Tiêu chảy, sốt cao người đàn ông sốc nhiễm khuẩn nguy kịch do thương hàn

Bệnh viện Đa khoa Bắc Ninh số 1, một ca bệnh nhiễm vi khuẩn thương hàn nguy kịch đã được cứu sống ngoạn mục nhờ sự phối hợp liên khoa và nỗ lực không ngừng nghỉ của đội ngũ y bác sĩ khoa Hồi sức tích cực chống độc.

Tối 19/11, bệnh nhân Phạm Đình T. (53 tuổi, trú tại phường Đa Mai, Bắc Ninh) nhập viện cấp cứu trong tình trạng đau bụng kéo dài, sốt cao liên tục, tiêu chảy, không đáp ứng với kháng sinh thông thường.

Theo lời người nhà, khoảng 4 ngày trước khi nhập viện, bệnh nhân uống bia và ăn thịt ếch, vịt. Ngay tối hôm đó, ông bắt đầu đi ngoài lần đầu tiên, sau đó tình trạng tiêu hóa ngày càng xấu đi kèm sốt cao kéo dài. Sau khi được tiếp nhận tại Khoa Nội Tiêu hóa, bệnh nhân nhanh chóng rơi vào trạng thái huyết áp tụt sâu, không cải thiện dù đã hồi sức tích cực.

Trước nguy cơ sốc nhiễm khuẩn tiến triển, bệnh nhân được chuyển gấp lên Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc.

Tại đây, sau khi đánh giá toàn diện, bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị sốc nhiễm khuẩn nghi do vi khuẩn đường ruột. Các chỉ số sinh tồn cho thấy tình trạng suy đa cơ quan đang hình thành.

Bệnh nhân được chỉ định lọc máu liên tục, sử dụng kháng sinh phổ rộng (Doprene kết hợp Metronidazol), đồng thời tiến hành xét nghiệm phân lập vi khuẩn gây bệnh bằng kỹ thuật Real-time PCR.

Kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh nhân dương tính với vi khuẩn Salmonella Typhi – tác nhân gây bệnh thương hàn. Ngay lập tức, bệnh nhân được chuyển sang khu vực cách ly, đồng thời người nhà được hướng dẫn kỹ lưỡng về quy trình kiểm soát nhiễm khuẩn, đặc biệt là quản lý chất thải y tế nhằm ngăn ngừa lây truyền bệnh trong môi trường bệnh viện.

Thăm khám cho bệnh nhân sau giai đoạn nguy kịch - Ảnh BVCC

“Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nguy kịch, huyết áp không đo được, mạch yếu, có dấu hiệu suy đa cơ quan. Chúng tôi đã tiến hành lọc máu, phối hợp kháng sinh và chăm sóc tích cực liên tục. Sau 4 ngày, bệnh nhân đã ổn định, không còn sốt, đại-tiểu tiện bình thường, các chỉ số sinh tồn cải thiện rõ rệt", BS.CKII Ngọc Văn Lơ, Khoa Hồi sức tích cực chống độc chia sẻ.

Ca bệnh là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của việc chẩn đoán sớm, điều trị đúng phác đồ và kiểm soát nhiễm khuẩn nghiêm ngặt. Đồng thời, đây cũng là lời cảnh tỉnh về sự tồn tại dai dẳng của các bệnh truyền nhiễm như thương hàn trong cộng đồng, đòi hỏi sự cảnh giác và chủ động từ cả hệ thống y tế lẫn người dân.

Các bác sĩ Trung Tâm Y Tế khu vực Thủ Đức TP HCM cho biết, thương hàn là bệnh nhiễm khuẩn - nhiễm độc toàn thân do Salmonella typhi - paratyphi A,B,C gây ra. Bệnh gặp nhiều nơi trên thế giới, chủ yếu các nước đang phát triển, lây gián tiếp qua thức ăn - uống bị nhiễm từ tay người lành mang khuẩn hoặc từ nước sinh hoạt. Bệnh xảy ra quanh năm, cao điểm vào hè thu, có thể gây dịch.

Người mắc bệnh thương hàn là do vi khuẩn Salmonella. Salmonella gây nhiều bệnh như thương hàn, viêm dạ dày - ruột cấp, nhiễm khuẩn máu, viêm khu trú (viêm màng não, viêm phổi, viêm nội tâm mạc, viêm mạch máu, viêm xương - tủy, viêm khớp, áp-xe gan, lách, mô mềm).

Bệnh thương hàn chỉ gặp ở người. Lây gián tiếp qua thức ăn - uống bị nhiễm từ tay người lành mang khuẩn (hoặc hiếm là nước tiểu) hoặc từ nước sinh hoạt.

Các loài nhuyễn thể nhiễm từ nguồn nước thải và đồ hộp bị nhiễm do sai sót quy trình đóng hộp và có thể gây các vụ dịch.

Ruồi cũng đóng vai trò nhất định trong truyền bệnh.

