Tiểu thuyết của 'bà hoàng' văn học Séc ra mắt bạn đọc Việt Nam

Tiểu thuyết Bác Hana. Ảnh: NXB Phụ nữ Việt Nam.

Bác Hana là tiểu thuyết thứ ba của nữ nhà văn người Séc Alena Mornštajnová. Được xuất bản tại Cộng hòa Séc vào năm 2017, tác phẩm này nhận được sự đón nhận nồng nhiệt từ giới phê bình và độc giả.

Năm 2018, tiểu thuyết Bác Hana đã giành giải thưởng Česká kniha (Giải thưởng Sách Séc), đưa Alena Mornštajnová trở thành một trong những nhà văn được yêu thích nhất của văn học Séc đương đại.

Tác phẩm đã được dịch sang 18 ngôn ngữ, được chuyển thể thành kịch năm 2019 và có kế hoạch được sản xuất thành phim điện ảnh từ năm 2021. Gần đây, tác phẩm đã được dịch sang tiếng Việt, với phần chuyển ngữ của dịch giả Bình Slavická.

Sự hòa quyện giữa lịch sử và sáng tạo

Mới đây, Đại sứ quán Cộng hòa Séc tại Việt Nam và Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam tổ chức sự kiện giao lưu giới thiệu tiểu thuyết Bác Hana, với sự có mặt của dịch giả Bình Slavická, dịch giả Lê Quang và nhà phê bình văn học Quyên Nguyễn.

Ba diễn giả trong buổi tọa đàm ra mắt tiểu thuyết Bác Hana, từ trái sang: dịch giả Lê Quang, dịch giả Bình Slavická và nhà phê bình Quyên Nguyễn. Ảnh: NXB Phụ nữ Việt Nam.

Nhân vật chính của tác phẩm là cô bé Mira. Năm lên chín, em không may mồ côi cả cha lẫn mẹ do dịch thương hàn. Mira chuyển đến sống cùng bác Hana, một người phụ nữ cô độc, tính tình lập dị.

Dần dần Mira khám phá ra quá khứ đen tối mà bác Hana đã phải trải qua. Đó cũng là một phần lịch sử của gia đình cô bé nói riêng và cả dân tộc Do Thái nói chung, những con người đã sống sót qua nạn diệt chủng khủng khiếp trong chiến tranh.

Chiến tranh và nạn diệt chủng mà người Do Thái phải gánh chịu là một đề tài quen thuộc của nhiều nhà văn đến từ Châu Âu trong hơn nửa thế kỷ qua. Theo dịch giả Lê Quang: Chiến tranh là một hoàn cảnh mang tính thử thách đối với sự lương thiện bên trong mỗi con người. Sống trong một môi trường thanh bình, tốt đẹp, chúng ta rất dễ dàng để trở thành người tốt.

Là người dịch tiểu thuyết Bác Hana sang tiếng Việt, dịch giả Bình Slavická rất ấn tượng với phong cách làm việc thận trọng của tác giả. Để hoàn thành tác phẩm này, nhà văn Alena Mornštajnová đã phải đọc và tìm hiểu rất nhiều tư liệu lịch sử liên quan đến các sự kiện như: Dịch thương hàn xảy ra ở Cộng hòa Séc vào năm 1954 và nạn diệt chủng mà người Do Thái phải gánh chịu.

Những tư liệu liệu này đã được tác giả chắt lọc kỹ lưỡng để đưa vào tác phẩm. Mong muốn của tác giả là mang đến cho người đọc cảm giác chân thực khi thưởng thức tác phẩm, dù đây là một tiểu thuyết hư cấu.

Chữa lành trái tim sau những đau thương

Cuốn tiểu thuyết dựa trên sự kiện về nạn diệt chủng Holocaust, đây là một chủ đề không mới trong văn chương. Nhiều tác giả đã chọn cái nhìn trực diện, miêu tả trực tiếp những tội ác kinh hoàng mà quân đội phát xít đã gây ra với người Do Thái. Nhà văn Alena Mornštajnová lại chọn một hướng đi khác.

Nữ nhà văn người Séc Alena Mornštajnová. Ảnh: Novinky.

Câu chuyện của bà được kể bởi một bé gái được sinh ra sau chiến tranh nên nó mang cái nhìn vị tha hơn. Nhân vật Hana đại diện cho những người Do Thái phải trải qua những ngày tháng kinh hoàng trong trại tập trung của quân đội phát xít. Họ chật vật tìm cách bước ra khỏi quá khứ và chữa lành những tổn thương trong tâm hồn mình.

Đoạn kết của tác phẩm, cô bé Mira đã nhìn thấy bác Hana cười, đó là một hình ảnh đẹp. Quá khứ dù có đau thương tới đâu, con người ta vẫn phải học cách dũng cảm đứng lên, bước qua nó và sống tiếp. Đó là thông điệp mà tác giả Alena Mornštajnová muốn gửi gắm tới bạn đọc.

Alena Mornštajnová sinh năm 1963, năm 2013 bà bắt đầu gây chú ý với cuốn tiểu thuyết Slepá mapa (Bản đồ trắng). Là một nhà văn có sức viết đáng nể, trong vòng 10 năm trở lại đây, Alena Mornštajnová đã cho ra đời sáu cuốn tiểu thuyết.

Các tác phẩm của bà không chỉ được giới phê bình đánh giá cao, mà còn được độc giả đón nhận nồng nhiệt và luôn nằm trong danh sách sách bán chạy. Bởi thế Alena Mornštajnová được mệnh danh là “bà hoàng” của văn học Séc đương đại.

Thụy Oanh