Tìm cách khơi thông thị trường Halal cho sản phẩm gia cầm Việt

Doanh nghiệp chuẩn bị kế hoạch xuất khẩu

Theo thông tin từ Tập đoàn De Heus Việt Nam, hiện doanh nghiệp đang nỗ lực để đưa thịt gà cũng như các sản phẩm gia cầm khác vào thị trường Halal. Với dân số của thị trường này hơn 2 tỉ người nên rất giàu tiềm năng, có thể bảo đảm đầu ra cho nông dân. Việc đẩy mạnh xuất khẩu thịt gia cầm sẽ giúp Việt Nam giải quyết cân bằng sản phẩm.

Tìm cách khơi thông thị trường Halal cho sản phẩm gia cầm Việt

Ông Gabor Fluit - Tổng Giám đốc De Heus châu Á - cho rằng, đối với thị trường Halal nên tiếp cận theo 2 phân khúc là ngắn hạn và dài hạn. Trong ngắn hạn, một số quốc gia Hồi giáo có nhu cầu nhập khẩu gà nguyên con, đây là cơ hội tốt để sản phẩm thịt gà của Việt Nam có thể đi vào thị trường, từ đó từng bước khẳng định thương hiệu. Với năng lực hiện tại, De Heus hoàn toàn có thể đáp ứng được những yêu cầu từ những thị trường này đưa ra. Về trung và dài hạn, từng bước hoàn thiện tất cả các quy trình để đạt được chứng nhận Halal.

Để chuẩn bị cho mục tiêu này, năm 2023, Cục Thú y, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Bình Phước, Lâm Đồng, Tây Ninh, Long An và Công ty TNHH De Heus đã cùng ký thỏa thuận phối hợp tổ chức xây dựng chuỗi sản xuất thịt gà an toàn dịch bệnh, giai đoạn 2023 - 2028. Theo đó, De Heus đang nỗ lực triển khai các giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình an toàn dịch bệnh trong chuỗi liên kết chăn nuôi theo quy định của WOAH/OIE.

Lộ trình đến tháng 12/2025 sẽ hoàn thiện và được nước nhập khẩu chấp nhận chuỗi sản xuất thịt gà an toàn dịch bệnh. Toàn bộ cơ sở giết mổ, sơ chế, chế biến thịt gà bảo đảm an toàn dịch bệnh, an toàn thực phẩm và được chứng nhận HACCP, GlobalGAP, ISO 22000, Halal.

Tín hiệu vui là một số thị trường Halal đã chủ động tìm nguồn cung cấp thịt gà từ Việt Nam. Thời gian qua, nhiều đơn vị đã đến khảo sát, đánh giá quy trình chăn nuôi, giết mổ của De Heus. Kết quả, các đơn vị rất hài lòng, đánh giá cao và sẵn sàng hợp tác, hỗ trợ De Heus hoàn thiện các quy trình để sớm nhập khẩu sản phẩm vào thị trường.

Dù vậy, ông Gabor Fluit cho biết doanh nghiệp mong muốn nhận được sự hỗ trợ, tư vấn, hướng dẫn từ phía các cơ quan của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong việc thực hiện các quy định thú y, Luật An toàn thực phẩm, tiêu chuẩn Halal của các nước hướng tới xuất khẩu, cũng như hỗ trợ thông tin về các nước chấp nhận thịt gà xuất khẩu từ Việt Nam, các chương trình chứng nhận Halal. Ông Gabor Fluit cũng bày tỏ quyết tâm xây dựng chuỗi thịt gà an toàn dịch bệnh hướng tới xuất khẩu.

Thị trường rất tiềm năng nhưng thách thức không nhỏ

Theo thống kê, trung bình mỗi năm có khoảng 20.000 tỷ USD được người Hồi giáo sử dụng để mua các loại thực phẩm có chứng nhận Halal. Riêng khu vực Đông Nam Á, có khoảng 860 triệu người theo đạo Hồi, mỗi năm có khoảng 460 tỷ USD được sử dụng để mua các loại thực phẩm có chứng nhận Halal.

Năm 2023, Việt Nam có tổng đàn gia cầm lớn với khoảng 558,6 triệu con (tăng khoảng 3% so với năm 2022), sản lượng thịt gia cầm ước đạt 2,24 triệu tấn. Mục tiêu mà ngành chăn nuôi đặt ra trong năm 2024, tổng sản lượng thịt gia cầm đạt trên 2,31 triệu tấn, tăng 3,1% so với năm 2023. Với nguồn cung lớn như hiện nay, nếu các sản phẩm gia cầm của Việt Nam đạt được chứng chỉ Halal thì cơ hội xuất khẩu sang các nước Hồi giáo là không hề nhỏ.

Tuy nhiên, xuất khẩu nông lâm thủy sản Việt Nam sang thị trường Halal còn khiêm tốn, chủ yếu là các sản phẩm thô và sơ chế, với 8 mặt hàng xuất khẩu chính là bánh kẹo và sản phẩm từ ngũ cốc, gạo, thủy sản, hạt điều, cà phê, hàng rau quả, hạt tiêu, chè. Hiện tại chưa có sản phẩm chính thức nào của Việt Nam liên quan tới thịt được chứng nhận Halal và chưa có tiêu chuẩn về quản lý nhà nước đối với Halal.

