Tiểu thuyết lãng mạn đang phát triển mạnh

Ảnh: Freepik.

Nhóm nghiên cứu thị trường NPD BookScan đã cho biết vào năm 2016 rằng tiểu thuyết lãng mạn chiếm 23% tổng thị trường các tác phẩm hư cấu tại Mỹ. Giờ đây, một phần nhờ vào mức độ phổ biến ngày càng tăng trên mạng xã hội, tiểu thuyết lãng mạn là “danh mục tăng trưởng hàng đầu” về doanh số tác phẩm in ở Mỹ.

Đại dịch là một yếu tố thúc đẩy tiểu thuyết lãng mạn

Theo Book Riot, một nghiên cứu năm 2018 cho biết tiểu thuyết lãng mạn đã mang về 1,3 tỷ USD ở Mỹ và các tác phẩm lãng mạn cũng chiếm 25% tổng số sách được bán ra. Những con số này cũng tăng đều đặn kể từ năm 2020.

Vào năm 2022, gần 19 triệu bản tiểu thuyết lãng mạn đã được bán ra tại Mỹ. Dữ liệu của họ cũng cho thấy tháng 7/2022 đánh dấu thời điểm doanh số bán tiểu thuyết lãng mạn tăng cao nhất.

Vương quốc Anh cũng ghi nhận doanh số tiểu thuyết lãng mạn gia tăng. Số lượng tác phẩm được bán ra đã tăng cao nhất kể từ năm 2012 khi Fifty Shades of Grey ra mắt. Nhìn vào doanh số bán hàng tại Anh từ tháng 1 đến tháng 8/2022, ước tính có khoảng 14,3 triệu tiểu thuyết lãng mạn đã được bán, so với chỉ hơn 11 triệu cuốn cùng kỳ năm 2020.

Phần lớn báo cáo về sự phát triển của tiểu thuyết lãng mạn đều nêu bật hai nguyên nhân chính: Đại dịch Covid-19 và mạng xã hội. Đại dịch khiến mọi người có nhiều thời gian ở nhà hơn mà không phải làm gì nhiều. Thêm vào đó, khi xem những tin tức đáng sợ về Covid-19 và những bi kịch khủng khiếp khác, đã có nhiều độc giả tìm đến tiểu thuyết lãng mạn như một lối thoát. Một kết thúc có hậu đã và tiếp tục trở thành niềm an ủi lớn trong những thời điểm khó khăn. Đó cũng là một phần lý do tại sao loạt phim Bridgerton trên Netflix lại thành công như vậy.

Trong thời gian phong tỏa, mạng xã hội cũng trở nên phổ biến hơn vì mọi người không có nhiều lựa chọn để giao tiếp xã hội. Trong các chủ đề trên mạng xã hội, tiểu thuyết lãng mạn cũng đã nổi lên khi được nhiều người dùng giới thiệu. Trước đây, tiểu thuyết lãng mạn được độc giả từ 35 đến 54 tuổi đọc nhiều nhất nhưng giờ đây, thể loại này rất phổ biến đối với độc giả từ 18 đến 34 tuổi. Điều quan trọng là nhóm tuổi này có nhiều khả năng mua bản in hơn so với những độc giả lớn tuổi và giúp mang lại cho nhà xuất bản tỷ suất lợi nhuận cao hơn so với sách điện tử.

Tác giả ăn khách Colleen Hoover ký tên vào cuốn It Ends With Us tại một sự kiện tháng 10 năm ngoái. Ảnh: New York Times.

Tác phẩm lãng mạn thường bị coi nhẹ

Theo nhà phân tích Nilanjana Roy của Financial Times (FT), tiểu thuyết lãng mạn đã xuất hiện từ rất lâu, có nguồn gốc từ sử thi Tamil, tiếng Phạn cổ và những câu chuyện hào hiệp thời Trung Cổ. Vào giữa thế kỷ 20, dòng tác phẩm này phát triển mạnh mẽ khi nhiều nhà xuất bản thế giới bắt đầu đánh vào tâm lý thèm muốn những câu chuyện lãng mạn, đặc biệt là của các độc giả nữ.

