Tình thế tạo cơ hội

Những ngày qua bất ngờ dậy lên nhiều đồn thổi về khả năng sẽ sớm có thỏa thuận ngừng chiến mới giữa Israel và Hamas. Cả Israel và Hamas đều không xác nhận và cũng chẳng bác bỏ những thông tin ấy. Cho nên có thể hiểu, Israel và Hamas đang ngầm thương thảo với nhau về một thỏa thuận ngừng chiến mới. Liệu tiến trình thương thảo này rồi đây có kết thúc thành công hay không và bao giờ mới thành công là chuyện khác nhưng ít ra thì cả Israel và Hamas đều đã có sự nhúc nhích về phía nhau.

Trong thâm tâm, cả Israel và Hamas đều không muốn hòa giải với nhau và không sẵn sàng thỏa hiệp về ngừng chiến, cho dù chỉ là tạm thời chứ không phải lâu dài. Nguyên nhân ở chỗ hai bên hoàn toàn không tin tưởng lẫn nhau và mối thâm thù giữa hai bên quá sâu nặng. Nhưng tình thế mới xuất hiện đã buộc cả hai phải tính đến việc thỏa hiệp để không bị tổn hại thể diện hoặc bị coi là yếu thế hay thất thế.

Hamas vẫn bắt giữ một số con tin mà Israel chưa giải cứu được thông qua các hoạt động tấn công và truy sát bằng biện pháp quân sự. Áp lực từ thế giới bên ngoài tiếp tục gia tăng thôi thúc cả Israel nữa chứ không chỉ riêng Hamas về ngừng chiến, tạo điều kiện thuận lợi cho cứu trợ nhân đạo ở Dải Gaza và tiến tới chấm dứt cuộc chiến ở khu vực này. Nhưng Hamas không thể không nhận thấy tình cảnh của mình đang trở nên ngày càng thêm khó khăn. Israel đã có được thỏa thuận ngừng chiến ở Lebanon. Syria lại vừa xảy ra chính biến làm gián đoạn mối thông thương trực tiếp giữa Iran với các lực lượng, tổ chức trong cùng liên thủ ở Lebanon và Palestine. Ở Mỹ, ông Donald Trump sắp trở lại cầm quyền và sẽ giúp Israel chẳng khác nào chắp thêm cánh cho hổ. Ông D.Trump đã lớn tiếng dọa Hamas khi đưa ra tối hậu thư buộc Hamas phải trả tự do cho tất cả các con tin. Người này sẽ cầm quyền ở Mỹ trong 4 năm tới, lại là người luôn sẵn sàng có những quyết sách bất ngờ và cực đoan, mạnh mẽ và quyết liệt, bất chấp thông lệ và truyền thống chính trị ở nước Mỹ. Trong bối cảnh tình hình như thế, Hamas chấp nhận đi vào thương thảo với Israel để "rút củi đáy nồi", hòng ngăn cản ông D.Trump hành xử thái quá khi trở lại cầm quyền, cũng như để tranh thủ thời gian chuẩn bị cho những bước đi trong thời gian tới.

Tạm hòa hoãn với Hamas trong bối cảnh tình hình hiện tại đem lại cho Israel đồng thời nhiều cái lợi. Israel chiếm ưu thế quân sự trên chiến trường ở Dải Gaza nhưng chưa biết đến khi nào mới có thể đạt được mục tiêu đề ra là xóa sổ Hamas. Chiến tranh càng kéo dài thì Israel càng khó cứu sống được con tin và chịu áp lực ngày càng tăng từ thế giới bên ngoài, cũng có nghĩa là càng bị biệt lập với thế giới bên ngoài. Biến cố ở Syria và ứng phó của Iran buộc Israel phải lưu tâm hơn và dàn binh đối phó. Ngoài ra, Israel phải tranh thủ ông D.Trump và cách tranh thủ hiệu quả nhất là tỏ ra thiện chí hòa đàm với Hamas trước khi người kia chính thức trở lại trị vì nước Mỹ.

Trước mắt, Hamas và Israel chỉ chủ ý tỏ ra thiện chí hòa đàm với nhau thôi và hướng tới một thỏa hiệp tạm thời chứ không nhằm giải quyết dứt điểm cuộc chiến tranh. Những nội dung chính của thỏa thuận giữa hai bên là chấm dứt mọi hành động quân sự, tạo điều kiện thuận lợi cho bên ngoài cứu trợ nhân đạo, Hamas thả các con tin, Israel triệt thoái quân đội ra khỏi Dải Gaza.

Tình thế tạo cơ hội để có được thỏa thuận ngừng chiến, nhưng không đưa lại sự bảo đảm là hai bên sẽ đạt được thỏa thuận ấy.

Đại sứ Trần Đức Mậu