Tìm lời giải cho sức chống chịu bền vững đối với thiên tai

Quy luật mưa bão ngày càng thay đổi khó lường. (Nguồn: ZoomEarth)

Thiên tai bất thường, thiệt hại lớn

Tại cuộc họp chia sẻ thông tin thiên tai khẩn cấp về mưa bão tại Việt Nam năm 2025 với Đối tác giảm nhẹ rủi ro thiên tai, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết: Từ đầu năm, Việt Nam đã trải qua 20 loại hình thiên tai; thiệt hại kinh tế khoảng 35.000 tỷ đồng, khoảng 1,3 tỷ USD, làm giảm 0,2% GDP của Việt Nam; so với năm 2024.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đánh giá thiên tai năm nay “rất bất thường”, “quy luật mưa bão cũng thay đổi”. Đơn cử, bão Bualoi đi trên biển rất nhanh nhưng vào bờ dừng lại, dẫn tới diện ảnh hưởng rộng. Nhiều địa phương Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ phải hứng chịu những trận lũ lịch sử, điển hình như lũ sông Cầu tại Gia Bảy (Thái Nguyên) đạt đỉnh 29,9m, cao hơn mức kỷ lục năm ngoái trong đợt bão Yagi 1,09m.

Toàn thể hệ thống chính trị và xã hội cùng nỗ lực

Thời gian qua, Việt Nam đã và đang thể hiện rõ quyết tâm trong việc thực hiện các cam kết quốc tế về khí hậu. Chính phủ cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050; giảm 30% lượng phát thải khí methane vào năm 2030; cam kết chuyển đổi từ năng lượng hóa thạch sang năng lượng tái tạo… Đặc biệt, Việt Nam không ngừng hoàn thiện thể chế, chính sách, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, để chuyển đổi xanh, chuyển đổi công bằng, thích ứng với biến đổi khí hậu…

Chính phủ đã ban hành hàng loạt chủ trương và chính sách chiến lược, trong đó có việc thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về thực hiện cam kết, lồng ghép mục tiêu ứng phó biến đổi khí hậu vào mọi chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội nhằm tăng cường quản trị. Các chính sách huy động tài chính xanh, phát triển thị trường carbon và khuyến khích đầu tư vào năng lượng tái tạo, công nghệ sạch đang dần được triển khai rộng rãi.

Các Bộ, ngành cũng tích cực triển khai các giải pháp cụ thể. Đơn cử, ngành Nông nghiệp tập trung giảm phát thải từ sản xuất lúa gạo - một trong những nguồn phát thải khí methane lớn nhất. Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp ở Đồng bằng sông Cửu Long được xem là bước đi tiêu biểu trong nông nghiệp xanh. Đối với ngành Lâm nghiệp, chính sách đóng cửa rừng tự nhiên, tái sinh và trồng rừng được đẩy mạnh, song song với các chương trình quản lý rừng bền vững (SFM) và cấp chứng chỉ rừng FSC…

Đặc biệt, nhiều tập đoàn, doanh nghiệp Việt Nam đã đầu tư vào công nghệ tiên tiến, năng lượng hiệu quả, chuỗi cung ứng xanh và mô hình kinh tế tuần hoàn.

Dù vậy, theo đánh giá của Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, vẫn còn không ít khó khăn, như thiếu nguồn lực tài chính, công nghệ và hạ tầng lạc hậu, thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao, nhận thức một bộ phận cộng đồng chưa cao… Đáng chú ý, các quy định, tiêu chuẩn kỹ thuật và cơ chế khuyến khích giảm phát thải vẫn còn thiếu hoặc chưa đủ mạnh. Cơ chế phối hợp giữa các Bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và cộng đồng còn nhiều hạn chế.

Đỗ Trang