Tin thế giới tối 30/7: Quốc gia gần Nga mở đường cho chiến đấu cơ NATO, Campuchia-Thái Lan chuẩn bị một cuộc họp, Anh ra tuyên bố cứng rắn với Israel

Ngoại trưởng Saudi Arabia Faisal bin Farhan Al-Saud (ngoài cùng, bên trái) và người đồng cấp Pháp Jean-Noel Barrot (giữa) chủ trì Hội nghị Liên hợp quốc về giải quyết hòa bình vấn đề Palestine và thực hiện giải pháp hai nhà nước ở New York ngày 29/7. (Nguồn: Getty)

Châu Âu

* Lithuania mở “hành lang không lưu hạn chế” cho máy bay chiến đấu của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) xuất kích để tiêu diệt các mối đe dọa chưa xác định trong không phận nước này mà không gây nguy hiểm cho dân thường trong vài tuần tới, theo Bộ trưởng Quốc phòng Dovile Sakaliene.

Bà Sakaliene cũng cho biết, nhiệm vụ tuần tra trên không có thể ủy quyền bất kỳ lúc nào để vô hiệu hóa mục tiêu trên lãnh thổ Lithuania. Động thái trên được đưa ra trong bối cảnh Lithuania hôm 28/7 đã ghi nhận vụ xâm nhập thứ hai của các thiết bị bay không người lái trong vòng chưa đầy 3 tuần. (LRT)

* Ukraine cho phép công dân trên 60 tuổi nhập ngũ, theo luật mới mà Tổng thống Volodymyr Zelensky ký ban hành ngày 29/7, trong bối cảnh quân đội nước này đang gặp khó khăn trong việc tuyển quân khi xung đột với Nga đã kéo sang năm thứ 4.

Theo thông tin giải thích được đăng trên trang web của Quốc hội Ukraine, luật mới cho phép công dân trên 60 tuổi nếu đáp ứng đủ điều kiện sức khỏe sẽ được ký hợp đồng phục vụ một năm ở các vị trí không chiến đấu. (Ukrinform)

* Thủ tướng Slovakia Robert Fico cáo buộc Bộ Ngoại giao Anh đã chi tiền cho những người có ảnh hưởng thông qua một cơ quan truyền thông nhằm can thiệp vào cuộc bầu cử quốc hội của nước này năm 2023, mục tiêu là làm suy yếu đảng Směr-SD của ông Fico và hỗ trợ đảng Tiến bộ Slovakia. Chính phủ Slovakia đã triệu đại sứ Anh để yêu cầu giải thích.

Ngoại giao Anh khẳng định không can thiệp vào bầu cử Slovakia.

Ngoại trưởng Slovakia Juraj Blanár cho biết, nếu không nhận được lời giải thích thỏa đáng, Bratislava sẽ có phản ứng tiếp theo và sẽ thông báo vụ việc tới Liên minh châu Âu (EU). (The Telegraph)

* Động đất tại Kamchatka, Viễn Đông Nga, có độ lớn lên tới 8,7 Richter, theo đánh giá của Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA).Trong khi đó, đại diện chi nhánh của Cơ quan Địa vật lý thống nhất thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga cho biết, trận động đất có độ lớn 8,5 Richter. Vết nứt lan rộng về phía Tây Nam, trải dài khoảng 200 km.

Nhiều quốc gia như Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, New Zealand, Philippines... đã ban hành cảnh báo sóng thần. Sóng thần cao 3-4m cũng được ghi nhận tại bờ biển Hokkaido. Đây là trận động đất mạnh nhất tại khu vực trọng điểm địa chấn Kamchatka kể từ năm 1952. (USA Today)

Châu Á-Thái Bình Dương

* Campuchia-Thái Lan chuẩn bị họp Ủy ban Biên giới chung, dự kiến diễn ra vào ngày 4/8 tại Campuchia. Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Campuchia Maly Socheata ngày 30/7 cho biết, Bộ trưởng Quốc phòng nước này Tea Seiha sẽ cùng người đồng cấp Thái Lan đồng chủ trì cuộc họp.

Người phát ngôn cũng nhấn mạnh một số kết quả tích cực trong việc giải quyết căng thẳng giữa hai nước,bao gồm lệnh ngừng bắn đã được thực hiện hiệu quả và hòa bình, quân đội Campuchia và Thái Lan đều thể hiện sự tôn trọng lẫn nhau và hợp tác trong việc tuân thủ các điều khoản đã được thống nhất tại cuộc họp cấp khu vực gần đây.

Malaysia, với tư cách là Chủ tịch ASEAN hiện nay, đóng vai trò quan trọng và chủ động khi cử một phái đoàn cấp cao đến Campuchia vào ngày 29/7.

Bên cạnh đó, lãnh đạo Bộ Quốc phòng Campuchia cùng với một phái đoàn gồm các nhà ngoại giao nước ngoài, tùy viên quân sự và các bên liên quan đã đến thăm biên giới Campuchia-Thái Lan ngày 30/7 để trực tiếp quan sát tình hình. (AKP)

* Hàn Quốc cần duy trì các kênh đối thoại với Triều Tiên, theo lời Chủ tịch Quốc hội Hàn Quốc Woo Won-shik ngày 30/7 tại Hội nghị Chủ tịch Quốc hội thế giới lần thứ 6 tổ chức tại Thụy Sỹ ngày 30/7.

Ông Woo Won-shik nói: “Bất chấp khó khăn, các kênh đối thoại cần mở”. Theo ông, hai miền Triều Tiên đã chấm dứt hoạt động phát loa tuyên truyền, thả truyền đơn và bóng bay chứa rác thải cũng như tín hiệu gây nhiễu – những hành động mang tính đối đầu và thù địch.

