Tin thế giới 5/2: Nga đạt kỷ lục xuất khẩu vũ khí, Mỹ -Trung đàm phán kinh tế, Ukraine thừa nhận xung đột đình trệ

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov. (Nguồn: AFP/Getty Images)

Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.

Nga-Ukraine

*Nga cáo buộc Ukraine tấn công ở miền Đông Ukraine, 28 người thiệt mạng: Ngày 5/2, Điện Kremlin cáo buộc Ukraine đã thực hiện một cuộc tấn công kinh hoàng vào một tiệm bánh và nhà hàng ở miền Đông Ukraine do Nga kiểm soát hôm 4/2.

Phía Nga cho biết ít nhất 28 người đã thiệt mạng trong vụ tấn công ở thành phố Lysychansk. (TASS)

*Nga cảnh báo phương Tây không được sử dụng tài sản phong tỏa để hỗ trợ Ukraine: Ngày 5/2, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cảnh báo bất kỳ nỗ lực nào của phương Tây trong việc sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga làm tài sản thế chấp để gây quỹ cho Ukraine sẽ là bất hợp pháp và làm suy yếu toàn bộ hệ thống kinh tế toàn cầu.

Ông Peskov đưa ra nhận định trên sau khi hãng tin Bloomberg đưa tin Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) đang xem xét sử dụng tài sản bị phong tỏa của Nga làm tài sản thế chấp để gây quỹ cho Ukraine.

Trước đó hôm 4/2, nhóm G7 và Liên minh châu Âu (EU) đang thảo luận kế hoạch sử dụng hơn 250 tỷ USD tài sản bị đóng băng của ngân hàng trung ương Nga làm tài sản thế chấp để tài trợ cho việc tái thiết Ukraine. (Reuters)

*Nga đạt kỷ lục xuất khẩu vũ khí năm 2023: Tổng Giám đốc công ty xuất nhập khẩu sản phẩm, công nghệ và dịch vụ quân sự và lưỡng dụng "Rosoboronexport" của Nga, ông Aleksander Mikheev cho biết tổng giá trị đơn hàng mà công ty này nhận được trong năm 2023 đạt trên 55 tỷ USD, mức cao nhất trong vòng 23 năm qua.

Tại triển lãm World Defense Show 2024 ở El-Riad, ông Mikheev thông báo trong năm 2023, "Rosoboronexport" đã tổ chức 16 triển lãm tại Nga và ở nước ngoài, giới thiệu đến các đối tác hơn 800 mẫu và mô hình thực các thiết bị quân sự hiện đại của Nga.

Cũng theo ông Mikheev, trong năm 2023, "Rosoboronexport" đã hợp tác kỹ thuật-quân sự với 30 quốc gia, giá trị hợp đồng ký kết mới đạt 12 tỷ USD. (TASS)

*Ukraine thừa nhận cuộc xung đột đang bị đình trệ: Ngày 4/2, trả lời phỏng vấn kênh truyền hình quốc gia Italy RAI, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thừa nhận cuộc xung đột trên bộ với Nga đã trở nên đình trệ do việc chuyển giao vũ khí bị chậm trễ.

Ông Zelensky nói: “Liên quan tình hình thực tế, đang có sự đình trệ vì việc cung cấp vũ khí bị chậm trễ và điều này dẫn đến sai lầm”.

Trong khi đó, Tổng thống Ukraine đánh giá tích cực các hoạt động trên biển và nhấn mạnh rằng Ukraine không chỉ cần đạn dược, mà còn cần cả trang thiết bị quân sự hiện đại. (Sputnik News)

Châu Á-Thái Bình Dương

*Thông tin mật của Nhật Bản bị rò rỉ do tin tặc: Nguồn tin từ Chính phủ Nhật Bản ngày 5/2 cho biết thông tin ngoại giao mật của Nhật Bản đã bị rò rỉ sau các cuộc tấn công mạng của Trung Quốc vào Bộ Ngoại giao hồi năm 2020, làm lộ ra lỗ hổng kỹ thuật số của nước này.