Cuốn The Savage Aristocrat. Ảnh: FT.

Những tác phẩm như The Savage Aristocrat (1978) của Roberta Leigh và Dangerous Masquerade (1976) của Janet Dailey đã giúp xây dựng hình mẫu cơ bản cho thể loại này. Theo đó, một câu chuyện tình lãng mạn hay thường phải xoay quanh hai (đôi khi ba) nhân vật chính, câu chuyện phải phát triển thông qua những xung đột và trở ngại và cuối cùng phải có một cái kết hạnh phúc mãi mãi về sau (HEA) hoặc ít nhất là một cái kết Hạnh phúc ngay lúc đó (HFN).

Dù có lịch sử phát triển lâu đời và ghi nhận doanh thu cao, tiểu thuyết lãng mạn vẫn bị nhiều người coi thường. Jayashree Kamblé, Eric Murphy Selinger và Hsu-Ming Teo viết trong phần giới thiệu về cuốn The Routledge Research Companion to Popular Romance Fiction (2020) rằng: “Không có thể loại nào nhận được nhiều sự phản đối liên tục và lâu dài như tiểu thuyết lãng mạn thị trường đại chúng”.

Thái độ này một phần bắt nguồn từ sự coi thường thị hiếu và sở thích của phụ nữ. Một số thái độ khinh thường cũng xuất phát từ luận điểm cho rằng thể loại này thường đi theo một công thức lỗi thời. Tuy nhiên, những người này không nhận ra rằng các thể loại như tội phạm và khoa học viễn tưởng cũng có một số công thức quen thuộc.

Trong khi đó, những người chỉ trích này bỏ qua lý do độc giả thích đọc thể loại lãng mạn một phần là họ biết chính xác những gì sẽ xảy ra và thể loại này trong những thập kỷ gần đây đã nhanh chóng đón nhận những hình mẫu tiến bộ hơn.

Tại Lễ hội văn học Apeejay Kolkata gần đây, các tác giả thu hút được sự quan tâm nhất từ đám đông, chủ yếu là nữ từ 17 đến 25 tuổi, là Anuja Chauhan, một tác giả viết tiểu thuyết lãng mạn nổi tiếng Ấn Độ và Durjoy Datta, tác giả ăn khách với hơn 20 tác phẩm lãng mạn. Kritika, một sinh viên hóa học 22 tuổi chia sẻ: “Có nhiều người nói rằng bạn thật ngu ngốc nếu bạn thích tiểu thuyết lãng mạn. Nhưng những người không đọc tiểu thuyết lãng mạn không biết chúng bao hàm rất nhiều điều. Trong những cuốn sách này, tôi có thể mơ, ngay cả khi cuộc sống thực khác hẳn".

Sau nhiều năm đọc rất nhiều tác phẩm cả hiện thực, cả hư cấu, nhà bình luận Nilanjana Roy cũng đã hiểu được phải dành sự tôn trọng lớn hơn cho những độc giả và nhà văn đã nỗ lực để mang đến giấc mơ vượt thời gian.

Các xu hướng về tiểu thuyết lãng mạn

Trong khi tiểu thuyết lãng mạn sẽ còn tiếp tục bùng nổ thì đây là lúc cần xem xét các xu hướng tiểu thuyết lãng mạn đang và sẽ thịnh hành. Đầu tiên là sự gia tăng ngôi thứ nhất khi viết tiểu thuyết lãng mạn.

Hiện Colleen Hoover và Emily Henry là hai tác giả lãng mạn thống trị nhiều danh sách bán chạy trên mạng xã hội. Họ viết những cuốn sách rất khác nhau nhưng đều viết chủ yếu ở ngôi thứ nhất, thì hiện tại. Trước đây, những câu chuyện tình lãng mạn chủ yếu được viết ở ngôi thứ ba, thì quá khứ và sử dụng quan điểm của cả hai nhân vật. Hiện tại, viết từ một góc nhìn duy nhất với ngôi thứ nhất, tường thuật ở thì hiện tại sẽ là một xu hướng tiểu thuyết lãng mạn lớn.

