Tin thế giới 9/9: Ba Lan yêu cầu Đức bồi thường chiến tranh, Tổng thống Venezuela cáo buộc Mỹ bôi nhọ Caracas, Triều Tiên củng cố lực lượng hạt nhân

Thủ tướng Nepal K.P. Sharma Oli đệ đơn từ chức ngày 9/9, trong bối cảnh người biểu tình tiến hành đốt cháy dinh thự của ông tại thủ đô Kathmandu. (Nguồn: In Defense of Communism)

Châu Á-Thái Bình Dương

* Triều Tiên củng cố lực lượng hạt nhân: Ngày 9/9, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un thị sát một vụ thử động cơ nhiên liệu rắn dành cho tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM).

Bình Nhưỡng đã tiến hành một vụ thử tĩnh động cơ nhiên liệu rắn lực đẩy lớn sử dụng vật liệu sợi carbon tổng hợp. Đây là “cuộc thử tĩnh lần thứ 9” và “là lần cuối cùng trong quá trình phát triển”. Ông Kim Jong Un nhận định, động cơ tên lửa mới “báo hiệu sự thay đổi quan trọng trong việc mở rộng và củng cố lực lượng hạt nhân chiến lược của Triều Tiên”.

Trong nhiều năm, Bình Nhưỡng đã tiến hành các vụ phóng thử tên lửa tầm xa dường như có khả năng vươn tới lục địa Mỹ, đồng thời triển khai các biến thể nhiên liệu rắn dễ cơ động, che giấu và phóng nhanh hơn so với tên lửa nhiên liệu lỏng. (KCNA)

* Cựu Thủ tướng Thái Lan thụ án 1 năm tù: Ngày 9/9, Tòa hình sự tối cao dành cho những đối tượng giữ chức vụ chính trị tại Thái Lan ra phán quyết buộc cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra phải trở lại nhà giam và thụ án một năm tù.

Tòa án bác bỏ các lập luận liên quan tình trạng sức khỏe của ông, cho rằng việc chuyển ông Thaksin đến Bệnh viện Cải huấn là quyết định đơn phương của chính bệnh viện, không phải là kết quả của bất kỳ cuộc tham vấn nội bộ nào. Tòa án bác bỏ tuyên bố của ông Thaksin rằng lệnh ân xá của Hoàng gia đã có hiệu lực, lưu ý rằng ông không được điều trị tại Bệnh viện Cải huấn cũng như không bị đưa trở lại nhà tù sau khi được chuyển ra ngoài.

Trước đó, ông Thaksin phải đối mặt với án tù 8 năm vì liên quan 3 vụ án tham nhũng. Tuy nhiên, án tù này được giảm xuống còn 1 năm nhờ lệnh ân xá của Hoàng gia. (Bangkok Post)

* Hàn Quốc thắt chặt liên kết an ninh với NATO: Ngày 9/9, Bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc Ahn Gyu Back có cuộc thảo luận về hợp tác quốc phòng và sản xuất vũ khí với Chủ tịch Ủy ban quân sự NATO Giuseppe Cavo Dragone, bên lề Đối thoại quốc phòng Seoul, khai mạc hôm 8/9 và kéo dài trong 3 ngày.

Trong trao đổi, Bộ trưởng Ahn đánh giá cao sự quan tâm và cam kết của NATO đối với an ninh trên Bán đảo Triều Tiên cũng như khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác với NATO trong bối cảnh căng thẳng an ninh toàn cầu gia tăng và tính liên kết ngày càng chặt chẽ giữa châu Âu với Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Ông Dragone đồng tình với quan điểm của Bộ trưởng Ahn, đồng thời hy vọng hai bên mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực như quốc phòng, trao đổi quân sự, chia sẻ tình báo, không gian mạng, vũ trụ và trí tuệ nhân tạo. (Yonhap)

* Thủ tướng Nepal từ chức:Ngày 9/9, Thủ tướng Nepal K.P. Sharma Oli đệ đơn từ chức, trong bối cảnh người biểu tình tiến hành đốt cháy dinh thự của ông tại thủ đô Kathmandu.

Người biểu tình cũng tràn vào tư dinh Tổng thống Nepal Ram Chandra Poudel, đốt phá nhà Bộ trưởng Truyền thông Prithvi Subba Gurung và ném đá vào dinh thự Bộ trưởng Tài chính Bishnu Paudel. Ngoài ra, dinh thự cựu Thủ tướng Nepal Pushpa Kamal Dahal và cựu Thủ tướng Sher Bahadur Deuba cũng bị người biểu tình phá hoại.

Đây là ngày thứ hai của cuộc biểu phản đối chính phủ cấm truy cập 26 nền tảng mạng xã hội chưa đăng ký. Cơ quan hàng không dân dụng Nepal thông báo đóng cửa một phần sây bay quốc tế Kathmandu do các cuộc biểu tình đang xảy ra. (Reuters)

Châu Âu

* Hungary cảnh báo thiệt hại của EU: Ngoại trưởng Hungary Péter Szijjártó cho biết, việc mua dầu từ Nga phù hợp với nhu cầu và điều kiện của quốc gia này, đồng thời bác bỏ thông tin rằng Washington từng yêu cầu Budapest ngừng mua dầu từ Nga.