Nguồn tin cho biết, Nhật Bản đã phát hiện vụ tấn công quy mô lớn, làm rò rỉ các bức điện ngoại giao trong thời kỳ chính phủ dưới thời Thủ tướng Shinzo Abe, nhưng bản chất của thông tin bị rò rỉ vẫn chưa được công khai rõ ràng.

Tokyo và Washington đã thảo luận về các biện pháp đối phó sau vụ rò rỉ điện tín ngoại giao, vốn là những tài liệu cực kỳ bí mật được trao đổi hàng ngày giữa Bộ và các cơ quan ngoại giao ở nước ngoài. (Kyodo)

*Philippines cam kết bảo vệ chủ quyền trước nguy cơ ly khai: Ngày 5/2, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Gilberto Teodoro tuyên bố sẽ "thực thi nghiêm ngặt" chủ quyền quốc gia, cùng giới chức an ninh cam kết bảo vệ đất nước sau những phát ngôn đe dọa ly khai của cựu Tổng thống Rodrigo Duterte.

Ông Duterte hôm 30/1 kêu gọi độc lập cho hòn đảo quê hương ông Mindanao, miền Nam Philippines khi liên minh của ông với Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. tan rã vào tuần trước vì những bất đồng xung quanh nỗ lực sửa đổi hiến pháp.

Trong một tuyên bố, ông Teodoro nhấn mạnh: "sẽ thực thi nghiêm túc nhiệm vụ này dù ở bên ngoài hay nội bộ". Những bình luận của Bộ trưởng Teodoro lặp lại những tuyên bố tương tự của Cố vấn an ninh quốc gia, người hôm 4/2, cho biết chính quyền Manila sẽ không ngần ngại "sử dụng quyền lực và lực lượng để dập tắt và ngăn chặn mọi nỗ lực nhằm chia cắt nền Cộng hòa". (Straits Times)

*Trung Quốc kết án tử hình nhà văn người Australia: Ngày 5/2, đài ABC đưa tin Ngoại trưởng Penny Wong xác nhận, nhà văn người Australia Dương Hằng Quân (Yang Hengjun) đã bị tòa án Trung Quốc kết án tử hình.

Bản án này là án treo, có thể chuyển thành án chung thân sau hai năm. Thượng nghị sĩ Wong đã mô tả quyết định của tòa án là "đáng sợ" và "kinh hoàng", đồng thời triệu Đại sứ Trung Quốc để yêu cầu giải thích.

Theo bà Wong, Tiến sĩ Dương Hằng Quân vẫn còn nhiều cơ hội kháng cáo và chính phủ sẽ tiếp tục vận động cho ông. Bà Wong nhấn mạnh: "Chúng tôi liên tục kêu gọi các tiêu chuẩn cơ bản về công lý, sự công bằng về thủ tục và đối xử nhân đạo đối với ông Dương, phù hợp với các chuẩn mực quốc tế và nghĩa vụ pháp lý của Trung Quốc. (AFP)

*Dư luận Trung Quốc cho rằng Philippines lôi kéo bên ngoài vào vấn đề Biển Đông: Theo các nhà quan sát Trung Quốc, trong khi Philippines đang gây căng thẳng ở Biển Đông, Ngoại trưởng nước này Enrique Manalo đã tự thể hiện mình là người đề xướng hòa bình trong một diễn đàn quốc tế, nhằm thu hút sự ủng hộ từ các quốc gia châu Âu.

Các nhà quan sát Trung Quốc cảnh báo những nỗ lực của Philippines nhằm lôi kéo bên ngoài tham gia vấn đề Biển Đông, cho rằng điều này sẽ chỉ khiến quốc tế hóa vấn đề và làm trầm trọng thêm cuộc đối đầu vốn đã phức tạp.

Trong bài phát biểu, ông Manalo cũng nhấn mạnh đến “trật tự dựa trên quy tắc” vì điều đó có lợi cho việc đảm bảo sự công bằng và ổn định trong các tài sản chung toàn cầu. Ông viện dẫn tình trạng quân sự hóa ngày càng gia tăng và mô hình gây hấn của các nước khác trong khu vực để củng cố cho những phát biểu của mình. (Global Times)

*Đồn cảnh sát ở Pakistan bị tấn công, nhiều thương vong: Cảnh sát Pakistan thông báo ngày 5/2, ít nhất 10 nhân viên cảnh sát thiệt mạng và 6 người khác bị thương trong một vụ tấn công của phiến quân nhằm vào đồn cảnh sát ở Tây Bắc nước này.