Theo ông Tống Xuân Chinh - Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), các thực phẩm họ sử dụng hàng ngày phải được chứng nhận theo tiêu chuẩn Halal (Halal theo tiếng Ả rập có nghĩa là "hợp pháp").

Các doanh nghiệp khi đáp ứng đầy đủ các yêu cầu, phù hợp với các chuẩn mực, giá trị và thiêng luật của đạo Hồi theo kinh Qua'ran và luật Sharia trong sản xuất sẽ được cấp phép để có thể kinh doanh hoặc xuất khẩu các sản phẩm dành cho người Hồi giáo).

Cũng theo ông Tống Xuân Chinh, thị trường Halal có những đặc thù rất riêng biệt mà các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam phải lưu ý như: Tại các nước Đông Nam Á, tổ chức chứng nhận sản phẩm Halal, nhất là thịt gà do cơ quan quản lý nhà nước thực hiện (Việt Nam do các tổ chức tư nhân chứng nhận).

Các đơn vị phải tuân thủ nghiêm ngặt những yêu cầu theo tiêu chuẩn Halal trong toàn bộ quy trình chăn nuôi, giết mổ như con giống phải được xác nhận, có bố mẹ nuôi theo quy trình Halal; gà nuôi từ 1 ngày tuổi đến khi giết mổ toàn bộ phải sử dụng thức ăn đạt tiêu chuẩn Halal; quy trình giết mổ theo quy định của Halal, trong đó đặc điểm lớn nhất là ngoài yêu cầu về an toàn thực phẩm, phúc lợi động vật… thì phải có quy trình cầu nguyện trước khi giết mổ. Công việc này phải do người theo đạo Hồi giám sát và thực hiện; khâu phân phối, đóng gói cũng phải tuân theo hướng dẫn, tiêu chuẩn Halal…

Cũng theo ông Tống Xuân Chinh, thịt đạt tiêu chuẩn Halal khác thịt bình thường, với 5 dấu hiệu: Người giết mổ phải nói trước từ Allah (nghĩa là Chúa trời); động vật phải được giết mổ ở khe cổ họng với dụng cụ được mài sắc để đảm bảo tính nhân đạo; động vật phải còn sống trước khi giết mổ; thịt Halal không dính máu, sau khi hoàn tất quá trình giết mổ, thịt phải được treo ngược lên để máu chảy hết ra. Ngoài ra, động vật không được cho ăn những thức ăn làm từ động vật khác. Các động vật như bò, dê, cừu, nai, gà, chim, vịt được giết mổ theo đúng nghi thức Hồi giáo trên thì mới đạt chuẩn Halal.

Để khơi thông thị trường Halal cho sản phẩm gia cầm Việt Nam, hiện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hiện đang triển khai thực hiện nhiệm vụ được giao trong Quyết định số 10/QĐ-TTg ngày 14/02/2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Tăng cường hợp tác quốc tế để xây dựng và phát triển ngành Halal Việt Nam đến năm 2030”. Trong đó, Bộ đã có ý kiến đóng góp việc thành lập Trung tâm Halal Quốc gia đặt tại Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (Bộ Khoa học và Công nghệ) để hỗ trợ về pháp lý, thủ tục, công nhận hài hòa các tiêu chuẩn quốc tế, thúc đẩy xuất khẩu sản phẩm nông, lâm, thủy sản Việt Nam đi các thị trường Halal. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đang phối hợp với Đại sứ quán Việt Nam tại Indonesia làm việc với các cơ quan, tổ chức của Indonesia để trao đổi thông tin và phát triển thị trường thực phẩm Halal tại quốc gia Hồi giáo lớn nhất Đông Nam Á này.

Trong buổi làm việc với Tập đoàn De Heus (Hà Lan) về xây dựng giải pháp xuất khẩu thịt gà, sản phẩm chế biến từ thịt gà, trứng gia cầm sang thị trường Halal chiều 21/2/2024, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến đánh giá cao và tin tưởng De Heus sẽ là doanh nghiệp tiên phong xuất khẩu thịt gà sang thị trường này. Nếu mọi việc thuận lợi, ông Phùng Đức Tiến kỳ vọng mỗi tháng Việt Nam có thể xuất khẩu được 1.000 tấn thịt gia cầm.

“Nếu không có gì thay đổi, tháng 5/2024, Tập đoàn De Heus Việt Nam sẽ ký văn bản hợp tác với 2 quốc gia Hồi giáo để xuất khẩu sản phẩm thịt gia cầm. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang chỉ đạo Tập đoàn De Heus Việt Nam tập trung xuất khẩu thịt gà sang các nước Hồi giáo (thị trường Halal)”, ông Phùng Đức Tiến nói.

Mặc dù ngành nông nghiệp đã tiến hành các hoạt động xúc tiến thương mại, nhưng ông Phùng Đức Tiến cho rằng, việc này cần đẩy mạnh hơn nữa để mở cánh cửa xuất khẩu thị trường Hồi giáo. Làm sao để nhiều sản phẩm nông nghiệp Việt Nam đến được các thị trường khó tính đem về nguồn thu xuất khẩu lớn hơn. Halal là thị trường tiềm năng để hiện thực hóa mục tiêu này.

Nguyễn Hạnh