Tinh gọn để hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả - Bài 3: Xây dựng bộ máy chính quyền đô thị di sản

Các xã tổ chức hoạt động văn hóa thể thao tạo không khí sôi động sau khi vận hành bộ máy mới

Từ quản lý sang phục vụ

Giảm 30% cơ quan chuyên môn, gần 70% đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp, từ thói quen quản lý theo tầng nấc, Huế bước sang một nhịp vận hành trực diện: Cán bộ sở, ngành về cơ sở, đội ngũ được trẻ hóa, bổ sung cán bộ nữ, cán bộ chuyên môn cao. Từng viên gạch mới đang xếp vào nền móng của một bộ máy đô thị đặc thù.

UVTW Đảng, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố, Trưởng Đoàn ĐBQH thành phố Lê Trường Lưu nhiều lần nhấn mạnh: Sắp xếp bộ máy không chỉ là thực hiện chủ trương lớn, mà còn là yêu cầu tất yếu của sự phát triển, trọng tâm là xóa bỏ cấp trung gian, đưa chính quyền gần dân hơn, phục vụ trực tiếp nhu cầu thiết thực; đồng thời, không phải để giảm đi sức mạnh, mà để tăng hiệu quả hoạt động, hướng đến phục vụ Nhân dân ngày một tốt hơn.

Thực tiễn chứng minh cho điều đó. Tại phường An Cựu, 99% thủ tục hành chính được giải quyết đúng hạn, gần 96% hồ sơ xử lý trực tuyến. Người dân ghi nhận rõ sự thuận lợi, từ thủ tục đất đai, khai sinh cho đến kết hôn có yếu tố nước ngoài. Phương thức điều hành công việc cũng thay đổi: Bớt tầng nấc trung gian, trách nhiệm rõ ràng, giảm tình trạng “xin ý kiến” hay “đẩy trách nhiệm”.

TP. Huế đặt mục tiêu xây dựng chính quyền đô thị di sản hiệu năng, hiệu quả

Ông Phạm Văn Thái, trú phường An Cựu cho biết: Trước đây, khi làm thủ tục đất đai, tôi phải đi lại nhiều lần giữa phường và thành phố (cũ). Giờ các bước được rút gọn, thông tin liên thông rõ ràng nên tôi chỉ cần nộp hồ sơ một nơi, thời gian giải quyết nhanh hơn hẳn. Cách đây gần 1 tháng, khi đến làm giấy khai sinh cho con, thủ tục hành chính được xử lý ngay tại bộ phận một cửa, hồ sơ chuyển nhanh, cán bộ hướng dẫn tận tình, giúp tôi không phải đi lại nhiều lần. Người dân như tôi cảm nhận rõ sự thay đổi tích cực, rất thuận lợi và yên tâm.

Ông Trần Công Phước, Phó Chủ tịch UBND phường Phong Thái phân tích: Tôi từng đảm nhận vị trí Chủ tịch UBND phường Phong An khi chưa sáp nhập. So với trước kia, nhiều việc phải qua tầng nấc trung gian, vừa chậm, vừa dễ trùng lặp; nay cơ chế điều hành trực tiếp, giao việc thẳng, giám sát chặt từ thành phố. “Từ quản lý sang phục vụ”, đó là sự chuyển dịch về tư duy, buộc cán bộ phải chủ động, minh bạch hơn. Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vì thế không chỉ là thay đổi cấu trúc tổ chức, mà còn là sự đổi mới căn cốt trong cách hành xử với dân.

Tiếp tục hoàn thiện bộ máy

Tất nhiên, con đường đổi mới chưa bao giờ bằng phẳng. Ban Tổ chức Thành ủy thẳng thắn đánh giá, dù đã đạt được những kết quả bước đầu quan trọng, bộ máy sau sắp xếp vẫn cần tiếp tục được hoàn thiện. Một số cơ quan, đơn vị còn chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ; một số xã, phường mới sáp nhập chưa ổn định tổ chức. Một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức chưa đáp ứng yêu cầu mới, đặc biệt trong các lĩnh vực quản trị đô thị hiện đại, khoa học - công nghệ, chuyển đổi số, ngoại ngữ. Tinh giản biên chế chưa thật sự gắn chặt với hiệu quả công việc: Có nơi giảm số lượng nhưng chưa phân bổ lại hợp lý, dẫn đến tình trạng thừa - thiếu cục bộ…

Ông Đặng Văn Sơn, Phó Trưởng ban Tổ chức Thành ủy cho biết: Ban Tổ chức sẽ tiếp tục tham mưu Thành ủy, Ban Thường vụ Thành ủy chỉ đạo các cấp, các ngành tiến hành rà soát, đánh giá chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn để kịp thời điều chỉnh, tránh chồng chéo, trùng lặp. Kiên quyết thực hiện nguyên tắc “một việc - một cơ quan chủ trì, một người chịu trách nhiệm chính”, hạn chế tình trạng đùn đẩy, né tránh. Đồng thời, nghiên cứu mô hình tổ chức mới phù hợp với đặc thù của thành phố sau khi mở rộng địa giới, nhất là ở những phường, xã có tốc độ đô thị hóa nhanh.