Trả lời phỏng vấn trên podcast Fight Hour ngày 8/9, ông Szijjártó cho rằng các chính trị gia tại Liên minh châu Âu (EU) đang tìm cách phá vỡ hoàn toàn mối quan hệ hợp tác năng lượng cuối cùng giữa châu Âu và Nga. Ông cảnh báo rằng châu Âu đang là bên chịu thiệt hại nặng nề nhất, với nền kinh tế có nguy cơ suy yếu do biến động về mô hình tăng trưởng.

Ngoại trưởng Hungary chỉ ra những khác biệt trong cách các quốc gia châu Âu tiếp cận vấn đề năng lượng: một số quốc gia công khai chỉ trích Nga nhưng lại bí mật mua dầu thông qua các bên trung gian ở châu Á, trong khi Hungary và Slovakia mua một cách công khai và minh bạch, phù hợp với cơ sở hạ tầng hiện có.(Euronews)

* Ba Lan yêu cầu Đức bồi thường chiến tranh: Tổng thống Ba Lan Karol Nawrocki sẽ gặp Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier tại Berlin vào tuần tới để thảo luận về việc bồi thường thiệt hại chiến tranh. Ông Nawrocki khẳng định Đức phải bồi thường cho Ba Lan hơn 1.400 tỷ Euro (khoảng 1.600 tỷ USD) vì những thiệt hại mà Đức Quốc xã gây ra trong Thế chiến II.

Nhiều năm qua, các chính trị gia Ba Lan, đặc biệt là những người thuộc phe bảo thủ và dân tộc chủ nghĩa, liên tục kêu gọi Berlin bồi thường. Ông Nawrocki, một thành viên đảng Pháp luật và Công lý (PiS), đã biến vấn đề này thành trọng tâm trong nhiệm kỳ của mình. Trong chiến dịch tranh cử mùa Hè, ông cam kết "đấu tranh cho công lý cho 6 triệu người Ba Lan bị sát hại ngay từ ngày đầu tiên của cuộc chiến".

Phát biểu tại lễ tưởng niệm 86 năm ngày Đức Quốc xã xâm lược Ba Lan (1/9/1939), Tổng thống Nawrocki nhấn mạnh: “Để xây dựng quan hệ đối tác trên cơ sở sự thật và tình hữu nghị, cần phải giải quyết vấn đề bồi thường từ phía Đức. Với tư cách là Tổng thống Ba Lan, tôi kiên quyết yêu cầu điều này vì lợi ích chung”. (DW)

* Slovakia phát hiện bom từ Thế chiến II:Ngày 9/9, Slovakia tiến hành sơ tán hàng nghìn hộ dân và văn phòng tại trung tâm thủ đô Bratislava để các chuyên gia xử lý bom mìn tháo ngòi nổ một quả bom từ thời Thế chiến II.

Tối 8/9, các công nhân xây dựng đã phát hiện một quả bom AN-M64 của Mỹ, nặng 226 kg trên phố Landererova, gần bờ kè sông Danube ở Bratislava. Theo các chuyên gia, không có nguy cơ quả bom này tự phát nổ. Các phương án xử lý hiện được cân nhắc, trong đó có cách vận chuyển quả bom đến nơi khác để kích nổ và tháo ngòi nổ ngay tại hiện trường. (AFP)

Trung Đông-châu Phi

* Ai Cập ủng hộ Palestine xây dựng nhà nước độc lập: Ngày 8/9, Tổng thống Ai Cập Abdel-Fattah El-Sisi kêu gọi các quốc gia thành viên BRICS ủng hộ khôi phục giải pháp hai nhà nước và công nhận quyền của người dân Palestine thành lập một nhà nước độc lập dựa trên đường biên giới ngày 4/6/1967, với Đông Jerusalem là thủ đô.

Phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh BRICS, ông El-Sisi lên án cuộc xung đột gần 2 năm nay của Israel ở Dải Gaza và những vi phạm của Tel Aviv tại Bờ Tây và Jerusalem.

Nhà lãnh đạo Ai Cập khẳng định kiên quyết bác bỏ mọi kịch bản cưỡng ép di dời người Palestine khỏi vùng đất của họ, dưới bất kỳ lý do gì. Ông El-Sisi cũng lên án và hoàn toàn bác bỏ mọi nỗ lực áp đặt chủ quyền của Israel đối với Bờ Tây và các kế hoạch xây dựng khu định cư mới. (Egypt Today)

* Israel ban hành lệnh sơ tán quy mô lớn nhất: Ngày 9/9, Lực lượng phòng vệ Israel (IDF) ban hành lệnh sơ tán quy mô lớn nhất từ trước đến nay đối với thành phố Gaza, cho thấy cuộc tấn công toàn diện của quân đội vào khu vực này có thể đang cận kề.

