Tổ, đội đánh bắt hải sản: Xây dựng 'xóm, làng' trên biển
Các lực lượng Hải quân, Cảnh sát biển, Bộ đội Biên phòng đồng hành với ngư dân, làm điểm tựa để bà con yên tâm vươn khơi, bám biển, tạo thế trận vững chắc, phát triển kinh tế và bảo vệ chủ quyền.
Cảng cá Cát Lở (phường Phước Thắng, Thành phố Hồ Chí Minh). (Ảnh: Đoàn Mạnh Dương/TTXVN)
Việt Nam có hơn 3.260km bờ biển, nằm ở vị trí thuận lợi, cửa ngõ thông thương và giao thông quốc tế.
Với 21/34 tỉnh, thành phố có biển, trên 50% số cư dân sinh sống ở các tỉnh, thành phố ven biển, do đó, ngư dân đóng vai trò quan trọng trong xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân trên biển.
Vùng biển phía Nam nước ta với trọng tâm là khu vực Nhà giàn DK1 giàu tài nguyên khoáng sản, có những trung tâm kinh tế lớn, ngư trường sôi động nhất nước.
Những năm qua, các lực lượng Hải quân, Cảnh sát biển, Bộ đội Biên phòng, cơ quan chức năng đồng hành với ngư dân, làm điểm tựa để bà con yên tâm vươn khơi, bám biển, tạo thành thế trận liên hoàn, vững chắc, an toàn cho phát triển kinh tế và bảo vệ chủ quyền vùng biển quan trọng này. Phóng viên TTXVN thực hiện chùm 2 bài viết về chủ đề này.
Bài 1: Xây dựng “xóm, làng” trên biển
Giữa đại dương mênh mông, mỗi con tàu đánh bắt hải sản của ngư dân là những “cột mốc sống” khẳng định chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Tổ, đội đánh bắt hải sản như những “xóm, làng” trên biển, là cột mốc đánh dấu chủ quyền của Việt Nam.
Xác định rõ hạn chế, yếu kém
Nghị quyết 36/NQ-TW ngày 22/10/2018 đánh giá, sau 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa X về Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020, nhận thức của toàn hệ thống chính trị, nhân dân và đồng bào ta ở nước ngoài về vị trí, vai trò của biển, đảo đối với phát triển kinh tế, bảo vệ chủ quyền quốc gia được nâng lên rõ rệt.
Chủ quyền, an ninh quốc gia trên biển được giữ vững; công tác tìm, kiếm cứu nạn, an toàn hàng hải cơ bản được bảo đảm; công tác đối ngoại, hợp tác quốc tế về biển được triển khai chủ động, toàn diện.
Tuy nhiên, việc thực hiện Nghị quyết còn nhiều hạn chế, yếu kém và còn khó khăn, thách thức trong phát triển bền vững kinh tế biển. Phát triển kinh tế biển chưa gắn kết hài hòa với phát triển xã hội, bảo vệ môi trường.
Nghị quyết 36/NQ-TW cũng xác định rõ, những hạn chế, yếu kém trên do nguyên nhân chủ quan là chủ yếu.
Biển Đông Việt Nam, trong đó, vùng biển phía Nam được xác định giàu tài nguyên và có các hoạt động kinh tế sôi động nhất nước với hệ thống giàn khoan, đường ống dẫn dầu khí; hệ thống cảng biển tầm cỡ thế giới với mật độ lưu thông tàu thuyền rất lớn; cụm Dịch vụ kinh tế-khoa học kỹ thuật DK1; đường truyền cáp viễn thông quốc tế và hiện đang hình thành các trang trại điện gió ngoài khơi.
Đây cũng là ngư trường rộng lớn, truyền thống của nước ta từ xa xưa với nhiều tàu cá ở khu vực miền Trung, tỉnh An Giang cũng tìm đến khai thác hải sản.
Tàu cá vươn khơi từ cảng Cát Lở (phường Phước Thắng, Thành phố Hồ Chí Minh). (Ảnh: Đoàn Mạnh Dương/TTXVN)
Nhiều năm qua, những hoạt động kinh tế trên đã đóng góp rất lớn vào sự phát triển kinh tế đất nước cho thấy tầm quan trọng của vùng biển này.
Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XII đã ban hành Nghị quyết 36/NQ-TW về “Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.
Nghị quyết đề ra chủ trương và khâu đột phá là nâng cao đời sống, bảo đảm an ninh, an toàn cho dân cư vùng ven biển, trên đảo và những người lao động trên biển; chú trọng phát triển các thiết chế văn hóa cho cộng đồng dân cư biển và ven biển; phát huy bản sắc, giá trị lịch sử và văn hóa dân tộc, tri thức tốt đẹp trong ứng xử với biển, coi đây là nền tảng quan trọng để xây dựng văn hóa biển.