Quốc gia Nam Á đã chứng kiến sự gia tăng các vụ bạo lực trong vài ngày qua, thời điểm Pakistan tiến tới cuộc bầu cử quốc gia vào cuối tuần này. (The Nations)

*Thủ tướng Campuchia sắp thăm Thái Lan: Ngày 5/2, Văn phòng Chính phủ Thái Lan ra thông báo cho biết Thủ tướng Campuchia Hun Manet sẽ thăm Thái Lan vào ngày 7/2. Theo Bangkok Post, hai nhà lãnh đạo được kỳ vọng sẽ tiếp tục nỗ lực trao đổi về sự phát triển chung ở khu vực chồng lấn ở Vịnh Thái Lan mà cả hai nước đều tuyên bố chủ quyền. Tháng trước, ông Srettha từng nói trước Quốc hội Thái Lan rằng ông sẽ nêu vấn đề này với người đồng cấp Campuchia trong cuộc gặp sắp tới.

Thái Lan và Campuchia có chung khu vực rộng 26.600 km2 chồng lấn lên các yêu sách biên giới trên biển của hai nước. Năm 1979, Thái Lan và Malaysia đã đạt được sự nhất trí cùng khai thác trữ lượng dầu khí ở vùng vịnh bằng cách gạt bỏ những khác biệt trong khu vực tranh chấp. (Bangkok Post)

Trung Đông-châu Phi

*Thủ lĩnh Houthi dọa trả đũa Italy: Ngày 5/2, Mohamed Ali al-Houti, một trong những thủ lĩnh Houthi đã cảnh báo rằng "Italy sẽ là mục tiêu nếu tham gia vào cuộc xâm lược Yemen".

Ông al-Houti cho biết, “máy bay tấn công Mỹ-Anh đã tiến hành 48 cuộc không kích nhằm vào Yemen, đánh vào Sana'a và Hodeida cùng với các mục tiêu khác. Vùng biển của chúng tôi không phải là sân chơi của Mỹ".

Thủ lĩnh Houthi kết luận, rằng tại Biển Đỏ "không có sự phong tỏa, chúng tôi chỉ nhắm mục tiêu vào các tàu liên kết với Israel. Bất kỳ tàu nào không gắn với Israel sẽ không bị tấn công và chúng tôi không có ý định đóng cửa eo biển Bab el Mandeb hay Biển Đỏ".

Trong những ngày gần đây, Bộ trưởng Quốc phòng Italy Guido Crosetto tuyên bố Italy có thể lãnh đạo chiến dịch an ninh của Liên minh châu Âu tại Biển Đỏ, cử tàu chiến và máy bay tham gia. (Politico)

*Saudi Arabia - Hàn Quốc mở rộng hợp tác quốc phòng: Cơ quan Quản lý Chương trình mua sắm quốc phòng quốc gia (DAPA) của Hàn Quốc ngày 5/2 thông báo nước này và Saudi Arabia đã ký Bản ghi nhớ (MoU) để mở đường cho việc hợp tác công nghiệp quốc phòng và phát triển vũ khí chung.

Tổng Giám đốc Cơ quan Quản lý Chương trình Mua sắm Quốc phòng (DAPA) Eom Dong-hwan và Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Saudi Arabia Talal bin Abdullah Al-Otaibi đã ký thỏa thuận tại Riyadh khi Bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc Shin Won-sik đang có chuyến thăm quốc gia Trung Đông này trong tuần này.

