau khi trừ chi tiêu, số tích lũy hàng tháng còn không đáng là bao. Hy vọng với chính sách thuế mới, sắp tới gia đình tôi sẽ có thêm chút tích lũy cho tương lai.”

Theo chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) dự kiến được Quốc hội thông qua trong phiên làm việc ngày 10/12 tới.

Bài, ảnh: Thanh Hương