Trái với các lệnh sơ tán trước đây, vốn chỉ áp dụng cục bộ hoặc sử dụng ngôn từ ám chỉ một cuộc tấn công sắp xảy ra nhưng chưa ngay lập tức, lệnh lần này cho thấy tình hình đã chuyển sang giai đoạn mới.

Trong nhiều tuần qua, các quan chức chính trị và quân sự Israel đã kêu gọi người dân Palestine rời khỏi thành phố Gaza, nhưng chỉ khoảng 100.000 người trong tổng số khoảng 1 triệu cư dân đã sơ tán, khiến thời điểm phát động cuộc tấn công bị trì hoãn. (Al Jazeera)

* Iran nối lại hợp tác với IAEA:Bộ Ngoại giao Ai Cập ngày 9/9 xác nhận Cairo sẽ đăng cai cuộc gặp giữa Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi và Tổng giám đốc Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) Rafael Grossi.

Đây sẽ là cuộc gặp đầu tiên giữa Tehran và người đứng đầu IAEA kể từ khi Iran đình chỉ hợp tác sau cuộc giao tranh 12 ngày với Israel hồi tháng 6.

Hiện Iran chịu sức ép ngày càng lớn phải quay lại thỏa thuận hạt nhân năm 2015 và nối lại hoạt động thanh sát, trong bối cảnh Anh, Pháp và Đức khởi động tiến trình tái áp đặt trừng phạt của Liên hợp quốc theo cơ chế giải quyết tranh chấp của thỏa thuận. (IRNA)

Châu Mỹ

* Tổng thống Trump gây sức ép với Chicago: Ngày 8/9, Tổng thống Donald Trump khởi động chiến dịch thực thi luật nhập cư mới tại Chicago, thành phố lớn thứ 3 của Mỹ, tuyên bố chiến dịch này nhắm vào "những tên tội phạm tồi tệ nhất". Bộ An ninh Nội địa (DHS) đưa ra thông báo về "Chiến dịch Midway Blitz" sau khi Tổng thống Trump liên tục đe dọa điều động quân đội vệ binh quốc gia đến bang Illinois.

Giải thích cho quyết định trên, Trợ lý Bộ trưởng DHS, bà Tricia McLaughlin cho rằng, Chicago đang là “điểm nóng tội phạm” và tính mạng người dân Mỹ đang gặp nguy hiểm. Trước đó, Tổng thống Trump cũng nhấn mạnh, “Chicago là thành phố tồi tệ và nguy hiểm nhất thế giới, bỏ xa các nơi khác”.

Thống đốc Pritzker phủ nhận những cáo buộc này, nhấn mạnh rằng chiến dịch trên "không nhằm mục đích chống tội phạm" khi Washington không phối hợp với chính quyền thành phố Chicago. (CNN)

* Mỹ rút lại chứng nhận với 7 phòng thí nghiệm Trung Quốc: Ủy ban truyền thông Liên bang Mỹ (FCC) ngày 8/9 thông báo bắt đầu thủ tục rút lại chứng nhận đối với 7 phòng thí nghiệm thuộc sở hữu hoặc chịu sự kiểm soát của chính phủ Trung Quốc, viện dẫn lo ngại về an ninh quốc gia.

Hồi tháng 5, FCC bỏ phiếu thông qua quy định cấm các phòng thí nghiệm Trung Quốc bị coi là mang lại rủi ro an ninh quốc gia tiến hành kiểm định các thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, camera và máy tính để sử dụng tại Mỹ.

Cơ quan này cũng cho biết kể từ tháng 5, chứng nhận đối với 4 phòng thí nghiệm khác của Trung Quốc đã hết hạn và sẽ không được gia hạn. (CBS News)

* Tổng thống Venezuela cáo buộc Mỹ bôi nhọ Caracas:Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro ngày 9/9 tuyên bố Mỹ leo thang tình hình trong khu vực không phải vì vấn đề buôn bán ma túy mà là do nguồn dự trữ năng lượng của Caracas.

Phát biểu trên kênh RT, ông Maduro nhấn mạnh, “Trước hết, họ cần dầu mỏ. Không phải vì ma túy, mà họ cần dầu khí”, đồng thời cho biết Venezuela có trữ lượng khí đốt lớn thứ 4 thế giới, phân bố khắp Caribe, và đó là lý do Washington “điều tàu chiến đến đó”. Ông cho rằng sự hiện diện quân sự của Mỹ tại Colombia không mang lại chiến thắng trước nạn buôn bán ma túy mà chỉ khiến các tuyến buôn lậu thay đổi.

Tổng thống Maduro cáo buộc Mỹ “đang tìm cách bôi nhọ Venezuela, bôi nhọ ban lãnh đạo của nước này để tiến hành một cuộc tấn công”. (Ria Novostia)

Xuân Sơn