Tín dụng vẫn là 'điểm tựa' của kinh tế 2026

Thị trường vốn chưa đủ độ sâu

Bước vào giai đoạn chuẩn bị cho năm 2026, các tổ chức nghiên cứu cho rằng, thị trường vốn nhiều khả năng vẫn chưa đạt được độ sâu cần thiết để chia sẻ gánh nặng cung ứng vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế. Trong các kịch bản dự báo, hệ thống ngân hàng tiếp tục được đặt ở vị trí mạch dẫn chủ lực khi dòng vốn doanh nghiệp vẫn phụ thuộc lớn vào tín dụng.

Báo cáo Chiến lược của Công ty Cổ phần Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam cho thấy, triển vọng của ngành Ngân hàng trở nên đặc biệt quan trọng khi nền kinh tế được kỳ vọng bước vào chu kỳ tăng trưởng mới với động lực đến từ đầu tư công, tiêu dùng hồi phục và mức độ ưu tiên ngày càng cao dành cho hạ tầng tài chính, số hóa.

Bức tranh tín dụng năm 2025 cho thấy, đà tăng ổn định khi toàn hệ thống tăng 16,56% trong 11 tháng, đạt hơn 18,2 triệu tỷ đồng và dự báo tăng khoảng 18 - 20% cả năm. Bước sang năm 2026, mức tăng trưởng tín dụng được dự báo không bứt phá nhưng phù hợp với định hướng kiểm soát rủi ro. Sự ổn định này được dẫn dắt bởi nhóm khách hàng cá nhân và doanh nghiệp lớn, hai động lực chính giúp nhiều ngân hàng duy trì khả năng tăng trưởng đều và an toàn.

Chất lượng tài sản toàn ngành tiếp tục được đánh giá trong vùng an toàn với tỷ lệ nợ xấu giữ quanh mức 1% trong cả 2025 và 2026, dù một vài thời điểm có tăng nhẹ bởi áp lực từ tín dụng bất động sản. Triển vọng lợi nhuận của ngành theo đó sáng hơn trong năm 2026 khi thu nhập lãi thuần kỳ vọng tăng 19,2% và biên lãi ròng (NIM) được dự báo ổn định trở lại sau hai năm chịu sức ép từ chi phí huy động.

Mirae Asset dự báo, lợi nhuận toàn ngành tăng 17,9%, mức không quá cao nhưng phản ánh sự phục hồi nội tại của hệ thống. Một số ngân hàng cho thấy, năng lực điều hành linh hoạt thông qua tái cơ cấu nguồn vốn, dịch chuyển danh mục cho vay và tiết giảm chi phí vận hành, giúp lợi nhuận quý 3/2025 tăng khoảng 5% so với cùng kỳ.

Tuy nhiên, những rủi ro đậm dấu ấn cơ cấu tiếp tục phủ bóng lên nhiều ngân hàng. Trong đó lớn nhất là rủi ro tín dụng bất động sản khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp địa ốc suy yếu từ năm 2022 đã khiến nhiều dự án quay lại phụ thuộc vào vốn ngân hàng.

Các dự báo cho thấy, tín dụng ngân hàng tiếp tục giữ vai trò điểm tựa quan trọng của kinh tế năm 2026. Ảnh: Duy Minh

Báo cáo còn cho biết, mức độ tập trung rủi ro tăng rõ rệt trong 2 - 3 năm qua tạo áp lực lớn lên các tổ chức tín dụng. Bài toán thanh khoản cũng nặng nề hơn khi tỷ lệ cho vay trên tiền gửi (LDR) tại một số ngân hàng đã tiệm cận trần. Điều này buộc nhiều ngân hàng phải đẩy mạnh huy động qua chứng chỉ tiền gửi hoặc phụ thuộc nhiều hơn vào nguồn vốn từ Kho bạc Nhà nước và các doanh nghiệp lớn. Các ngân hàng quốc doanh như BIDV, VietinBank hay Vietcombank nhờ đó hưởng lợi khi dòng tiền gửi từ khu vực nhà nước giúp giảm phần nào áp lực huy động truyền thống.

Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu ngân hàng chịu tác động từ tâm lý thận trọng của nhà đầu tư khi nhiều mã giảm 20% đến 80% mức tăng tích lũy trước đó. Việc khối ngoại chốt lời và lo ngại về tỷ giá cũng góp phần khiến định giá bị điều chỉnh. Tuy nhiên, P/B trung bình quanh mức 1,59 lần của 12 ngân hàng lớn cho thấy mặt bằng giá hiện đã trở nên hấp dẫn hơn trong trung hạn, mở ra dư địa cho dòng tiền quay trở lại khi triển vọng lợi nhuận phục hồi rõ hơn.

