Tìm giải pháp nâng cao sức khỏe đất vùng ĐBSCL

Ngày 25/11, tại TP Cần Thơ diễn ra hội thảo “Giải pháp nâng cao sức khỏe đất trồng trọt phục vụ phát triển nông nghiệp bền vững tại vùng ĐBSCL” do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tổ chức.

Phát biểu tại Hội thảo, PGS.TS. Trần Văn Dũng (Trường Nông nghiệp, Đại học Cần Thơ) cho biết, vùng ĐBSCL có hơn 4 triệu ha đất với 4 nhóm đất chủ đạo gồm đất phù sa, đất phèn, đất mặn và nhóm đất khác như đất xám bạc màu, đất than bùn. Hiện nay, suy giảm độ phì nhiêu đất đang trở thành thách thức lớn của sản xuất nông nghiệp tại ĐBSCL, nơi được xem là vùng trọng điểm lúa gạo và cây ăn trái của cả nước. Những tác động như thâm canh 3 vụ lúa liên tục, mất phù sa do hệ thống đê bao khép kín, lạm dụng phân bón vô cơ, khai thác tầng đất mặt để san lấp, cùng với ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đã và đang làm suy thoái nhanh chất lượng đất.

Hội thảo “Giải pháp nâng cao sức khỏe đất trồng trọt phục vụ phát triển nông nghiệp bền vững tại vùng ĐBSCL”

Để quản lý và nâng cao độ phì nhiêu đất bền vững tại ĐBSCL, PGS.TS. Trần Văn Dũng cho rằng, cần tăng cường phân tích đất và lá ở quy mô nông hộ nhằm bón phân hợp lý; khuyến khích sử dụng phân hữu cơ và các vật liệu cải tạo đất; giảm thâm canh lúa 3 vụ và mở rộng mô hình luân canh; phát triển các mô hình kinh tế phù hợp theo từng nhóm đất như tôm lúa cho vùng mặn, khóm mía cho vùng phèn và các mô hình trái cây, lúa màu cho vùng phù sa; đầu tư hệ thống thủy lợi thông minh; tăng cường tập huấn nông dân; và đẩy mạnh nghiên cứu dài hạn về tác động của biến đổi khí hậu đối với đất. Quản lý độ phì nhiêu đất không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn là định hướng chiến lược lâu dài nhằm bảo đảm sự phát triển ổn định của nông nghiệp ĐBSCL trong tương lai.

TS Nguyễn Quang Hải, Phó Viện trưởng Viện Thổ nhưỡng Nông hóa cho biết, vùng ĐBSCL có mức độ thoái hóa thấp hơn mặt bằng chung của cả nước, đối với đất trồng lúa có 3 dạng thoái hóa chính gồm suy giảm độ phì, mặn hóa và phèn hóa.

Theo các nghiên cứu, diễn biến chất lượng đất trồng lúa trong những năm qua diễn biến đáng lo ngại gồm độ pH, hàm lượng kali, canxi giảm; độ mặn và độ chua tăng lên. Các nguyên nhân được xác định là biến đổi khí hậu, bão lũ, xâm nhập mặn và hạn hán. Cùng với đó là sử dụng giống năng suất cao, khai thác quá mức dinh dưỡng từ đất; lạm dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật. Bên cạnh đó suy giảm phù sa do các đập trên thượng nguồn sông Mekong.

Vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là vùng sản xuất lúa gạo trọng điểm của cả nước, mỗi năm sản xuất từ 24 – 25 triệu tấn lúa

TS. Nguyễn Quang Hải cho rằng, các giải pháp tiềm năng để quản lý và cải thiện sức khỏe đất, bao gồm xây dựng cơ sở dữ liệu, mạng lưới quan trắc, nghiên cứu các nguyên tố trung và vi lượng, và phát triển hệ thống chẩn đoán tính chất đất.

"Thứ nhất là xây dựng cơ sở dữ liệu chất lượng đất, xây dựng thang đánh giá sức khỏe đất lúa. Chúng ta đang nói rất nhiều về sức khỏe đất nhưng cho đến hiện nay cũng chưa có một thang đánh giá sức khỏe đất như thế nào. Chúng tôi cũng đã tham khảo rất nhiều nguồn ở trên thế giới, mỗi nước họ sẽ có những thang khác nhau và mỗi đối tượng cây trồng, mỗi vùng đất cũng sẽ có những thang chi tiết, cụ thể. Chúng tôi cũng đang đề nghị Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phối hợp để làm sao xây dựng thang sức khỏe đất không những cho lúa mà cho các cây trồng chủ lực khác."- TS. Nguyễn Quang Hải nói.

Hội thảo được nghe các chuyên gia, nhà khoa học đánh giá thực trạng sức khỏe đất trồng lúa Việt Nam và các giải pháp cải thiện; các vấn đề giảm thiểu hấp thụ cadmium từ đất vào nông sản; hiện trạng và giải pháp duy trì, phục hồi đất trên vườn cây ăn trái và biện pháp quản lý tổng hợp đất lúa tăng sức khỏe đất, tích trữ carbon và giảm phát thải khí nhà kính.

Phạm Hải/VOV- ĐBSCL