Tin thế giới 29/9: Nga đưa phần quyết định vào tay Mỹ và Ukraine; EU khôi phục hoàn toàn trừng phạt Iran; Vì sao Thái Lan thêm cảnh sát ở biên giới

Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul trình bày tuyên bố chính sách trước Quốc hội ngày 29/9.

Châu Âu

* Tổng thống Nga Vladimir Putin “đã sẵn sàng” gặp người đồng cấp Mỹ Donald Trump ở Moscow, phần còn lại phụ thuộc vào quyết định của ông chủ Nhà Trắng, theo lời người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 28/9.

Trong khi đó, về Ukraine, quan chức Điện Kremlin cho biết, đến nay chưa có bất kỳ tín hiệu nào từ Kiev về khả năng nối lại đàm phán giữa các phái đoàn hai nước. Ông Peskov cảnh báo, cứ mỗi ngày trôi qua, lập trường của Ukraine trong đàm phán sẽ ngày càng bất lợi. (TASS)

* Liên minh châu Âu (EU) tái áp quyết định khôi phục trừng phạt Iran sau gần một thập kỷ tạm ngừng, sau khi nhóm E3 (Pháp, Đức và Anh) kích hoạt cơ chế “snapback” với cáo buộc Tehran không tuân thủ đáng kể các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015.

Động thái diễn ra sau khi Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc không thông qua nghị quyết mới về duy trì dỡ bỏ trừng phạt. Các biện pháp được tái áp đặt bao gồm cả những quyết định của Liên hợp quốc từ năm 2006, đồng thời bổ sung các biện pháp đơn phương của EU, trải rộng trên nhiều lĩnh vực. (EU News)

* Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đề xuất xây dựng lá chắn phòng không chung với các đối tác châu Âu nhằm đối phó mối đe dọa từ trên không của Nga.

Nhấn mạnh Ukraine có thể đối phó mọi loại thiết bị bay không người lái (UAV) và tên lửa của Nga, theo nhà lãnh đạo, nếu cùng hành động trong khu vực, "chúng ta sẽ có đủ vũ khí và năng lực sản xuất”.

Về lập trường của Tổng thống Donald Trump đối với Ukraine và an ninh châu Âu, Tổng thống Zelensky đánh giá: “Tính đến hôm nay, lập trường của Tổng thống Mỹ là thực sự cân bằng và ủng hộ quan điểm của Kiev. Tuy nhiên, ông ấy vẫn muốn duy trì vai trò trung gian giữa chúng tôi và Nga để chấm dứt cuộc xung đột này”. (Ukrinform)

* Khởi động đối thoại giữa Moscow và Washington về tương lai của Hiệp ước Cắt giảm vũ khí chiến lược (START) là cấp thiết, nhưng trong dài hạn, không thể phớt lờ sự hiện diện của các kho vũ khí hạt nhân từ Anh và Pháp.

Tuyên bố trên do người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đưa ra ngày 28/9, nói rõ rằng, kho vũ khí này đóng vai trò quan trọng trong bức tranh tổng thể về an ninh châu Âu và ổn định chiến lược toàn cầu. (TASS)

* Anh có kế hoạch triển khai "bức tường UAV" để bảo vệ Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) trước các mối đe dọa.

Bộ trưởng Quốc phòng Anh John Healey cho biết, các UAV chi phí thấp được phát triển thông qua hợp tác với Ukraine, theo một thỏa thuận đặc biệt đầu tiên cho phép cả hai nước đồng sở hữu quyền sở hữu trí tuệ và cho phép triển khai tại các quốc gia thành viên NATO. (Telegraph)

* Đảng Hành động và đoàn kết (PAS) cầm quyền tại Moldova giành chiến thắng trong cuộc bầu cử quốc hội quan trọng diễn ra hôm 28/9 với 50,14% số phiếu ủng hộ, trong 99,8% số phiếu đã được kiểm. Với kết quả này, đảng PAS của Tổng thống Maia Sandu tiếp tục thực hiện lời hứa đưa đất nước gia nhập EU trong vòng 5 năm tới.