Vi khuẩn gây bệnh thương hàn - Ảnh minh họa nguồn Internet

Người bị bệnh thương hàn thường có các triệu chứng như:

Thời kỳ ủ bệnh: Thay đổi theo liều nhiễm, thường 7 - 14 ngày, dao động từ 3 ngày đến 60 ngày. Trong thời kỳ ủ bệnh 10 - 20% có tiêu chảy thoáng qua.

Thời kỳ khởi phát: Vi khuẩn giải phóng dần vào máu và bệnh nhân bắt đầu sốt, theo dạng sốt tăng dần trong 2 - 3 ngày. Hầu hết bệnh nhân có sốt và nhức đầu. Trong tuần đầu, các dấu hiệu - triệu chứng không đặc hiệu, với đau đầu, mệt mỏi, nhiệt độ tăng dần từng hồi có lúc 39 - 400C. Triệu chứng hay gặp là táo bón và ho khan.

Khám thực thể: Nốt hồng ban đường kính 2 - 4 mm, ấn mất, phát triển ở bụng trên và ngực dưới xuất hiện ngày thứ 7 đến ngày 12, số lượng < 30 nốt. Nốt hồng ban là mao mạch viêm tắc do vi khuẩn, nuôi cấy chất dịch từ nốt hồng ban có thể dương tính. Thời điểm này gặp mạch chậm tương đối (ở vùng bệnh lưu hành dấu hiệu này càng ngày càng hiếm).

Thời kỳ toàn phát: Suốt tuần 2 của bệnh, bệnh nhân biểu hiện nhiễm độc rõ nét với biểu hiện thái độ vô cảm mặc dầu sốt vẫn còn cao. Bụng chướng nhẹ, hay gặp lách lớn. Dấu hồng ban vẫn có thể gặp trong thời kỳ này.

Vào tuần 3, phổ biến là nhiễm độc tăng và sụt cân rõ nét. Sốt liên tục và xuất hiện nói sảng. Chướng bụng, đi ngoài 1 - 3 lần/ngày, phân vàng, lỏng, nát, dấu hiệu lóc tách hố chậu phải. Người yếu, mạch nhanh - yếu, và có thể có ran nổ nhỏ hạt hai đáy phổi.

Tử vong có thể xảy ra ở giai đoạn này do nhiễm độc, viêm cơ tim, xuất huyết tiêu hóa và hoặc thủng ruột. Các biến chứng có thể xảy ra trong giai đoạn này.

Thời kỳ lui bệnh: Những bệnh nhân sống đến tuần thứ 4 các dấu hiệu - triệu chứng như sốt, tình trạng ý thức và chướng bụng cải thiện dần dần, nhưng lúc này các biến chứng ruột và các biến chứng khác vẫn có thể xảy ra.

Thời kỳ hồi phục: Kéo dài có khi 2 - 3 tháng và hầu hết bệnh tái phát xảy ra ở giai đoạn này. Với trường hợp bệnh được chẩn đoán và điều trị đúng, sốt giảm trong vòng 3 ngày, có khi đến 7 ngày...

Bệnh cũng có nhiều biến chứng, đặc biệt nếu được chẩn đoán và điều trị muộn. Hai biến chứng hay gặp là xuất huyết tiêu hóa và thủng ruột.

Điều trị thương hàn nhằm: Diệt mầm bệnh, tránh trở thành người mang mầm bệnh, giảm tỷ lệ mắc, phòng biến chứng, giảm tỷ lệ tử vong bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và can thiệp phẫu thuật khi thủng ruột.

Cách phòng bệnh

Bệnh thương hàn lây qua đường tiêu hóa. Lây trực tiếp: tiếp xúc trực tiếp chất thải, đồ dùng bệnh nhân nhiễm khuẩn; hoặc trực tiếp từ người lành mang mầm bệnh (ít gặp).

Lây gián tiếp: chủ yếu từ thực phẩm, nguồn nước nhiễm khuẩn; ruồi cũng đóng vai trò truyền bệnh nhất định. So với việc lây trực tiếp, lây gián tiếp hay gặp hơn.

Để phòng bệnh, nơi bệnh lưu hành, chiến lược hiệu quả để giảm tỷ lệ mới mắc bằng các biện pháp y tế công cộng để đảm bảo nước sinh hoạt an toàn và xử lý tốt chất thải. Hiệu quả lâu dài và giảm tỷ lệ mới mắc và tử vong do các bệnh đường ruột khác.

Khi chiến lược y tế công cộng chưa tốt, chủng ngừa cộng đồng đều đặn cũng giảm rõ rệt tỷ lệ mới mắc.

Ở phương Tây, vắc xin chỉ dành cho người đi du lịch vào vùng có bệnh ở nước ngoài, người tiếp xúc gần gũi bệnh nhân (hộ gia đình) có bằng chứng mang khuẩn thương hàn và người tiếp xúc khuẩn thương hàn ở phòng thí nghiệm.

Thúy Nga