Tình trạng kháng thuốc gia tăng ở người Việt

Ảnh minh họa.

Bộ Y tế vừa ban hành Quyết định số 3465/QĐ-BYT phê duyệt “Kế hoạch hành động phòng, chống kháng thuốc trong y tế giai đoạn 2024-2025”.

KHÁNG THUỐC LÀ MỐI ĐE DỌA SỨC KHỎE

Bộ Y tế cho biết kháng thuốc là một mối đe dọa sức khỏe và sự phát triển toàn cầu, do đó cần phải hành động liên ngành khẩn cấp để đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs).

Năm 2011, Ngày Sức khỏe Thế giới 7/4, Tổ chức Y tế Thế giới đã lấy chủ đề về tình trạng kháng thuốc toàn cầu: “Không hành động ngày hôm nay, ngày mai không thuốc chữa”, và kêu gọi các quốc gia phải có kế hoạch kịp thời để đối phó với tình trạng kháng thuốc.

Để đáp ứng với kháng thuốc tại Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Y tế đã ký ban hành Quyết định số 2174/QĐ-BYT năm 2013 phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống kháng thuốc giai đoạn 2013-2020.

Kế hoạch hành động quốc gia đã được triển khai để đáp ứng tình trạng kháng thuốc. Thông qua đó, nhận thức của người dân về kháng thuốc đã được tăng cường. Hệ thống giám sát kháng kháng sinh đã được thiết lập và củng cố; mạng lưới giám sát về kiểm soát nhiễm khuẩn, năng lực chuyên môn về giám sát kháng kháng sinh, quản lý dữ liệu kháng thuốc đã được cải thiện.

Nhiều văn bản chính sách, pháp luật và các hướng dẫn chuyên môn về xét nghiệm vi sinh, quản lý chất lượng xét nghiệm... đã được ban hành và triển khai.

Tuy nhiên, Bộ Y tế đánh giá hiện nay, Việt Nam đang tiếp tục đối mặt với tình trạng kháng thuốc gia tăng. Việc phòng, chống kháng thuốc đòi hỏi sự tham gia của các Bộ ngành, địa phương và toàn thể xã hội.

Ngày 25/9/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 1121/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược Quốc gia về phòng chống kháng thuốc tại Việt Nam giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Chiến lược đặt ra 4 mục tiêu cụ thể: (1) Nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền địa phương và hiểu biết của nhân viên y tế, thú y và người dân về phòng, chống kháng thuốc; (2) Củng cố hệ thống giám sát kháng thuốc để cảnh báo kịp thời về sự xuất hiện, lan truyền, mức độ và xu hướng kháng thuốc của các vi sinh vật; (3) Giảm sự lan truyền của vi sinh vật và bệnh truyền nhiễm; (4) Sử dụng thuốc kháng vi sinh vật ở người và động vật hợp lý, an toàn và có trách nhiệm.

Căn cứ Chiến lược Quốc gia về phòng chống kháng thuốc tại Việt Nam giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn đến năm 2045, Bộ Y tế xây dựng “Kế hoạch hành động Phòng chống kháng thuốc trong y tế giai đoạn 2024-2025” và sắp tới sẽ xây dựng cho giai đoạn 2026-2030.

NỖ LỰC LÀM CHẬM SỰ TIẾN TRIỂN KHÁNG THUỐC

Mục tiêu của Kế hoạch là làm chậm sự tiến triển kháng thuốc và ngăn chặn, kiểm soát sự lây lan của các vi sinh vật kháng thuốc, bệnh truyền nhiễm.

Đồng thời, đảm bảo sự sẵn có, liên tục các thuốc kháng vi sinh vật và sử dụng thuốc kháng vi sinh vật hợp lý để điều trị hiệu quả các bệnh truyền nhiễm ở người và động vật, góp phần bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe con người và động vật, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.

Nâng cao hiểu biết cho nhân viên y tế về phòng, chống kháng thuốc. Ảnh minh họa: Phương Thảo.

Kế hoạch cũng đặt ra mục tiêu cụ thể và chỉ tiêu đến 2025. Mục tiêu 1 là nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền địa phương và hiểu biết của nhân viên y tế, nhân viên thú y và người dân về phòng, chống kháng thuốc.

Tỷ lệ các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có kế hoạch phòng, chống kháng thuốc giai đoạn 2023 - 2030 được Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt, và được cấp ngân sách để triển khai thực hiện đạt 100%.

Tỷ lệ hiểu biết đúng về phòng, chống kháng thuốc ở người trưởng thành, bà mẹ đạt ít nhất là 50%, và ở nhân viên y tế đạt ít nhất là 60%.

Mục tiêu 2: Củng cố hệ thống giám sát kháng thuốc để cảnh báo kịp thời về sự xuất hiện, lan truyền, mức độ, và xu hướng kháng thuốc của các vi sinh vật.

Chỉ tiêu là 50% số bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế và tại mỗi tỉnh, thành phố ít nhất 1 bệnh viện tham gia; nâng cao năng lực cho 3 phòng xét nghiệm tham chiếu quốc gia về kháng thuốc, và triển khai giám sát kháng thuốc của các vi sinh vật trong cộng đồng vào năm 2025.

Ít nhất 90% cán bộ tham gia trong hệ thống giám sát quốc gia về kháng thuốc được tập huấn chuyên môn về kỹ thuật nuôi cấy, định danh, kháng sinh đồ và sử dụng, quản lý dữ liệu giám sát kháng thuốc.

Mục tiêu 3: Giảm sự lan truyền của vi sinh vật và bệnh truyền nhiễm.

Theo đó, phấn đấu tỷ lệ các bệnh viện thiết lập chỉ tiêu và triển khai kế hoạch kiểm soát mức độ kháng thuốc của các vi khuẩn gây bệnh thường gặp trong bệnh viện; đánh giá tuân thủ thực hành tốt về phòng ngừa và kiểm soát nhiễm khuẩn và an toàn sinh học đạt ít nhất 40%.

Đồng thời, tỷ lệ các bệnh viện thực hiện kỹ thuật vi sinh để chẩn đoán, điều trị và giám sát kháng thuốc đạt ít nhất 40% các bệnh viện trực thuộc các Bộ, bệnh viện tỉnh, thành phố; đạt ít nhất 15% các bệnh viện quận, huyện.

Tỷ lệ các bệnh viện thực hiện việc triển khai giám sát chủ động nhiễm khuẩn liên quan đến chăm sóc y tế, và triển khai các can thiệp làm giảm tỷ lệ nhiễm khuẩn này đạt ít nhất 50% các bệnh viện trực thuộc các Bộ, bệnh viện tỉnh, thành phố; đạt ít nhất 20% các bệnh viện quận, huyện.

Mục tiêu 4: Sử dụng thuốc kháng vi sinh vật ở người hợp lý, an toàn và có trách nhiệm. Chỉ tiêu đặt ra là tỷ lệ các bệnh viện triển khai chương trình quản lý sử dụng kháng sinh đạt ít nhất 30%. Cùng với đó, thiết lập hệ thống giám sát quốc gia sử dụng và tiêu thụ kháng sinh ở người.

Nhật Dương