Tôn vinh bản sắc và hội nhập quốc tế

Các diễn viên, nghệ sĩ trên thảm đỏ. (Ảnh: QUỐC THANH)

Sự kiện ghi dấu mốc kỷ niệm 55 năm Liên hoan phim Việt Nam ra đời (1970-2025), được kỳ vọng sẽ đặt nền móng cho công nghiệp điện ảnh Việt Nam phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.

Những dấu ấn nổi bật

Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24 quy tụ 144 bộ phim thuộc nhiều thể loại, phản ánh nỗ lực đổi mới của các nhà làm phim từ đề tài đến cách kể chuyện. Dựa trên tiêu chí nội dung nắm bắt hơi thở thời đại, giàu bản sắc văn hóa, hướng đi và sự phát triển toàn diện, bền vững, hội nhập, Hội đồng tuyển chọn phim đã lựa chọn 87 tác phẩm chính thức tranh giải tại liên hoan (gồm 16 phim truyện, 36 phim tài liệu, 14 phim khoa học và 21 phim hoạt hình).

Đáng chú ý, 11/16 phim truyện dự thi đều đạt doanh thu trên 100 tỷ đồng, đặc biệt phim Mưa đỏ hơn 700 tỷ đồng. Liên hoan phim năm nay chứng kiến sự trở lại ngoạn mục của phim Nhà nước, nhất là dòng phim chiến tranh cách mạng, tiêu biểu là Mưa đỏ, Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối, Tử chiến trên không.

Thứ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông đánh giá: hai năm qua kể từ Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 23 (2023) đến nay, có thể thấy rõ sức sống mãnh liệt của điện ảnh nước nhà: số lượng và chất lượng phim tăng lên, thị trường điện ảnh sôi động, các tác phẩm Việt Nam được đón nhận tích cực ở các Liên hoan phim quốc tế và hình thành một thế hệ làm phim trẻ đầy bản lĩnh, sáng tạo. Nhiều bộ phim đã trở thành sứ giả văn hóa, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người, bản sắc văn hóa và du lịch Việt Nam đến với bạn bè quốc tế. Bên cạnh việc duy trì hệ thống giải thưởng thường kỳ, nét mới của Liên hoan phim lần thứ 24 là việc ghi nhận và trao Bằng khen của Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch tặng các cá nhân, tập thể có đóng góp đặc biệt cho điện ảnh.

Điểm hấp dẫn của Liên hoan phim lần thứ 24 là chương trình Toàn cảnh (Panorama), trình chiếu các phim không nằm trong chương trình phim dự thi, được sản xuất trong 2 năm qua, thuộc nhiều thể loại, đa dạng về phong cách và đề tài.

Đồng thời công chúng yêu điện ảnh tại thành phố mang tên Bác còn có thể hòa vào không khí sôi nổi của Liên hoan phim qua các hoạt động như: triển lãm ảnh “Thành phố Hồ Chí Minh vươn mình cùng đất nước qua góc nhìn điện ảnh”; chương trình “Âm nhạc trong phim” tại phố đi bộ Nguyễn Huệ; các hoạt động trải nghiệm, tham quan, quảng bá vẻ đẹp của thành phố. Tại sự kiện lần này, Thành phố Hồ Chí Minh vinh dự đón nhận bằng công nhận danh hiệu UNESCO “Thành phố sáng tạo toàn cầu về điện ảnh”.

Cùng với đó, các hội thảo, tọa đàm chuyên đề trong khuôn khổ Liên hoan phim là diễn đàn cho các nghệ sĩ, những người làm công tác quản lý, đội ngũ các nhà sản xuất, phát hành và phổ biến phim trao đổi kinh nghiệm, thúc đẩy phát triển công nghiệp điện ảnh... Đạo diễn Charlie Nguyễn lạc quan: Liên hoan phim lần thứ 24 như một cú huých đúng thời điểm, khẳng định một điều rất quan trọng: chúng ta có khán giả, có thị trường, có nội lực và có sự hỗ trợ của Nhà nước để đưa điện ảnh Việt thành một ngành công nghiệp đàng hoàng.

Triển vọng cho sự phát triển

Ra đời từ năm 1970, 55 năm qua, Liên hoan phim Việt Nam đã góp phần tôn vinh những tác phẩm điện ảnh xuất sắc, đồng thời cho thấy sự chuyển mình của ngành điện ảnh, từ thời kỳ kháng chiến cho đến giai đoạn đổi mới, hội nhập quốc tế.

