Tin vũ khí hôm nay 9.11: Trung Quốc dẫn đầu cuộc đua động cơ phản lực thế hệ mới?

Trung Quốc dẫn đầu cuộc đua động cơ phản lực thế hệ mới?

Các nhà khoa học thuộc Viện Nhiệt động lực học Kỹ thuật Trung Quốc cho biết họ đã chế tạo và thử nghiệm thành công một loại động cơ phản lực thế hệ mới gọi là động cơ chu trình thích ứng (ACE). Điểm đặc biệt của loại động cơ này là có thể tự điều chỉnh luồng khí và cách đốt nhiên liệu tùy theo điều kiện bay, giống như việc “thay đổi cách thở” để đạt hiệu suất tốt nhất.

Hình minh họa cho một động cơ chu trình thích ứng (ACE) - Ảnh: Interesting Engineering

Theo công bố ban đầu, động cơ có thể hoạt động ổn định và hiệu quả từ khi máy bay cất cánh cho đến tốc độ Mach 4 (4.940km/h). So với các động cơ phản lực hiện nay, ACE được cho là tăng lực đẩy thêm 27–47% và giảm tiêu hao nhiên liệu khoảng 30%, giúp máy bay bay nhanh hơn, xa hơn và tiết kiệm hơn nhiều. Thành tựu này có thể giúp Trung Quốc tạm vượt lên trước cả Mỹ, nơi các tập đoàn hàng không lớn như General Electric và Pratt & Whitney vẫn đang trong giai đoạn phát triển các mẫu ACE tiên tiến dành cho tiêm kích tàng hình F-35.

Điểm khác biệt đáng chú ý của phiên bản Trung Quốc là sử dụng hệ thống ba luồng khí thay vì hai luồng như thiết kế của Mỹ. Luồng khí thứ ba là không khí mát, có vai trò hấp thụ nhiệt dư, giảm tín hiệu hồng ngoại (giúp tăng khả năng tàng hình) và cải thiện luồng khí quanh thân máy bay, giúp giảm lực cản khi bay ở tốc độ siêu âm. Ngoài ra, động cơ còn có buồng đốt phụ đặt ở luồng khí ngoài, cho phép đốt thêm nhiên liệu để tăng lực đẩy, một công nghệ trung gian giữa động cơ turbojet và ramjet, mở ra khả năng ứng dụng cho máy bay siêu vượt âm trong tương lai.

Hiện những tuyên bố này vẫn chưa được kiểm chứng độc lập và có thể chỉ dựa trên thử nghiệm mô phỏng. Tuy nhiên, các nguyên lý kỹ thuật được công bố được giới chuyên gia đánh giá là phù hợp với xu hướng nghiên cứu hàng không hiện nay. Nếu thông tin là chính xác, đây sẽ là động cơ tiên tiến nhất mà Trung Quốc từng phát triển, đánh dấu bước tiến lớn trong tham vọng dẫn đầu công nghệ hàng không thế hệ mới.

Nga đưa bom dẫn đường vào sản xuất hàng loạt

Nga đã bắt đầu sản xuất hàng loạt bom dẫn đường phóng từ trên không (KAB), qua đó mở rộng bán kính tấn công tới khoảng 200km tính từ tuyến đầu. Sự chuyển đổi này có thể thay đổi cách Nga dùng không quân trên chiến trường bằng những đòn tầm xa rẻ hơn tên lửa hành trình truyền thống.

Bom dẫn đường phóng từ trên không (KAB) - Ảnh: Wikipedia

Về kỹ thuật, hai ý tưởng chủ đạo làm nên đợt hiện đại hóa này. Trước hết, những quả bom nặng truyền thống (từ 250 đến 3.000kg) được lắp thêm bộ kit mô-đun điều khiển gồm các thiết bị điện tử dẫn đường, cánh ổn định và cơ cấu sửa hướng nhờ đó quả bom từ dạng rơi tự do trở thành đạn nổ có thể điều khiển. Với bộ kit này, tầm bay đã tăng lên khoảng 75km. Bước thứ hai là gắn một động cơ phản lực nhỏ vào quả bom đã được trang bị mô-đun. Khi có động cơ, quả bom không chỉ trượt nữa mà còn tự đẩy mình về phía mục tiêu, biến thành vũ khí tấn công tầm xa với bán kính hoạt động gần 200km.

