TikTok ngừng hoạt động từ 19.1 nếu không có chỉ thị mới cho Apple-Google, ông Trump sắp ra quyết định quan trọng

Tuyên bố được đưa ra vài giờ sau khi Tòa án Tối cao hôm 17.1 duy trì luật cấm TikTok tại Mỹ vì lý do an ninh quốc gia nếu tập đoàn ByteDance (Trung Quốc) không bán ứng dụng này. Điều đó khiến TikTok có nguy cơ ngừng hoạt động ở Mỹ từ ngày 19.1.

Quyết định với tỷ lệ 9-0 (9 đồng ý, 0 phản đối) của các thẩm phán Tòa án Tối cao đã đẩy TikTok cùng 170 triệu người dùng ở Mỹ vào tình trạng bấp bênh. Số phận của TikTok nằm trong tay Tổng thống đắc cử Donald Trump. Ông Trump từng cam kết cứu TikTok sau khi nhậm chức Tổng thống Mỹ hôm 20.1.

"Trừ khi chính quyền Biden ngay lập tức đưa ra tuyên bố rõ ràng để làm yên lòng các nhà cung cấp dịch vụ quan trọng nhất rằng sẽ không có biện pháp thực thi nào, TikTok sẽ buộc phải ngừng hoạt động vào ngày 19.1", công ty cho biết. Nhà Trắng từ chối bình luận.

Apple, Alphabet (chủ sở hữu Google), Oracle và những công ty khác có thể phải đối mặt với khoản tiền phạt lớn nếu tiếp tục cung cấp dịch vụ cho TikTok sau khi lệnh cấm có hiệu lực.

Luật này được thông qua với sự ủng hộ mạnh mẽ của cả hai đảng trong Quốc hội và được Tổng thống Biden ký hồi tháng 4.2024, dù ngày càng nhiều nghị sĩ từng bỏ phiếu ủng hộ luật này đang tìm cách giữ cho TikTok hoạt động tại Mỹ.

TikTok, ByteDance và một số người dùng ứng dụng đã thách thức luật này, nhưng Tòa án Tối cao phán quyết rằng nó không vi phạm Tu chính án Thứ nhất của Hiến pháp Mỹ về bảo vệ quyền tự do ngôn luận.

ByteDance không làm gì nhiều để thoái vốn khỏi TikTok ở Mỹ trước thời hạn 19.1 theo luật định. Tuy nhiên, việc ngừng hoạt động của TikTok có thể chỉ là tạm thời. Từng cố gắng cấm TikTok vào năm 2020, Trump nói rằng ông dự định thực hiện hành động để cứu ứng dụng này.

"Quyết định của tôi về TikTok sẽ được đưa ra trong tương lai không xa, nhưng tôi phải có thời gian để xem xét tình hình. Hãy theo dõi!", ông Trump viết trong một bài đăng trên mạng xã hội.

Giám đốc điều hành TikTok - Shou Zi Chew có kế hoạch tham dự lễ nhậm chức Tổng thống Mỹ lần thứ hai của ông Trump hôm 20.1 tại Washington.

Trump cho biết ông và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã thảo luận về TikTok trong một cuộc điện đàm hôm 17.1.

“Kiểm soát từ đối thủ nước ngoài”

Nhiều năm qua, quyền sở hữu TikTok của Trung Quốc đã gây ra mối lo ngại trong số các nhà lãnh đạo Mỹ và cuộc tranh luận về TikTok diễn ra vào thời điểm căng thẳng thương mại gia tăng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Các nhà làm luật và chính quyền Biden nói rằng Trung Quốc có thể sử dụng TikTok để thu thập dữ liệu về hàng triệu người Mỹ để quấy rối, tuyển dụng và làm gián điệp.

"Quy mô của TikTok và khả năng bị kiểm soát bởi đối thủ nước ngoài, cùng với khối lượng lớn dữ liệu nhạy cảm mà nền tảng thu thập, biện minh cho việc áp dụng biện pháp đặc biệt để giải quyết các lo ngại về an ninh quốc gia của chính phủ", Tòa án Tối cao Mỹ cho biết.

Bộ trưởng Tư pháp Mỹ - Merrick Garland nói rằng phán quyết khẳng định rằng luật này bảo vệ an ninh quốc gia Mỹ.

TikTok trở thành một trong những nền tảng mạng xã hội nổi bật nhất ở Mỹ, đặc biệt những người trẻ sử dụng ứng dụng này để tạo các video ngắn và làm nền tảng cho doanh nghiệp nhỏ.

Một người đàn ông rời khỏi trụ sở chính của TikTok tại Mỹ ở Culver City, bang California ngày 17.1 - Ảnh: Reuters

Một số người dùng TikTok đã phản ứng với cú sốc rằng lệnh cấm này thực sự có thể xảy ra ở Mỹ.

"Ôi trời, tôi không nói nên lời. Tôi thậm chí không quan tâm đến việc Trung Quốc đánh cắp dữ liệu của tôi", Lourd Asprec (21 tuổi, sống ở thành phố Houston, Mỹ) cho biết. Lourd Asprec thu hút 16,3 triệu người theo dõi trên TikTok và ước tính kiếm được 80.000 USD/năm từ nền tảng này.

Thuật toán mạnh mẽ trên TikTok, tài sản chính của công ty, cung cấp cho người dùng các video ngắn phù hợp với sở thích cá nhân. Nền tảng này mang đến bộ sưu tập lớn các video do người dùng đăng tải, có thể xem được bằng ứng dụng smartphone hoặc trình duyệt web.

Khi thời hạn ngày 19.1 đến gần, hàng triệu người dùng đã chuyển sang các ứng dụng Trung Quốc khác tương tự TikTok, chẳng hạn RedNote nhưng phải thích nghi với nền tảng toàn tiếng Trung để bắt đầu sử dụng.