Ông Woo Won-shik bày tỏ hy vọng “nền hòa bình nhỏ” đang hình thành tại khu vực biên giới liên Triều sẽ mở rộng thành “nền hòa bình lớn” trên toàn Bán đảo Triều Tiên, qua đó đóng góp vào hòa bình toàn cầu. (Yonhap)

* Pakistan sẵn sàng đối thoại toàn diện với Ấn Độ và đề xuất khởi động một cuộc đối thoại toàn diện với New Delhi nhằm giải quyết các vấn đề tồn đọng, theo lời Ngoại trưởng Pakistan Ishaq Dar. Cuộc đối thoại này sẽ không giới hạn trong nội dung chống khủng bố. (Express Tribune)

* Quân đội Philippines vẫn hoạt động “bình thường” ở Biển Đông, theo người phát ngôn lực lượng vũ trang Philippines (AFP) Francel Margareth Padilla ngày 30/7, bất chấp việc Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. dịu giọng hơn trong thông điệp quốc gia về tranh chấp hàng hải với Trung Quốc ở vùng biển này.

Đại tá Padilla khẳng định: “Đối với AFP, nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền quốc gia vẫn được thực hiện như thường lệ”. (Inquirer)

Trung Đông-châu Phi

* Anh sẵn sàng công nhận nhà nước Palestine vào tháng 9, trước kỳ họp của Đại hội đồng Liên hợp quốc, nếu như chính phủ Israel không thực hiện "các bước đi thực chất để chấm dứt tình hình tồi tệ ở Dải Gaza", bao gồm lệnh ngừng bắn và cam kết thực hiện một tiến trình hòa bình lâu dài, hướng tới giải pháp hai nhà nước.

Thủ tướng Keir Starmer ngày 29/7 đã đưa ra tuyên bố trên, đồng thời nhấn mạnh, “không có sự ngang bằng giữa Israel và Hamas”, khẳng định các yêu cầu của London với Hamas là không đổi, gồm “thả toàn bộ con tin, ký kết thỏa thuận ngừng bắn, không đóng vai trò nào trong chính quyền tại Gaza và tiến hành giải giáp”.

Israel đã bác bỏ kế hoạch trên. (The Guardian)

* Pháp cùng 14 quốc gia phương Tây đệ trình văn bản kêu gọi các nước trên thế giới công nhận nhà nước Palestine tại Hội nghị Liên hợp quốc về giải quyết hòa bình vấn đề Palestine và thực hiện giải pháp hai nhà nước ở New York ngày 29/7, theo lời Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot.

Tuy nhiên, theo báo Jerusalem, nhiều nước châu Âu khẳng định không thể đồng ý với một văn bản như vậy khi được yêu cầu phản hồi chỉ trong vòng 48 giờ. Một số quốc gia bày tỏ lập trường ủng hộ ý tưởng về Nhà nước Palestine, nhưng cho biết họ sẽ cảm thấy thoải mái hơn khi tham gia một động thái tập thể thay vì hành động đơn lẻ. (Jerusalem Post)

* Israel đổ lỗi cho sức ép quốc tế làm phá hoại thỏa thuận ngừng bắn và trao đổi con tin tại Gaza.

Khẳng định sức ép này sẽ không làm thay đổi chính sách của Israel, Ngoại trưởng nước này Gideon Saar ngày 29/7 nhấn mạnh: “Không có thế lực bên ngoài nào có thể buộc Israel phải hy sinh an ninh của mình. Chúng tôi luôn sẵn sàng đối thoại mang tính xây dựng nhưng gây sức ép lên chúng tôi sẽ không hiệu quả”.

Bên cạnh đó, Ngoại trưởng Israel cũng cảnh báo sức ép từ quốc tế sẽ chỉ khiến lập trường của phong trào Hamas trở nên cứng rắn hơn và đẩy khu vực vào nguy cơ leo thang quân sự. Người đứng đầu ngành ngoại giao Israel cũng yêu cầu chuyển hướng sức ép này sang phía Hamas. (Times of Israel)

Châu Mỹ

* Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump phủ nhận phát hiện khoa học năm 2009 cho rằng, biến đổi khí hậu là do con người gây ra và gây nguy hiểm cho sức khỏe cũng như sự an toàn của con người.

Giám đốc Cơ quan Bảo vệ môi trường (EPA) của Mỹ Lee Zeldin tuyên bố, chính quyền Trump ngày 29/7 đã đề xuất bãi bỏ phát hiện khoa học trên. Theo ông, “đây sẽ là hành động bãi bỏ quy định lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ” đồng thời gọi biến đổi khí hậu là giáo điều chứ không phải khoa học.

Bên cạnh đó, đề xuất của EPA còn tìm cách bãi bỏ các quy định về khí thải nhà kính từ xe cộ, vốn được đưa ra dựa trên phát hiện khoa học trên dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô sản xuất xe hybrid và xe điện tiết kiệm nhiên liệu hơn. (CBS)

* Mexico tin sẽ đạt thỏa thuận tích cực với Mỹ trong bối cảnh chỉ còn vài ngày nữa các mức thuế quan mới do chính quyền Tổng thống Donald Trump đưa ra chính thức có hiệu lực.

Phát biểu họp báo cùng ngày, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum bày tỏ hy vọng sẽ đạt được một thỏa thuận với Mỹ trong tuần này, đồng thời nhấn mạnh nếu cần thiết, chính phủ Mexico sẽ nói chuyện trực tiếp với ông Trump về vấn đề đó.

Người đứng đầu chính phủ Mexico cho biết sẽ đợi đến ngày 1/8 để có thể đưa ra thông báo chính thức và khẳng định, chính phủ đang làm việc mỗi ngày để giải quyết vấn đề này. (Reuters)

Hoàng Hà