Tín dụng bùng nổ và bài toán giữ ổn định lãi suất

Chỉ còn chưa đầy một tháng nữa là kết thúc năm 2025, bức tranh tài chính – ngân hàng đang chứng kiến sự sôi động chưa từng có trong vòng một thập kỷ qua. Tăng trưởng tín dụng đã sớm vượt mục tiêu 16%, phản ánh sức hấp thụ vốn mạnh mẽ của nền kinh tế trong giai đoạn nước rút. Tuy nhiên, đi kèm với đó là áp lực lên thanh khoản hệ thống và bài toán cân đối lãi suất để vừa hỗ trợ doanh nghiệp, vừa đảm bảo an toàn vĩ mô.

Doanh nghiệp "chạy đua" với đơn hàng Tết

Theo báo cáo mới nhất từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến cuối tháng 11/2025, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đã đạt trên 18,2 triệu tỷ đồng, tăng trưởng 16,56% so với cuối năm 2024. Đây là con số ấn tượng, vượt xa mục tiêu 16% đặt ra từ đầu năm và bỏ xa mức tăng trưởng của các năm trước đó.

Sự bùng nổ của dòng vốn tín dụng không phải là sự tăng trưởng nóng không có lý do, mà được hỗ trợ bởi các chỉ số kinh tế vĩ mô tích cực. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước đã cán mốc kỷ lục hơn 800 tỷ USD, sản xuất công nghiệp duy trì mức tăng trưởng hai con số. Những tín hiệu này cho thấy dòng tiền đang thực sự chảy vào sản xuất kinh doanh, đóng vai trò huyết mạch hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế.

Chưa kết thúc năm tài chính nhưng tăng trưởng tín dụng đã sớm vượt mốc 16,5%, xác lập kỷ lục mới trong vòng 10 năm qua.

TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam nhận định, với đà tăng hiện tại, tăng trưởng tín dụng cả năm có thể đạt mức 19–20%. Ông Hùng cho rằng NHNN sẽ tiếp tục điều hành linh hoạt, nới "room" tín dụng cho các ngân hàng đáp ứng chuẩn Basel II, Basel III để đảm bảo dòng vốn không bị nghẽn lại ở thời điểm quan trọng nhất trong năm.

Giai đoạn cuối năm luôn là cao điểm của sản xuất kinh doanh, và năm nay không phải ngoại lệ. Ông Đỗ Công Quang, Giám đốc chi nhánh miền Bắc Công ty Thực phẩm Hữu Nghị cho biết, từ giữa tháng 10, doanh nghiệp đã phải vay vốn ngân hàng để nhập nguyên vật liệu với khối lượng lớn. "Các dây chuyền sản xuất bánh kẹo đang chạy gấp đôi công suất, tăng ca liên tục để kịp hàng cho dịp Tết. Do đó, nhu cầu vốn lưu động tăng đột biến", ông Quang chia sẻ.

Tương tự, tại Công ty in và quảng cáo InChi Việt Nam, các xưởng in đang hoạt động hết công suất để phục vụ đơn hàng lịch năm mới và bao bì Tết, ước tính tăng 50% so với trước. Bà Nguyễn Mai Phương, Giám đốc Công ty chia sẻ, dù ngân hàng thông báo lãi suất cho các khoản giải ngân mới tăng thêm 0,3%/năm, doanh nghiệp vẫn chấp nhận. "Mức lãi suất này vẫn trong khả năng chịu đựng của doanh nghiệp, quan trọng nhất lúc này là được cấp vốn kịp thời để không lỡ nhịp kinh doanh", bà Phương khẳng định.

Thực tế, theo thống kê, khoảng 78% tổng dư nợ hiện nay đang tập trung cho lĩnh vực sản xuất, kinh doanh. Điều này phản ánh dòng vốn đang đi đúng hướng, bám sát các động lực tăng trưởng theo chỉ đạo của Chính phủ.

Yếu tố nào giúp giảm áp lực chi phí?

Nhu cầu vốn tăng cao đã tạo áp lực lên thanh khoản hệ thống. Quan sát thị trường cho thấy lãi suất huy động tại các kỳ hạn 6 và 12 tháng đang nhích tăng từ 0,2% - 0,6%/năm. Tuy nhiên, nghịch lý... đáng mừng là lãi suất cho vay vẫn đang được kìm giữ ở mức thấp.

Đến giữa tháng 10, lãi suất cho vay bình quân đối với các khoản vay mới khoảng 6,55%/năm, giảm 0,38% so với cuối năm ngoái. Để làm được điều này – tăng lãi suất đầu vào nhưng giữ ổn định đầu ra – các ngân hàng thương mại đang phải giải bài toán cân đối chi phí vô cùng hóc búa.

Bà Nguyễn Thị Hương, Phó Tổng Giám đốc ABBank cho biết, chìa khóa nằm ở chuyển đổi số. Việc tích hợp tiện ích số và mở rộng thanh toán đã giúp giao dịch online khách hàng cá nhân tăng 49%, kéo theo lượng tiền gửi không kỳ hạn tăng mạnh. Đây chính là "kho vốn" giá rẻ giúp ngân hàng giảm áp lực chi phí.

Bên cạnh đó, các chuyên gia như bà Tạ Thanh Huyền, Giảng viên Học viện Ngân hàng và ông Nguyễn Quang Huy, Giám đốc điều hành, Khoa Tài chính Ngân hàng, Đại học Nguyễn Trãi đều khuyến nghị các ngân hàng cần giảm phụ thuộc vào thu nhập từ lãi vay, đa dạng hóa nguồn thu dịch vụ và tối ưu hóa vận hành để có dư địa ổn định lãi suất đầu ra.

Việc giữ ổn định mặt bằng lãi suất trong bối cảnh hiện nay có sự hỗ trợ lớn từ yếu tố quốc tế và sự điều hành quyết liệt của NHNN. Việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất hai lần gần đây đã làm dịu áp lực tỷ giá và lãi suất trong nước. Đồng thời, NHNN đã liên tiếp bơm ròng thanh khoản trong 7 tuần qua, riêng tuần cuối tháng 11 đạt gần 99.000 tỷ đồng – mức cao nhất trong 10 tháng.

Bên cạnh tín dụng sản xuất, giải ngân đầu tư công cũng là động lực tăng trưởng quan trọng. Dòng vốn đầu tư công chảy mạnh vào các dự án hạ tầng đã tạo hiệu ứng lan tỏa, giúp các doanh nghiệp vật liệu xây dựng, thi công tiếp cận nguồn vốn và mở rộng sản xuất.

Tuy nhiên, rủi ro không phải là không có. Dư nợ tín dụng bất động sản hiện đã vượt mốc 4 triệu tỷ đồng. Mặc dù mức tăng trưởng quanh ngưỡng 20-23% được các chuyên gia đánh giá là chấp nhận được nếu phục vụ nhu cầu thực, nhưng cảnh báo về bong bóng tài sản vẫn luôn hiện hữu.

Vừa qua, NHNN chi nhánh TP.HCM đã có văn bản cảnh báo về tín dụng bất động sản. Theo TS. Nguyễn Quốc Hùng, đây là động thái cần thiết để các ngân hàng "soi lại mình", tránh tình trạng "say" tăng trưởng mà quên đi quản trị rủi ro. "Ngân hàng cần tỉnh táo để hướng dòng vốn vào các phân khúc lành mạnh, phục vụ nhu cầu ở thực và hạn chế đầu cơ", ông Hùng nhấn mạnh.

Huyền Anh