Tìm giải pháp phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng
Hiện tượng tranh mua, tranh bán, loạn giá, bẻ cọc, bỏ hợp đồng, phá vỡ chuỗi liên kết đang diễn ra ở các vùng trồng sầu riêng trong cả nước, đặc biệt là khu vực Tây Nguyên, dẫn đến vi phạm các quy định của Nhà nước về mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn.
Các đại biểu dự diễn đàn bàn giải pháp phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng. Ảnh: Trần Cao
Thông tin này được đưa ra tại Diễn đàn “Nhận diện thực trạng liên kết tiêu thụ, xuất khẩu sầu riêng 2023 và giải pháp phát triển hiệu quả, bền vững ngành hàng sầu riêng Việt Nam” do Báo Nông nghiệp Việt Nam chủ trì, phối hợp cùng Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk; Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk; Cục Bảo vệ Thực vật; Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường tổ chức ngày 11/9, dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan.
Phát biểu tại diễn đàn, ông Nguyễn Ngọc Thạch, Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp Việt Nam cho biết, sầu riêng đã trở thành niềm vui chung khi 7 tháng đầu năm 2023, “vua của các loại trái cây” đang mang về cho đất nước hơn 1 tỉ USD và dự báo có thể đạt trên 2 tỷ USD trong năm nay.
Tuy nhiên, chúng ta phải thẳng thắn thừa nhận, ngành hàng này đã rơi vào “cái bẫy” mà Bộ trưởng Lê Minh Hoan đã cảnh báo một năm trước, đó là: “Khi giá cả lên, một bộ phận người nông dân sẽ tăng sản lượng bằng mọi cách, lạm dụng các chất kích thích tăng trưởng, tự phát mở rộng vùng trồng...”.
Thực tế, hiện tượng tranh mua, tranh bán, loạn giá, bẻ cọc, bỏ hợp đồng, phá vỡ chuỗi liên kết đang diễn ra ở các vùng trồng sầu riêng trong cả nước, đặc biệt là khu vực Tây Nguyên, dẫn đến vi phạm các quy định của Nhà nước về mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn.
Thông tin về tình hình ngành hàng sầu riêng, ông Vũ Đức Côn, Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk cho biết, giá trị xuất khẩu sầu riêng Việt Nam liên tục tăng từ 29,2 triệu USD năm 2016 lên 420 triệu năm 2022 và 8 tháng năm 2023 đạt gần 1,2 tỷ USD (tăng gấp 3 lần so với cả năm 2022).
Tính đến tháng 8/2023, cả nước có 422 mã số vùng trồng sầu riêng và 153 mã số cơ sở đóng gói đáp ứng đầy đủ yêu cầu để xuất khẩu.
Sản lượng sầu riêng Đắk Lắk tăng rất nhanh trong giai đoạn 2016-2023, từ trên 30.000 tấn đã tăng lên 190.000 tấn, với tốc độ tăng trưởng xấp xỉ 30%/năm. Trong đó, sản lượng trên diện tích được cấp mã vùng trồng khoảng 47.300 tấn, chiếm 25%. Đắk Lắk hiện có sản lượng sầu riêng đứng thứ 2 cả nước sau Tiền Giang.
Tại diễn đàn, ông Nguyễn Hoài Dương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đắk Lắk cho rằng, trái sầu riêng muốn đi xa, tạo thị trường bền vững, mọi chủ thể trong chuỗi giá trị cần phải chung sức chung lòng, hợp tác gắn bó để cùng đi lên. Nông dân, doanh nghiệp, địa phương có vùng trồng và cơ quan quản lý Nhà nước, nhà khoa học cần liên kết trong tổng thể không gian phát triển ngành hàng.
Ông Lê Anh Trung, Giám đốc đối ngoại Công ty TNHH Đầu tư Phát triển Vạn Hòa cho rằng việc tăng giá sầu riêng quá nóng tại thị trường Trung Quốc gây thiệt hại cho doanh nghiệp xuất khẩu.
Theo bà Nguyễn Thị Thái Thanh, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Ban Mê Green Farm, một trong những khó khăn lớn là của ngành hàng sầu riêng là liên kết sản xuất nông nghiệp và tiêu thụ sản phẩm còn thiếu bền vững.
Bên cạnh đó, diễn đàn cũng nhận được nhiều ý kiến, chia sẻ về bất cập, khó khăn, vướng mắc, thách thức trong tổ chức sản xuất, chế biến, thương mại, xuất khẩu ngành hàng sầu riêng Việt Nam từ các hợp tác xã, chủ nhà vườn, doanh nghiệp ở cả điểm cầu trực tiếp và trực tuyến.
Nhằm giúp ngành hàng sầu riêng Việt Nam phát triển bền vững, đại biểu, đại diện các cục, vụ, trung tâm tham dự diễn đàn sẽ phổ biến rộng rãi các quy định về mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn kỹ thuật sản phẩm, các quy định về hợp đồng kinh tế, thương mại nông sản, liên kết sản xuất và các quy định về việc xử phạt hành chính đối với các hành vi vi phạm sẽ được ban hành trong Nghị định Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trình Chính phủ ban hành tới đây.
Qua đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm và có những hành động cụ thể, quyết liệt để bảo vệ, phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng đến đông đảo quần chúng nhân dân, các cấp chính quyền, hệ thống chính trị, hợp tác xã, doanh nghiệp và bà con nông dân trồng sầu riêng.