Về mặt tác chiến, lợi thế của quả bom được trang bị động cơ là rõ ràng như phóng từ xa giúp máy bay không phải lao vào vùng bị bảo vệ chặt chẽ bởi hệ thống phòng không, nhờ đó tăng khả năng sống sót cho phi đội và làm khó việc ngăn chặn các chuyến bay xuất kích. Tuy nhiên, giới hạn thực tế vẫn đáng kể. Để đánh trúng mục tiêu từ cự ly 200km, máy bay có thể buộc phải hoạt động ở khu vực gần tuyến đầu hoặc trong vùng không phận dễ bị phản công, điều này vẫn đặt phi đội vào rủi ro.

Ngoài ra, vũ khí kiểu này về bản chất giống tên lửa hành trình "giá rẻ". Chúng mang được đầu nổ lớn nhưng kém hiệu quả hơn về nhiên liệu và tầm so với tên lửa chuyên dụng, đồng thời thường bay chậm hơn các loại đạn siêu thanh. Do vậy, chúng có thể bị các hệ thống phòng không hiện đại như SAMP/T, IRIS-T SLM/SLX hay Patriot đánh chặn, hoặc bị phương tiện tác chiến điện tử làm nhiễu, giảm độ chính xác.

Nếu Nga tăng sản lượng, cải tiến động cơ và hệ thống dẫn đường, tầm bắn và khả năng sống sót của những quả bom này sẽ cải thiện. Tuy nhiên, ở trạng thái hiện nay chúng chưa phải là loại vũ khí khó đối phó.

Đức tạo lợi thế mới trong cuộc chiến chống UAV

Bộ Quốc phòng Đức vừa phê duyệt phát triển, sản xuất và trang bị tên lửa chống máy bay không người lái tầm ngắn DefendAir cho hệ thống pháo - tên lửa Skyranger 30 do Rheinmetall chế tạo. Quyết định này đánh dấu bước tiến quan trọng trong chiến lược phòng không nhiều tầng của Đức và NATO, đặc biệt sau những bài học từ chiến trường Ukraine.

Hệ thống DefendAir tích hợp với pháo phòng không Skyranger 30, mở rộng khả năng đánh chặn UAV tầm xa tới 6km, vượt ngoài phạm vi tác chiến của pháo 30mm - Ảnh: Rheinmetall

DefendAir, được quân đội Đức định danh là SADM (tên lửa chống máy bay không người lái cỡ nhỏ), do MBDA phát triển dựa trên dòng tên lửa Enforcer. Với kích thước chỉ khoảng 1 mét, nặng 7,5kg và tầm bắn gần 5km, DefendAir giúp mở rộng tầm tác chiến của Skyranger vượt xa tầm hiệu quả 3km của pháo 30mm. Phiên bản mới sử dụng hệ dẫn đường quang - hồng ngoại, có thêm động cơ tăng tốc để tiêu diệt UAV tầm xa, đồng thời tích hợp hoàn toàn vào tháp pháo của Skyranger mà không làm tăng khối lượng hoặc giảm tính cơ động.

Trên thực địa, Skyranger 30 kết hợp một pháo tự động cỡ 30mm dùng đạn nổ lập trình AHEAD, có thể bắn liên tục với tốc độ lớn (tương đương 1.200 viên/phút) hoặc khai hỏa từng phát cực chính xác. Khi được trang bị tên lửa DefendAir, hệ thống sẽ tạo ra một lớp phòng thủ nhiều tầng. Hệ thống pháo đảm nhiệm tiêu diệt mục tiêu ở cự ly gần, còn tên lửa chịu trách nhiệm đánh chặn các UAV ở khoảng cách vài km trở ra. Radar Spexer của Hensoldt cung cấp tầm nhìn 360 độ và tự động giao mục tiêu giữa pháo và tên lửa, từ đó rút ngắn thời gian Skyranger 30 phản ứng và nâng cao hiệu quả khi chống đòn tấn công bằng máy bay không người lái.

Bộ Quốc phòng Đức cho biết, sau khi được nâng cấp, Skyranger 30 sẽ “đủ khả năng phòng thủ trước các loại máy bay không người lái nhỏ và siêu nhỏ”. Dự án có tổng kinh phí khoảng 490 triệu euro (566 triệu USD), bao gồm giai đoạn phát triển, sản xuất lô đầu tiên và hướng tới sản xuất hàng loạt vào năm 2029.

Hệ thống này nằm trong khuôn khổ Sáng kiến “Khiên Trời châu Âu” (European Sky Shield Initiative) - chương trình hợp tác phòng không chung của nhiều nước châu Âu. Ngoài Đức, Áo, Đan Mạch và Hungary cũng đã đặt mua các phiên bản Skyranger 30 tương tự, thể hiện xu hướng tăng cường năng lực chống UAV trong khu vực.

Hoàng Vũ