Tìm kiếm tài năng từ sân chơi sáng tạo

Đề tài "Nghiên cứu chiết xuất dầu ăn từ hạt của cây rau muối biển" của nhóm học sinh Trường THPT Tố Hữu đoạt giải Ba Cuộc thi cấp tỉnh (nay là thành phố) năm 2024

Ươm mầm sáng tạo

"Phần mềm hỗ trợ nhà trường giám sát học sinh trong kỳ thi", "Lan tỏa cổ phục Huế trong đời sống đương đại và đưa cổ phục Huế vào hoạt động giáo dục ở các trường trung học cơ sở", "Thiết kế và số hóa đồ dùng trực quan phát huy năng lực học tập về "chân dung Hồ Chí Minh" ở trường trung học phổ thông", "Nghiên cứu, thiết kế và chế tạo robot leo thang chữa cháy và cứu hộ nhà cao tầng", "Ứng dụng công nghệ số trong bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa đồng bào dân tộc thiểu số huyện A Lưới", "Nghiên cứu và sản xuất màng phân hủy sinh học từ nguyên liệu địa phương"... là những đề tài đoạt giải cao tại cuộc thi cấp tỉnh (nay là thành phố) năm 2024. Những đề tài, sáng kiến này được đánh giá có tính thực tiễn cao, phục vụ trong đời sống, giáo dục, du lịch, sản xuất...

Bắt đầu phát động cuộc thi từ năm 2008, đến nay, có gần 1.600 đề tài tham gia cấp tỉnh; trong đó, có 671 đề tài đoạt giải cấp tỉnh, 42 đề tài đoạt giải cấp quốc gia và 3 đề tài đoạt giải quốc tế. Nối tiếp thành công qua các lần tổ chức, cuộc thi năm nay tiếp tục thu hút nhiều học sinh, trường học các cấp tham gia, nhằm khơi dậy tiềm năng và phát huy tư duy sáng tạo trong học tập, nghiên cứu khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Các đề tài dự thi năm nay sẽ tập trung vào các lĩnh vực: Đồ dùng dành cho học tập; Phần mềm tin học; Sản phẩm thân thiện với môi trường; Các dụng cụ sinh hoạt gia đình và đồ chơi trẻ em; Các giải pháp kỹ thuật nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế.

Đến ngày 31/3/2025 sẽ kết thúc thời hạn nhận hồ sơ dự thi, nên hiện nay, từ lớp đến cấp trường ở các trường học, địa phương đang tập trung lựa chọn ra những đề tài tốt tham gia cuộc thi cấp huyện và cấp thành phố. Ông Nguyễn Vinh Hưng, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, Phó Trưởng ban Tổ chức Cuộc thi đề nghị các trường, trung tâm giáo dục thường xuyên trên địa bàn quan tâm vào các nội dung: Nghiên cứu kỹ và triển khai thể lệ, kế hoạch Cuộc thi đến giáo viên, học sinh; gắn mục đích Cuộc thi với các hoạt động dạy và học trong nhà trường.

Bám sát yêu cầu phát triển

Thầy giáo Nguyễn Ngọc Phước, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Vinh Lộc (Phú Lộc) cho biết, nhà trường vinh dự 3 lần có đề tài, sản phẩm tham gia cuộc thi cấp quốc gia; có 2 lần đoạt giải Ba và 1 lần đoạt giải Nhất cấp tỉnh. Tham gia cuộc thi thành phố lần thứ 18 năm 2025, đến nay nhà trường cũng đã có 2 đề tài tham gia liên quan đến tái chế và vùng đầm phá thuộc khu 3 huyện Phú Lộc; đồng thời, tiếp tục khuyến khích các em tham gia thêm những đề tài mới dự thi cấp huyện, cấp thành phố.

Cô Nguyễn Thị Quyên, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Trường Tộ, quận Thuận Hóa cho rằng, cuộc thi thực sự đã lan tỏa, khơi dậy tinh thần đam mê nghiên cứu đến các em học sinh cùng đội ngũ giáo viên hướng dẫn. Nhiều em rất hứng thú tham gia sân chơi trí tuệ, sáng tạo này. Tuy nhiên, về cơ cấu giải thưởng cuộc thi vẫn còn "khiêm tốn" so với số đề tài tham gia hàng năm. Cần tăng thêm tỷ lệ giải thưởng trên cơ cấu đề tài tham gia để động viên, khích lệ tinh thần tham gia, sáng tạo, sáng chế của các em học sinh.

Về vấn đề này, ông Hồ Đắc Thái Hoàng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật, Trưởng ban Tổ chức Cuộc thi lại có ý kiến khác và cho rằng, nếu tăng giải thưởng lên sẽ khó tìm được đỉnh cao của khoa học. Tuy nhiên, Ban tổ chức cũng sẽ linh động để có những hoạt động tổ chức tuyên dương, phần thưởng khích lệ, kích thích niềm đam mê tham gia nghiên cứu khoa học của các em học sinh. Hình thành sân chơi ngày càng thú vị để các em trau dồi kiến thức, rèn luyện kỹ năng sáng tạo, xây dựng ước mơ trở thành nhà sáng chế trong tương lai.

Để các đề tài tiến sâu hơn, tham gia ở quy mô cuộc thi lớn hơn, ông Hồ Đắc Thái Hoàng cũng nhấn mạnh chủ đề định hướng cho cuộc thi năm nay các em cần tập trung vào "Thành phố Huế" gắn với khoa học công nghệ, di sản, văn hóa, công nghệ thông tin, môi trường bền vững, thông minh... Chẳng hạn về lĩnh vực công nghệ thông tin, đề tài của các em nên tận dụng ưu thế "di sản", tận dụng "lịch sử" để tạo ra những app hay sản phẩm khoa học công nghệ có khả năng gắn liền với du lịch địa phương; tận dụng và khai thác từ những ưu thế về khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và nhân văn của Huế, đề tài của các em sẽ tạo nên đặc sắc riêng và tham gia sâu hơn, đoạt giải cao hơn tại các cuộc thi cấp quốc gia, quốc tế.

Đặc biệt, trong bối cảnh cả nước cũng như thành phố Huế đang tập trung, nỗ lực phát huy các nguồn lực để cụ thể hóa Nghị quyết số 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, thì những sản phẩm hay, mới, sáng tạo từ Cuộc thi này sẽ góp một phần nhỏ thúc đẩy hoạt động nghiên cứu, ứng dụng công nghệ vào sản xuất, đời sống xã hội.

Bài, ảnh: HOÀI THƯƠNG