Qua mỗi kỳ Liên hoan phim, nhiều tài năng điện ảnh được phát hiện, vinh danh, từ đó tiếp tục cống hiến, sáng tạo không ngừng nghỉ, tạo dựng nền tảng vững chắc cho điện ảnh Việt Nam. Các giải thưởng Bông sen vàng trao cho những tác phẩm, cá nhân xuất sắc nhất tại mỗi kỳ Liên hoan phim đã thật sự trở thành niềm tự hào của điện ảnh dân tộc.

Không chỉ ghi dấu ấn trong nước, nhiều tác phẩm điện ảnh Việt Nam đã bước ra đấu trường thế giới và giành những giải thưởng danh giá, khẳng định vị thế trong khu vực và trên thế giới. Tiêu biểu có thể kể đến bộ phim Cánh đồng hoang (đạo diễn Nguyễn Hồng Sến, 1979) giải Bông sen vàng tại Liên hoan phim Việt Nam năm 1980, Huy chương vàng Liên hoan phim quốc tế Moskva năm 1981.

Phim Bao giờ cho đến tháng Mười (đạo diễn Đặng Nhật Minh, 1984) giải Bông sen vàng tại Liên hoan phim Việt Nam năm 1985, giải đặc biệt Liên hoan phim châu Á-Thái Bình Dương (1989), bằng khen của Ủy ban Bảo vệ hòa bình tại Liên hoan phim quốc tế Moskva (1985).

Phim Đời cát (đạo diễn Nguyễn Thanh Vân, 1999) giải Bông sen vàng tại Liên hoan phim Việt Nam năm 2001, giải đặc biệt tại Liên hoan phim Amiens năm 2000, Phim hay nhất Liên hoan phim châu Á-Thái Bình Dương năm 2000.

Gần đây, phim Tro tàn rực rỡ (đạo diễn Bùi Thạc Chuyên, 2022) giải Bông sen vàng tại Liên hoan phim Việt Nam năm 2023, đã giành giải Khinh khí cầu vàng (Montgolfìere D’or) tại Liên hoan phim 3 châu lục, tổ chức tại thành phố Nantes (Pháp).

Bộ phim tài liệu Những đứa trẻ trong sương (đạo diễn Hà Lệ Diễm, 2021) giải Bông sen vàng tại Liên hoan phim 2023, đã đoạt giải phim quốc tế xuất sắc tại Liên hoan phim Docaviv và giải Đạo diễn xuất sắc tại Liên hoan phim tài liệu quốc tế Amsterdam.

Tiếp nối những kết quả đáng tự hào đó, Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24 với chuỗi sự kiện quy mô, mở ra không gian văn hóa đa sắc màu, khẳng định uy tín một thương hiệu quốc gia về điện ảnh. Ông Đặng Trần Cường, Cục trưởng Cục Điện ảnh nhấn mạnh: “Đây không chỉ là nơi vinh danh sáng tạo mà còn là cầu nối đưa điện ảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng, đáp ứng nhu cầu khán giả và phát triển bền vững”.

Tuy nhiên, cũng cần thẳng thắn nhìn nhận xây dựng công nghiệp điện ảnh trong giai đoạn mới đòi hỏi cơ chế, chính sách thông thoáng, nguồn lực đầu tư bài bản, tăng cường hợp tác công-tư, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, mở rộng hợp tác quốc tế và ứng dụng mạnh mẽ khoa học-công nghệ trong sản xuất, phổ biến phim.

Nhà sản xuất Trinh Hoan (đại diện HK Film) đề xuất: “Để Việt Nam thật sự là một nền điện ảnh phát triển theo hướng bền vững mà vẫn hội nhập được dòng chảy của điện ảnh thế giới, rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước cho những dự án mang tiếng nói đặc biệt, có tiềm năng mở rộng thị trường và chấp nhận rủi ro đầu tư lớn. Nếu không có sự hỗ trợ này, việc vươn ra thế giới sẽ vẫn chỉ là nỗ lực đơn lẻ của một vài doanh nghiệp/cá nhân có tiềm lực mạnh mà thôi”.

Tháo gỡ được những vướng mắc hiện nay, điện ảnh Việt sẽ phát huy vai trò chủ lực trong ngành công nghiệp văn hóa-vừa mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, vừa có sức lan tỏa và khẳng định vị thế trên trường quốc tế.

PHONG ĐIỆP