Theo ông Sơn, việc điều chuyển nhân sự cũng cần được thực hiện thận trọng. Những tháng đầu sau hợp nhất, phần lớn cán bộ ở xã, phường vẫn giữ nguyên vị trí cũ. Ở phường Thuận Hóa, sau sáp nhập từ 6 phường toàn bộ cán bộ được giữ nguyên, trong khi phường Dương Nỗ lại thiếu nhân sự, buộc phải để trống. Thành phố chọn cách làm từng bước, trước mắt giữ ổn định, sau đó mới tính toán điều chuyển từ nơi thừa sang nơi thiếu. Ví dụ, sắp tới một số cán bộ từ Thuận Hóa sẽ được phân công về Dương Nỗ để cân đối nhân lực. Cách làm này giúp tránh xáo trộn, hạn chế tâm lý so bì, đồng thời ngăn ngừa nguy cơ phát sinh tiêu cực như “chạy chức, chạy quyền” hay vận động cá nhân để được bố trí vào vị trí thuận lợi.

Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Văn Phương cũng thẳng thắn nhìn nhận: Đối với thường trực đảng ủy cấp xã, phường, Thành ủy hoàn toàn tin tưởng, vì đây là những cán bộ đã có kinh nghiệm và năng lực. Tuy nhiên, ở cấp thực thi, vẫn còn nhiều cán bộ, công chức chưa đáp ứng được yêu cầu công việc. Do đó, thành phố cần tiếp tục rà soát, đánh giá lại toàn bộ đội ngũ cơ sở; bố trí, phân công nhiệm vụ khoa học, phù hợp với trình độ và năng lực thực tế của từng người; đồng thời tăng cường đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao chất lượng giải quyết công việc.

Đổi mới tư duy điều hành

Bài toán tinh gọn không chỉ để giảm đầu mối, mà để mở ra một mô hình quản trị mới: Chính quyền đô thị di sản – vừa hiệu năng, hiệu quả, vừa thấm đẫm bản sắc. Trên nền móng ấy, Huế đang từng bước khẳng định vị thế thành phố trực thuộc Trung ương, với khát vọng không chỉ là một đô thị thông minh, mà còn là một đô thị văn hóa, một trung tâm sáng tạo, nơi di sản được gìn giữ và phát triển cùng nhịp thở của thời đại.

Khái niệm “chính quyền đô thị di sản” – nghe vừa lạ vừa gần, là bước đi đặc biệt của Huế. Đây không chỉ là mô hình hành chính tinh gọn, mà còn là cách quản lý gắn chặt với trách nhiệm bảo tồn di sản. Huế - nơi hội tụ quần thể di tích Cố đô, di sản vật thể, phi vật thể được UNESCO công nhận không thể tách phát triển khỏi gìn giữ. Như lời ông Nguyễn Văn Mạnh, Giám đốc Sở Nội vụ: “Mọi quyết định quy hoạch, đầu tư, chỉnh trang đều phải dựa trên nguyên tắc: Bảo tồn để phát triển, phát triển để bảo tồn”.

Để Huế trở thành thành phố di sản, văn hóa, sinh thái, cảnh quan và thân thiện môi trường, hàng loạt giải pháp đang được triển khai: Chỉnh trang đô thị nhưng giữ cấu trúc truyền thống; phát triển đô thị mới hài hòa sông Hương, núi Ngự; xây dựng cơ sở dữ liệu số về di sản; số hóa thủ tục hành chính; biến di sản thành nguồn lực cho du lịch, công nghiệp văn hóa, kinh tế đêm; xây dựng đội ngũ cán bộ vừa giỏi hành chính công, vừa am hiểu quản lý di sản. Đặc biệt, tinh thần cộng đồng khơi dậy được Nhân dân, đoàn thể, nhà khoa học, nghệ nhân cùng tham gia giám sát, phản biện để di sản sống động trong đời sống, chứ không chỉ nằm trên danh sách UNESCO.

Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, một mặt giúp xóa bỏ trung gian, mặt khác đưa chính quyền đến gần hơn với từng di sản, từng không gian văn hóa. Một dự án hạ tầng giao thông không chỉ tính đến lưu thông, mà còn phải hòa hợp với cảnh quan. Một kế hoạch phát triển du lịch không chỉ nhắm đến kinh tế, mà còn giữ sức sống cho cộng đồng di sản. Đây là sự khác biệt mà không đô thị trực thuộc Trung ương nào có.

Ông Đặng Văn Sơn cho rằng: Để làm được điều trên, Huế cần thúc đẩy tính cộng đồng trong quản lý đô thị; phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội của người dân, tổ chức đoàn thể, các nhà khoa học, nghệ nhân, để di sản được quản lý không chỉ bởi chính quyền, mà còn bởi toàn xã hội. Theo đó, bộ máy hành chính vận hành gắn với quản lý, điều hành trên môi trường số một cách tốt nhất.

UVTW Đảng, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND, Trưởng Đoàn ĐBQH thành phố Lê Trường Lưu khẳng định: Xây dựng chính quyền đô thị di sản hiệu quả không chỉ là sắp xếp tổ chức, mà còn là đổi mới tư duy điều hành vừa phát huy bản sắc, vừa đáp ứng yêu cầu hiện đại. Con người Huế vốn trầm tĩnh, sâu lắng, nay cần thêm sự quyết liệt, táo bạo để đưa thành phố bứt phá. Huế không chỉ gìn giữ ký ức của dân tộc, mà còn phải chứng minh năng lực quản trị một đô thị di sản, nơi mà di sản trở thành động lực phát triển, chính quyền trở thành người đồng hành của dân và văn hóa trở thành sức mạnh mềm.

Bài, ảnh: ĐỨC QUANG