Tìm giải pháp bảo tồn văn hóa, văn nghệ dân gian Việt Nam sau 50 năm thống nhất đất nước

Phát biểu tại Hội thảo, GS.TS. Lê Hồng Lý, Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam khẳng định các hoạt động văn hóa, văn nghệ dân gian Việt Nam sau năm 1975, phát triển mạnh mẽ, cả trong công tác sưu tầm, phổ biến và truyền dạy.

Quang cảnh Hội thảo được tổ chức từ ngày 17-19/10 tại Hà Nội. (Nguồn: Báo Văn Hóa)

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của quá trình hội nhập quốc tế mạnh mẽ, các làng quê đang dần bị đô thị hóa, không gian để văn hóa, văn nghệ dân gian đang dần bị thu hẹp, đó là một thách thức lớn trong việc bảo tồn và phát triển văn hóa, văn nghệ dân gian.

Mặt khác, GS.TS. Lê Hồng Lý cũng dẫn chứng một số trường hợp điển hình trong việc các nghệ sĩ và các nhạc sĩ đưa chất liệu dân gian vào âm nhạc và thành công, như trường hợp của Hòa Minzy và Đức Phúc, đưa văn hóa dân gian vào các tác phẩm âm nhạc hiện đại, vừa quảng bá được văn hóa Việt Nam, nhưng đồng thời giữ gìn và phát triển bản sắc văn hóa dân tộc…

Tại hội thảo, các đại biểu tham dự đã có những tham luận, ý kiến trao đổi tại hội thảo, liên quan đến sự phát triển văn hóa, văn nghệ dân gian Việt Nam.

Chia sẻ tại đây, PGS.TS. Nguyễn Chí Bền, nguyên Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia (nay là Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam), trình bày những thành tựu của công việc sưu tầm, nghiên cứu văn hóa dân gian Nam Bộ theo loại hình: Ngữ văn dân gian (truyện kể, truyện cười, truyện trạng, ca dao, dân ca, tục ngữ, vè câu đố); nghệ thuật dân gian (kiến trúc dân gian); nghệ thuật trình diễn dân gian (dân ca, nhạc lễ, đờn ca tài tử); tri thức dân gian và làng nghề, tín ngưỡng và lễ hội dân gian, nghệ nhân.

Ông Nguyễn Chí Bền cũng nêu ra những vấn đề của công tác sưu tầm, nghiên cứu văn hóa dân gian Nam Bộ trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cách mạng công nghiệp 4.0, vấn đề nghiên cứu tổng thể văn hóa dân gian Nam Bộ, xây dựng databank văn hóa dân gian Nam Bộ và quảng bá thành tựu nghiên cứu văn hóa dân gian Nam Bộ với bạn đọc trong nước và nước ngoài…

TS. Nguyễn Thị Hải Anh, Khoa Khoa học cơ bản, Trường Ngoại ngữ Đại học Thái Nguyên phân tích cơ hội và thách thức trong việc bảo tồn và phát huy văn hóa dân gian Việt Nam trong kỷ nguyên số, với trọng tâm là vai trò của các nền tảng trực tuyến như TikTok và YouTube….

Bà Nguyễn Thị Hải Anh đề xuất cách tiếp cận bảo tồn không dựa trên việc giữ nguyên hình thức, mà dựa trên năng lực duy trì tính sống, khả năng tham dự và tái kiến tạo bản sắc trong môi trường số.

Các tham luận tại hội thảo đã mang đến những góc nhìn đa chiều về bức tranh văn hóa, văn nghệ dân gian Việt Nam sau ngày đất nước thống nhất (1975–2025): Những thành tựu, đóng góp của văn hóa, văn nghệ dân gian trong 50 năm qua; những khó khăn, nguy cơ mai một trong quá trình hội nhập; đồng thời gợi ý, đề xuất cách tiếp cận, bảo tồn văn hóa, văn nghệ dân gian trong bối cảnh hội nhập và phát triển hiện nay.

Chu An