Việc ký kết diễn ra trong bối cảnh các công ty quốc phòng lớn của Hàn Quốc, bao gồm Hanwha, LIG Nex1 và Hyundai Rotem, đang trưng bày các hệ thống vũ khí mới nhất của họ tại Triển lãm Quốc phòng Thế giới 2024, khai mạc tại Riyadh vào ngày 4/2. (Yonhap)

*Mỹ không kích hệ thống tên lửa ở Yemen: Bộ Chỉ huy Trung tâm Mỹ (CENTCOM) thông báo các lực lượng của nước này đã không kích nhắm vào 5 hệ thống tên lửa ở Yemen trong ngày 4/2 - với một tên lửa được triển khai để tấn công trên bộ trong khi các tên lửa khác sẽ tấn công tàu thuyền.

CENTCOM xác nhận các lực lượng Mỹ đã "không kích tự vệ nhằm vào một tên lửa hành trình tấn công mặt đất của Houthi", và sau đó tấn công "bốn tên lửa hành trình chống hạm, tất cả đều được chuẩn bị nhắm vào tàu thuyền ở Biển Đỏ".

Các cuộc không kích diễn ra một ngày sau khi Mỹ và Anh tiến hành một loạt các cuộc không kích nhằm vào lực lượng Houthi được Iran hậu thuẫn ở Yemen - hành động quân sự chung thứ ba của họ nhằm đáp trả các cuộc tấn công liên tục của phiến quân vào hoạt động vận chuyển hàng hải. (Sputnik News)

Châu Âu

*Trực thăng Nga rơi khiến 3 người thiệt mạng: Ngày 5/2, giới chức Nga cho biết một chiếc trực thăng Mi-8 thuộc Bộ Tình trạng khẩn cấp của Nga đã rơi xuống một hồ nước ở khu vực Karelia phía Bắc Nga, khiến cả 3 thành viên trên máy bay thiệt mạng.

Trên Telegram, Bộ Tình trạng khẩn cấp nêu rõ: “Máy bay đang thực hiện chuyến bay huấn luyện. Chiếc trực thăng được điều khiển bởi phi hành đoàn giàu kinh nghiệm với hàng nghìn giờ bay”. Trực thăng mất tín hiệu trên radar hôm 4/2 và mảnh vỡ của chiếc trực thăng này được tìm thấy cách bờ hồ Onega, hồ lớn thứ hai ở châu Âu, 11km (6,8 dặm), ở độ sâu 50m (164 feet).

Theo thông báo, thợ lặn và một phương tiện dưới nước điều khiển từ xa đang được triển khai. Trong khi đó, hãng thông tấn TASS dẫn lời Thống đốc khu vực Artur Parfenchikov cho biết các thành viên phi hành đoàn đã thiệt mạng.(Reuters)

*Italy cam kết tăng cường hiện diện ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương: Ngày 5/2, phát biểu trong cuộc họp báo chung với người đồng cấp Nhật Bản Fumio Kishida sau cuộc hội đàm song phương tại Tokyo, Thủ tướng Italy Meloni nhấn mạnh: "Đã khởi động lại sự hợp tác về mặt chính trị và chiến lược với Nhật Bản.

Cơ chế tham vấn mới về an ninh và quốc phòng sẽ bắt đầu thực hiện vào tháng 3 tới và sẽ có các cuộc tập trận quân sự chung quan trọng vì Italy dự định tăng cường sự hiện diện ngày càng quan trọng ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Tàu sân bay Cavour, tàu huấn luyện Vespucci và nhiều máy bay đa năng F35 của Italy" sẽ tham gia tập trận chung với Nhật Bản. (Kyodo News)

*Gruzia thu giữ hàng hóa chất nổ được gửi từ Ukraine đến Nga: Ngày 5/2, Cơ quan An ninh Gruzia đã thu giữ một lô hàng chất nổ được bí mật chuyển từ cảng Odessa của Ukraine đến thành phố Voronezh của Nga.

Chất nổ được giấu trong một lô hàng ắc quy ô tô đã vào Gruzia vào tháng 1 bằng đường bộ từ Ukraine qua Romania, Bulgaria và Thổ Nhĩ Kỳ và bị thu giữ tại biên giới giữa nước này với Nga.

Trong một tuyên bố, cơ quan an ninh Gruzia nói rằng một chiếc xe tải nhỏ thuộc sở hữu của Ukraine đã chở lô hàng chứa chất nổ trên và dự kiến chuyển đến Voronezh, một thành phố của Nga cách Gruzia khoảng 180 km.