Bên cạnh đó, củng cố, tăng cường thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân khu vực biển; bảo đảm năng lực xử lý tốt các tình huống trên biển, giữ vững độc lập, chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán và lợi ích quốc gia trên các vùng biển… khẳng định chủ trương nhất quán của Việt Nam là duy trì môi trường hòa bình, ổn định, tôn trọng luật pháp quốc tế trên biển.
Củng cố thế trận quốc phòng toàn dân
Vùng biển phía Nam có nhiều lực lượng vũ trang hợp thành bảo vệ, trong đó, những lực lượng thường xuyên, trực tiếp trên biển, ven bờ là Vùng 2 Hải quân, Vùng Cảnh sát biển 3, Bộ đội Biên phòng, các Hải đoàn Hải quân, Hải đoàn Biên phòng cùng các khu vực phòng thủ chủ yếu đều đặt căn cứ tại cửa biển Thành phố Hồ Chí Minh.
Nghị quyết 36/NQ-TW ban hành nêu đúng thực trạng với các giải pháp trọng tâm, trọng điểm nên các cơ quan, đơn vị, địa phương, trong đó, đi đầu là lực lượng vũ trang cùng các tỉnh, thành phố ven biển đã nhanh chóng triển khai thực hiện.
Ngày 30/5/2019, Vùng 2 Hải quân được Quân chủng Hải quân lựa chọn là đơn vị đầu tiên phối hợp với Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu trước đây, nay là Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức phát động Chương trình: “Hải quân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi, bám biển.”
Lực lượng Cảnh sát biển tuyên truyền không khai thác hải sản bất hợp pháp cho ngư dân. (Ảnh: TTXVN phát)
Chương trình nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả các hoạt động tuyên truyền, vận động, hỗ trợ, giúp đỡ và bảo vệ ngư dân khai thác hải sản an toàn, đúng pháp luật; xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân trên biển, góp phần cùng Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc trong tình hình mới.Lực lượng Cảnh sát biển với chương trình “Cảnh sát biển đồng hành cùng với ngư dân”.
Các lực lượng Biên phòng, khu vực phòng thủ và chính quyền địa phương ven biển cũng đẩy mạnh hoạt động chăm lo nhằm ổn định cuộc sống của ngư dân trên bờ và hỗ trợ tàu cá trên biển.
Bằng nhiều cách làm sáng tạo, phù hợp, các chương trình, hoạt động tạo sức lan tỏa sâu rộng, có ý nghĩa chính trị-xã hội cao và hiệu quả thiết thực, được cấp ủy, chính quyền và nhân dân, trực tiếp là những địa phương ven biển, ngành thủy sản cùng các nghiệp đoàn nghề cá, chủ tàu và ngư dân nhiệt tình hưởng ứng, tích cực tham gia.
Nhờ đó, chất lượng, hiệu quả hỗ trợ, giúp đỡ và bảo vệ ngư dân khai thác hải sản an toàn, đúng pháp luật càng được nâng cao. Nhận thức, ý thức, trách nhiệm chính trị của ngư dân được tăng cường, củng cố vững chắc thêm thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận chiến tranh nhân dân trên biển.
Đại diện Vùng 2 Hải quân cho biết nhờ sự gắn bó mật thiết giữa quân và dân trên biển nên từ năm 2019 đến tháng 6/2025, ngư dân trên tàu cá của các tỉnh phía Nam đánh bắt hải sản khu vực biển Vùng 2 được phân công quản lý đã phát hiện, kịp thời thông báo cho các lực lượng trên biển của Vùng 2 gần 450 mục tiêu các loại, chủ yếu là tàu quân sự, tàu chấp pháp của nước ngoài.
Từ đó, giúp các lực lượng trên biển nắm, theo dõi hành động của các mục tiêu, xử lý tốt tình huống, bảo đảm an toàn cho hoạt động kinh tế, quân sự của đất nước trên biển.
Đại tá Đỗ Hồng Duyên, Phó Chính ủy Vùng 2 Hải quân cho biết, bên cạnh phát huy vai trò của lực lượng nòng cốt, chuyên trách trong nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo, sự hiện diện của ngư dân trên biển không chỉ đóng vai trò quan trọng cho phát triển kinh tế mà còn có ý nghĩa như một lực lượng bảo vệ quan trọng, từ sớm, từ xa vùng biển Tổ quốc./.