Điều gì sẽ xảy ra sau đó

Chính quyền Biden nhấn mạnh rằng TikTok có thể tiếp tục được hoạt động ở Mỹ nếu thoát khỏi sự kiểm soát của Trung Quốc. Nhà Trắng hôm 17.1 cho biết ông Biden sẽ không thực hiện bất kỳ hành động nào để cứu TikTok.

Luật cho phép Tổng thống Biden trì hoãn thời hạn thi hành lệnh cấm thêm 90 ngày, nhưng ông vẫn chưa thực hiện quyền này.

"Dù sao thì quyết định này cũng sẽ do tổng thống tiếp theo đưa ra", ông Biden nói với các phóng viên.

Luật cấm cung cấp một số dịch vụ nhất định cho TikTok và các ứng dụng do đối thủ nước ngoài khác của Mỹ kiểm soát, gồm cả thông qua các cửa hàng ứng dụng như App Store Apple và Google Play Store.

Google từ chối bình luận, Apple và Oracle không trả lời các câu hỏi từ Reuters.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre nói các hành động để thực thi luật "phải do chính quyền tiếp theo thực hiện". Trong khi Bộ Tư pháp Mỹ tuyên bố "việc thực thi và đảm bảo tuân thủ luật sau khi nó có hiệu lực vào ngày 19.1 sẽ là quá trình diễn ra theo thời gian".

TikTok nói những tuyên bố đó "đã không cung cấp sự rõ ràng và đảm bảo cần thiết cho các nhà cung cấp dịch vụ, vốn là một phần không thể thiếu để duy trì tính khả dụng của TikTok cho hơn 170 triệu người Mỹ".

Một người mua TikTok tiềm năng vẫn có thể xuất hiện, hoặc ông Trump có thể viện dẫn một đạo luật gọi là Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế, nêu rõ rằng việc giữ TikTok có lợi cho an ninh quốc gia.

Tỷ phú Frank McCourt (chủ sở hữu CLB bóng đá Olympique Marseille và chủ cũ đội bóng chày L.A Dodgers) và Kevin O'Leary (một trong những "cá mập" của chương trình truyền hình thực tế Shark Tank) gần đây bày tỏ ý muốn mua TikTok ở Mỹ. Frank McCourt tin rằng TikTok có giá khoảng 20 tỉ USD mà không bao gồm cả thuật toán của nó.

"TikTok đóng vai trò quan trọng với lợi ích của Trung Quốc nhiều hơn so với Mỹ. Với đòn bẩy đó, Trump có nhiều cơ hội hơn để đạt được điều ông muốn: TikTok tiếp tục hoạt động tại Mỹ mà không có bất kỳ mối đe dọa nào với an ninh quốc gia", theo Michael Sobolik, thành viên cấp cao và chuyên gia về quan hệ Mỹ-Trung tại Viện nghiên cứu Hudson Institute.

Việc cấm TikTok tại Mỹ có thể khiến ứng dụng không khả dụng với người dùng ở nhiều quốc gia khác, công ty cho biết trong một hồ sơ gửi tòa án vào tháng 12.2024, vì hàng trăm nhà cung cấp dịch vụ tại Mỹ hỗ trợ nền tảng này hoạt động trên toàn cầu sẽ không thể tiếp tục làm như vậy từ 19.1.

TikTok cho biết trong hồ sơ rằng cần có lệnh để "tránh gián đoạn dịch vụ cho hàng chục triệu người dùng TikTok bên ngoài Mỹ".

Công ty cho biết rằng các hạn chế cuối cùng sẽ khiến ứng dụng không thể sử dụng được, lưu ý rằng "những trung tâm dữ liệu gần như chắc chắn sẽ kết luận rằng họ không thể lưu trữ mã, nội dung hoặc dữ liệu của TikTok nữa".

Theo các nguồn tin, việc ngừng hoạt động nhằm bảo vệ những nhà cung cấp dịch vụ TikTok khỏi trách nhiệm pháp lý và giúp ứng dụng này tiếp tục hoạt động trở lại dễ dàng hơn nếu Tổng thống đắc cử Donald Trump hủy bỏ bất kỳ lệnh cấm nào.

Một trong các nguồn tin cho biết việc ngừng hoạt động các dịch vụ như vậy không đòi hỏi phải lên kế hoạch dài hạn. Hầu hết hoạt động của TikTok vẫn diễn ra bình thường trong tuần này. Nếu lệnh cấm được đảo ngược, TikTok sẽ có thể khôi phục dịch vụ cho người dùng Mỹ trong thời gian tương đối ngắn.

ByteDance là công ty tư nhân, khoảng 60% thuộc sở hữu của các nhà đầu tư tổ chức như BlackRock và General Atlantic, trong khi những người sáng lập và nhân viên sở hữu mỗi bên 20%.

TikTok hiện có khoảng 7.000 nhân viên tại Mỹ và sự bất ổn xoay quanh lệnh cấm khiến họ lo lắng về tương lai. Sau khi một tòa phúc thẩm Mỹ vào đầu tháng 12.2024 duy trì luật yêu cầu bán hoặc cấm ứng dụng, nhiều nhân viên TikTok đã bắt đầu lo ngại về khả năng mất việc. Song sau thời điểm đó, TikTok vẫn tiếp tục tuyển dụng nhân sự, khiến nhiều người bối rối và tìm lời khuyên trên các diễn đàn ẩn danh.

Ở hồ sơ tháng trước, TikTok ước tính khoảng 1/3 trong số 170 triệu người dùng Mỹ sẽ ngừng truy cập nền tảng này nếu lệnh cấm kéo dài một tháng.

Sơn Vân