Hồi năm 2022, các nhà điều tra Nga cho biết một xe tải chở chất nổ được sử dụng trong một vụ tấn công đã gây thiệt hại nặng nề cho Crimea. (AFP)

*Nga triệu Đại sứ Israel vì phát ngôn 'không thể chấp nhận: Bộ Ngoại giao Nga ngày 5/2 cho biết Moscow sẽ triệu Đại sứ Israel Simona Halperin về "những bình luận không thể chấp nhận được" mà bà đưa ra trong một cuộc phỏng vấn.

Theo Bộ Ngoại giao Nga, bà Halperin đã trình bày sai về quan điểm chính sách đối ngoại của Nga trong cuộc phỏng vấn với nhật báo Kommersant của Nga xuất bản hôm 4/2.

Hãng tin TASS nhấn mạnh trong số những lời chỉ trích nhằm vào Nga, bà Halperin đã "thiếu tôn trọng" những nỗ lực của Moscow nhằm giúp đảm bảo việc thả các con tin bị Hamas bắt giữ. (TASS)

*Pháp triệu Đại sứ Nga vụ nhân viên nhân đạo thiệt mạng: Ngày 5/2, Paris triệu Đại sứ Nga tới sau cái chết của hai nhân viên nhân đạo người Pháp sau cuộc tấn công của Nga ở Ukraine vào tuần trước.

Hai nhân viên cứu trợ tình nguyện người Pháp đã thiệt mạng và ba người khác bị thương trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Nga ở khu vực Kherson, miền Nam Ukraine vào ngày 1/2.

Nguồn tin ngoại giao cho hay: "Pháp sẽ tiếp tục lên án các cuộc tấn công của Nga và cũng sẽ lên án tình trạng gia tăng thông tin sai lệch nhắm vào Paris".(AFP)

Châu Mỹ-Mỹ Latinh

*Mỹ nối lại trục xuất di dân Mexico: Báo chí Mỹ cho biết trong những ngày qua, chính quyền Washington âm thầm nối lại hoạt động trục xuất người nhập cư bất hợp pháp đến từ Mexico về nước bằng những chuyến bay chở họ ra xa khỏi biên giới Mỹ-Mexico. Đây là biện pháp ngăn cản di dân Mexico liên tục tìm cách vượt biên vào lãnh thổ Mỹ trong thời gian qua.

Tờ New York Times ngày 3/2 dẫn lời 2 quan chức Mỹ giấu tên cho hay, chuyến bay trục xuất đầu tiên cất cánh hôm 30/1, chở hơn 100 người Mexico tới Morelia, thành phố miền Trung Mexico cách cửa khẩu biên giới gần nhất với Mỹ hàng trăm dặm.

Mỹ tạm ngừng các chuyến bay trục xuất di dân Mexico hồi năm 2022. Chính quyền Tổng thống Joe Biden đang vất vả giải quyết làn sóng di dân thuộc loại lớn nhất trong lịch sử Mỹ. Những người di cư này đang nỗ lực chạy trốn tình trạng đói nghèo, bất ổn chính trị và bạo lực ở khu vực Trung Mỹ, Nam Mỹ và một số nơi khác. Tuần trước, ông Biden thậm chí khẩn cầu Quốc hội ban cho ông quyền đóng cửa biên giới. (AFP)

*Mỹ -Trung Quốc đàm phán về kinh tế: Ngày 5/2, tờ New York Times (NYT) đưa tin chính quyền Tổng thống Joe Biden sẽ cử một phái đoàn cấp cao của Bộ Tài chính Mỹ tới Bắc Kinh trong tuần này để tham gia vòng đàm phán về kinh tế.

NYT dẫn lời một quan chức Bộ Tài chính Mỹ cho biết nhóm quan chức nước này có kế hoạch thảo luận những quan ngại liên quan tình trạng dư thừa năng lực sản xuất công nghiệp, có thể khiến thị trường quốc tế tràn ngập các sản phẩm giá rẻ cũng như việc Trung Quốc sử dụng trợ cấp của chính phủ. (Reuters)

Nhất Phong