Khối Yêu nước (BEP) thân Nga do hai cựu Tổng thống Igor Dodon và Vladimir Voronin lãnh đạo chỉ đạt 24,2%. (Politico)

Châu Á-Thái Bình Dương

* Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul tuyên bố sẽ triển khai thêm cảnh sát và các quan chức Bộ Nội vụ tại khu vực biên giới với Campuchia để giảm bớt khối lượng công việc cho binh sĩ.

Tuy nhiên, ông Anutin lưu ý, chính sách của chính phủ là Lực lượng vũ trang hoàng gia Thái Lan có toàn quyền bảo vệ biên giới. (Bangkok Post)

* Thủ tướng Thái Lan trình bày tuyên bố chính sách của chính phủ mới trước Quốc hội, đề ra chương trình nghị sự khẩn cấp toàn diện gồm 15 điểm nhằm giải quyết ngay lập tức các thách thức cốt lõi của quốc gia.

Trong bài phát biểu, Thủ tướng Anutin nêu ra 4 mối đe dọa trước mắt mà chính quyền Thái Lan phải khẩn trương giải quyết là kinh tế, an ninh, xã hội và môi trường.

Chính phủ cam kết hỗ trợ quá trình tổ chức trưng cầu dân ý và theo đuổi các sửa đổi hiến pháp, nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo đảm sự tham gia của công chúng và tuân thủ các phán quyết của Tòa án Hiến pháp để duy trì tính toàn vẹn của hệ thống dân chủ do chế độ quân chủ lãnh đạo.

Về vấn đề kinh tế, tuyên bố chính sách của Thủ tướng Anutin tập trung chủ yếu vào các biện pháp kích thích kinh tế cùng với các biện pháp chính nhằm giảm chi phí sinh hoạt. Về vấn đề an ninh, ông Anutin cam kết giải quyết tranh chấp biên giới với Campuchia bằng biện pháp hòa bình.

Các mục tiêu khẩn cấp khác bao gồm cam kết về giải quyết nợ quốc gia, trấn áp nạn cờ bạc, bảo vệ môi trường và cải cách lập pháp. (The Nation Thailand)

* Ngoại trưởng Triều Tiên Choe Son-hui có cuộc hội đàm với người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị vào ngày 28/9, trong khuôn khổ chuyến thăm 4 ngày của bà Choe Son-hui tới Bắc Kinh.

Tại đây, bà Choe Son-hui đã chuyển thông điệp của Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un khẳng định quan hệ song phương "không thay đổi" và cần được phát triển phù hợp với yêu cầu của thời đại.

Về phía Trung Quốc, ông Vương Nghị nhấn mạnh, hai bên cần tăng cường trao đổi chiến lược và đẩy mạnh hợp tác nhằm bảo đảm hòa bình, ổn định khu vực.

Trong cuộc hội đàm, hai bên đã đạt "đồng thuận hoàn toàn" về các vấn đề quốc tế và khu vực. (Yonhap)

* Hàn Quốc bắt đầu miễn thị thực nhập cảnh cho các nhóm du khách Trung Quốc từ ngày 29/9, một biện pháp mà Seoul hy vọng sẽ thúc đẩy nền kinh tế và giúp cải thiện quan hệ với Bắc Kinh.

Theo đó, các nhóm du khách từ 3 người trở lên từ Trung Quốc đại lục có thể lưu trú tại Hàn Quốc mà không cần thị thực trong 15 ngày. Đây là một phần của chương trình thí điểm, dự kiến kéo dài đến tháng 6 năm sau. (Yonhap)

* Trung Quốc bàn những vấn đề lớn của Kế hoạch 5 năm lần thứ 15, tức giai đoạn 2026-2030, về phát triển kinh tế - xã hội quốc gia trong cuộc họp của Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản nước này ngày 29/9.

Hội nghị nhấn mạnh việc thu thập ý kiến phát huy đầy đủ quyền dân chủ và tập hợp trí tuệ từ mọi phía, đồng thời quyết định Hội nghị toàn thể lần thứ tư của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa XX được tổ chức tại Bắc Kinh từ ngày 20-23/10. (THX)

Trung Đông-châu Phi

* Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu lạc quan về tương lai Hiệp định Abraham. Trong cuộc phỏng vấn báo chí trước thềm cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump, ông Netanyahu cho rằng, triển vọng hòa bình trong khu vực đang rất khả quan và Israel đang tích cực phối hợp với chính quyền Mỹ để mở rộng phạm vi của Hiệp định Abraham tới các quốc gia khác. (Times of Israel)

* Các nước Arab đề xuất những thay đổi quan trọng đối với kế hoạch 21 điểm của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm chấm dứt xung đột tại Dải Gaza, bao gồm việc thả con tin theo hai giai đoạn và yêu cầu Israel rút quân hoàn toàn khỏi Gaza.

