Tin đồn và câu view bằng lũ lụt: Ranh giới của đạo đức số
Những ngày vừa qua, giữa thời điểm thiên tai hoành hành, mạng xã hội xuất hiện nhiều clip lũ lụt - nhưng không phải tất cả đều là thật. Có những video được dựng bằng công nghệ AI - không vì mục đích cảnh báo giúp bà con an toàn, mà chỉ để thu hút lượt xem, xin lượt like, thả tim...
Tin đồn và câu view bằng lũ lụt: Ranh giới của đạo đức số.
Giữa lúc thiên tai đang hoành hành tại nhiều địa phương, việc dựng nên những hình ảnh lũ lụt ảo không chỉ là trò câu view vô hại. Nó đang trở thành hành vi lệch chuẩn đạo đức và gây tổn thương xã hội.
Những clip này gây ra hệ lụy nghiêm trọng. Trước hết là gây hoang mang, khiến người dân hiểu sai về tình hình thiên tai. Trong bối cảnh thời tiết cực đoan, chỉ một video giả, thông tin giả cũng có thể khiến cả cộng đồng lo lắng, thậm chí chuẩn bị sơ tán không cần thiết.
22 giờ ngày 20/11, tin đồn vỡ đập lúc lũ đang lên khiến cả xóm Mới, thôn Vạn Lộc, xã Hòa Mỹ, Đắk Lắk tháo chạy trong đêm. Hai vợ chồng anh Phan Văn Thôi (51 tuổi) chở theo vợ là chị Phạm Thị Như Thùy (40 tuổi) và cậu con út Phạm Chí Công 10 tuổi, chạy về phía núi Hương. Khi chạy qua cầu Bến Đình, anh Thôi không biết cầu bị gãy. Chiếc xe máy lao thẳng xuống dòng lũ.Trước khi bị dòng lũ cuốn đi, anh Thôi kịp đẩy con vào gần bờ. Khoảng 0h sáng 21/11, người dân phát hiện, cứu sống được cháu bé. Chiều 21/11, người làng tìm thấy thi thể hai vợ chồng anh chị cách vị trí tai nạn khoảng 10m. Thế là chỉ trong phút chốc, cậu bé trở thành mồ côi.
Tin đồn thất thiệt vỡ đập lan truyền trong lúc lũ đang lên thật sự độc ác, khi đẩy cả một gia đình vào bi kịch. Việc đăng tải thông tin sai sự thật khiến người dân phải chịu nỗi mất mát lớn là hành động vô trách nhiệm và ích kỷ.
Thứ hai, tin giả làm chậm trễ thông tin cứu hộ, khi lực lượng chức năng phải phân loại, xác minh một lượng lớn nội dung sai sự thật. Lực lượng công an tỉnh Đắk Lắk dù đang phải căng mình cứu dân nhưng vẫn buộc phải bỏ thời gian ra làm việc với người phụ nữ xuất hiện trong đoạn clip nói “người chết lai láng không kịp vớt”, “người trú trong nhà lầu chết hàng loạt” trong trận lũ lụt tại địa bàn Phú Yên trước đây (nay là Đắk Lắk).
Trong những ngày qua, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao Công an tỉnh Đắk Lắk đã phát hiện và xử lý 52 tài khoản Facebook, TikTok… đăng tải thông tin chưa kiểm chứng, sai sự thật về tình hình mưa lũ tại các xã phía đông của tỉnh Đắk Lắk.
Công an đã triệu tập, răn đe và yêu cầu cam kết không tái phạm đối với 17 trường hợp; xử phạt hành chính 5 trường hợp với tổng số tiền 37,5 triệu đồng; đồng thời yêu cầu 30 tài khoản gỡ bỏ nội dung vi phạm.
Theo Bộ Công an, bên cạnh các thông tin tích cực, chia sẻ với khó khăn bà con vùng lũ, những ngày qua, xuất hiện các đối tượng, thay vì đồng cảm, lại lợi dụng sự việc tán phát các thông tin sai sự thật, đặc biệt là tin giả tạo bởi AI với tần suất liên tục.
Bộ Công an khuyến cáo, mỗi người dùng hãy:
- Thật tỉnh táo khi xem và chia sẻ thông tin, cần lên án mạnh mẽ hành vi tung tin thất thiệt, lợi dụng AI ngụy tạo nội dung gây hoang mang dư luận và cản trở những nỗ lực cứu trợ đang được triển khai từng giờ của lực lượng chức năng.
- Tích cực chung tay lan tỏa những thông tin chính xác, góp phần hỗ trợ bà con vùng lũ vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Riêng các đối tượng cố tình tung tin giả, xuyên tạc, gây hậu quả nghiêm trọng hoặc nhằm mục đích chống phá sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật, kể cả xử lý hình sự.
Hành vi này còn cho thấy sự suy giảm đạo đức số, khi nỗi đau của cộng đồng bị biến thành công cụ giải trí và trục lợi. Trong thời đại AI, mỗi người dùng mạng xã hội đều là một “người gác cổng thông tin”. Sự tỉnh táo của mỗi cá nhân sẽ quyết định sự an toàn của cộng đồng trước tin giả và nội dung thao túng.
Cẩn trọng – kiểm chứng – chia sẻ có trách nhiệm. Đó là cách chúng ta bảo vệ nhau trong thế giới số.