Cuốn Twisted Love. Ảnh: FT.

Tiếp đó, những câu chuyện lãng mạn sẽ đen tối hơn và tập trung vào những nỗi đau của nhân vật. Nhiều cuốn sách của Colleen Hoover đã đề cập đến những chủ đề đen tối, đầy cảm xúc như bạo lực gia đình, vô gia cư hay lạm dụng chất kích thích, nhưng hầu hết chúng đều kết thúc bằng một kết thúc có hậu. Colleen Hoover không hề đơn độc trong việc kết hợp sự lãng mạn với cốt truyện đau thương.

Cuốn Twisted Love của Ana Huang cũng có các nhân vật mang vết sẹo từ thời thơ ấu đau đớn hay những chuyện tình lãng mạn của Abby Jimenez liên quan đến vô sinh, bệnh tật và lạm dụng cả về tinh thần và thể chất.

Thời gian tới cũng sẽ ghi nhận sự gia tăng xu hướng chuyển thể các tác phẩm lãng mạn nổi tiếng. Những cuốn sách ăn khách của Emily Henry như Beach Read và Book Lovers chắc chắn giúp thúc đẩy xu hướng này. Bên cạnh đó, các bộ phim lãng mạn chuyển thể từ tác phẩm của Ali Hazelwood như The Love Hypothesis và Love on the Brain cũng đã thu hút nhiều sự quan tâm gần đây. Thời đại của các bộ phim chuyển thể vẫn chưa kết thúc khi xu hướng bùng nổ tiểu thuyết lãng mạn hứa hẹn còn tiếp tục.

Những mối tình lãng mạn về cộng đồng LGBTQ cũng sẽ tăng lên theo cấp số nhân trên thị trường. New York Times đã thông tin rằng doanh số bán sách lãng mạn LGBTQ đã tăng gấp đôi từ năm 2020 đến năm 2021 và thậm chí còn tăng nhiều hơn vào năm 2022. Con số này bao gồm cả sách lãng mạn dành cho thanh niên và người lớn. Theo số liệu của NPD Book Scan, trong khi truyện lãng mạn LGBTQ chỉ chiếm 3% thị trường của tiểu thuyết lãng mạn thì con số này đang tăng nhanh đáng kể so với doanh số bán truyện lãng mạn nói chung. Khi ngày càng nhiều tác giả viết truyện tình cảm LGBTQ nhận được sự chú ý mà họ xứng đáng có được thì những câu chuyện và nhân vật về xu hướng giới tính này cũng được xuất bản và bàn tán nhiều hơn.

Thêm vào đó, cốt truyện sẽ chia sẻ nhiều hơn về các giá trị lịch sử. Trong một thời gian dài, chuyện tình lãng mạn lịch sử chủ yếu chỉ có một dạng: sự éo le trong các chính quyền cũ. Nhưng vài năm gần đây đã có rất nhiều tác giả viết tiểu thuyết lãng mạn với cốt truyện lịch sử đa dạng như A Lady for a Duke của Alexis Hall kể về một nữ anh hùng chuyển giới đẹp, mạnh mẽ hay A Caribbean Heiress của Adrianna Herrera xoay quanh một nữ thừa kế người Latin da đen của một nhà máy chưng cất rượu rum. Chuyện tình lãng mạn trong lịch sử không chỉ là về những chiếc váy dạ hội hay những cuộc hẹn hò trong vườn nữa. Mặc dù những từ như “công tước” vẫn còn phổ biến, đang có nhiều dấu hiệu cho thấy sẽ có những câu chuyện tình lãng mạn nhiều nhân vật hơn và cốt truyện lịch sử đa dạng hơn.

Với những xu hướng này, các nhà phân tích ngành sách tin rằng tiểu thuyết lãng mạn sẽ còn phát triển xa hơn nữa.

Minh Hoa