Tín dụng vẫn giữ vai trò chủ lực

Trong bức tranh phân hóa, một số ngân hàng nổi bật được Mirae Asset đánh giá tích cực nhờ nền tảng vững vàng. ACB là trường hợp tiêu biểu khi duy trì mức tăng tín dụng 15,2% trong quý 3/2025 và được nâng kỳ vọng tăng trưởng lên 18,9% cho 2025 và 20% cho 2026. Dư địa đến từ vốn cấp 1 ở mức 12,13% giúp ngân hàng tiếp tục ưu tiên phân khúc cho vay cá nhân, mảng cốt lõi và ít rủi ro hơn.

Vietcombank cũng tiếp tục đứng trong nhóm có chất lượng tài sản tốt nhất thị trường, với nguồn vốn dồi dào từ lượng tiền gửi không kỳ hạn lớn và khả năng tận dụng dòng tiền từ cơ quan nhà nước.

Trong khi đó, MB được đánh giá cao nhờ tốc độ tăng trưởng tín dụng vượt trung bình ngành và vị thế mạnh ở mảng phân phối bảo hiểm qua ngân hàng (bancassurance), nguồn thu ngoài lãi quan trọng.

Bên cạnh các phân tích chi tiết từ Mirae Asset, SSI Research cũng khẳng định ngành Ngân hàng vẫn là trụ cột của nền kinh tế năm 2026, với tăng trưởng lợi nhuận kỳ vọng khoảng 16%. Kỳ vọng này được củng cố bởi đà phục hồi của thị trường bất động sản, nhu cầu tín dụng ổn định và khả năng cải thiện NIM. Nhóm ngân hàng lớn như Vietcombank, VietinBank, MBB, VPBank, Techcombank hay HDB được đánh giá có lợi thế nhờ bảng cân đối mạnh, khả năng tăng vốn và hưởng lợi từ thay đổi pháp lý.

Dù vậy, thách thức mới đang hình thành. Tổng giám đốc ACB Từ Tiến Phát cho rằng, năm 2026 hệ thống ngân hàng sẽ phải đối mặt với nhiều sức ép, trong đó vấn đề tỷ giá nổi lên khi bị tác động bởi cả yếu tố bên ngoài và trong nước trong khi dư địa điều hành không còn nhiều. Lãi suất huy động đã có dấu hiệu tăng và lãi suất cho vay cũng nhích lên; xu thế này có thể mạnh hơn trong năm 2026, gây sức ép trực tiếp lên NIM vốn đã đi ngang hoặc giảm ở một số ngân hàng.

Ông Phát cũng nhấn mạnh nguy cơ nợ xấu có thể tăng trở lại khi khó khăn của doanh nghiệp và khách hàng cá nhân chưa hoàn toàn được tháo gỡ. Đặc biệt, dòng tín dụng đổ vào bất động sản tăng trên 20% từ đầu năm trong khi nhiều lĩnh vực sản xuất, kinh doanh chỉ tăng trưởng trung bình, tạo ra sự lệch pha đáng lo ngại giữa đầu tư và sản xuất. Điều này không chỉ làm bộc lộ rủi ro tập trung mà còn phản ánh sự hấp thụ vốn chưa thực sự bền vững của nền kinh tế.

Tổng thể, giai đoạn 2025 - 2026 của ngành Ngân hàng mang sắc thái thận trọng nhưng không thiếu điểm sáng. Tín dụng tăng đều, lợi nhuận có triển vọng phục hồi, NIM dần ổn định và định giá trở nên hấp dẫn hơn. Tuy vậy, bài toán rủi ro bất động sản, chi phí vốn và thanh khoản vẫn là những lực cản chính quyết định tốc độ phục hồi của từng ngân hàng. Trong bối cảnh thị trường vốn còn mỏng và chưa thể chia sẻ vai trò cung ứng vốn trung, dài hạn, tín dụng ngân hàng tiếp tục là mạch dẫn chủ lực của nền kinh tế và năm 2026 nhiều khả năng vẫn là năm ngành Ngân hàng gồng gánh phần lớn dòng vốn nuôi tăng trưởng.

Ngân Thương