Đề xuất mới yêu cầu Israel rút quân hoàn toàn khỏi Gaza, đồng thời phong trào Hamas sẽ hạ vũ khí và chịu sự giám sát quốc tế thay vì phải giao nộp vũ khí. Các nhà hòa giải cũng chỉ ra rằng việc trao trả cùng lúc 48 con tin như kế hoạch ban đầu là không khả thi, do nhiều đặc vụ Hamas canh giữ con tin đã mất liên lạc trong bối cảnh Israel đẩy mạnh hoạt động quân sự tại Gaza.

Trong khi đó, ngày 28/9, Tổng thống Mỹ Donald Trump bày tỏ lạc quan về triển vọng sớm đạt được thỏa thuận chấm dứt xung đột ở Gaza. Theo ông, các bên liên quan đã thể hiện thiện chí rõ rệt trong việc hướng tới một giải pháp hòa bình. (The Nation)

* Yemen tiến hành chiến dịch quân sự quy mô lớn nhằm vào các khu vực ẩn náu của chi nhánh của tổ chức khủng bố al-Qaeda tại bán đảo Arab (AQAP) ở huyện Mudiyah, tỉnh Abyan, miền Nam Yemen.

Các tay súng của AQAP đã sử dụng UAV phối hợp với các vụ tấn công trên bộ. Một số phần tử AQAP đã bị tiêu diệt hoặc bị thương, trong khi số còn lại rút lui vào các ngọn núi ở gần đó. (THX)

Châu Mỹ

* Venezuela sẵn sàng cho “mọi tình huống”, theo tuyên bố của Tổng thống Nicolas Maduro, sau khi hơn 11.700 người thuộc các lực lượng khác nhau tham gia cuộc diễn tập toàn quốc mô phỏng ứng phó thiên tai và xung đột vũ trang hôm 27/9.

Trên tài khoản mạng xã hội Telegram, ông Maduro chúc mừng sự tham gia của đông đảo nhân dân Venezuela trong cuộc diễn tập trên toàn lãnh thổ, đồng thời khẳng định hoạt động này cho thấy Venezuela "đang tỉnh táo, tổ chức tốt và sẵn sàng đối phó mọi tình huống".

* Mỹ "chạy đua với thời gian" trước nguy cơ chính phủ đóng cửa với việc Tổng thống Trump tổ chức cuộc gặp quan trọng với bốn nhà lãnh đạo hàng đầu của Quốc hội Mỹ tại Nhà Trắng trong ngày 29/9.

Tham dự cuộc gặp có Lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện Chuck Schumer, Lãnh đạo phe thiểu số Hạ viện Hakeem Jeffries thuộc đảng Dân chủ, cùng với Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson và Lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune từ đảng Cộng hòa.

Hiện tại, Quốc hội Mỹ chưa thông qua bất kỳ dự luật chi tiêu nào trong số 12 dự luật ngân sách cho tài khóa 2026, trong khi thời hạn chót 30/9 đang đến gần. Đảng Dân chủ đưa ra điều kiện rõ ràng: Họ chỉ đồng ý thông qua các dự luật chi tiêu nếu phe Cộng hòa chấp thuận gia hạn trợ cấp y tế sắp hết hạn vào cuối năm. (CBS News)

* Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) Rafael Grossi muốn đảm nhiệm vị trí Tổng thư ký Liên hợp quốc trong nhiệm kỳ tới, với mục tiêu khôi phục uy tín và nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức quốc tế lớn nhất hành tinh này.

Chỉ ra thực tế đáng lo ngại rằng Liên hợp quốc đang vắng mặt trong hầu hết các nỗ lực hòa giải các cuộc xung đột quân sự đang diễn ra trên toàn cầu, người đứng đầu IAEA nhấn mạnh cần thiết phải khôi phục vai trò then chốt của tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh này trong giải quyết xung đột. (RT)

Hoàng Hà