Tôn vinh những đóng góp to lớn của các nhà khoa học trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước

Chiều 7/6, tại Hà Nội, Bảo tàng Di sản các nhà khoa học Việt Nam (Meddom) tổ chức Tọa đàm khoa học với chủ đề: “Đóng góp của các nhà khoa học Việt Nam trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước”. Tham dự có đại diện Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, các chuyên gia lịch sử, bảo tàng học và giáo dục, các nhà khoa học...

TS Nguyễn Thanh Hóa – Giám đốc Bảo tàng Di sản các nhà khoa học Việt Nam cho biết, trong lịch sử dân tộc Việt Nam, đội ngũ trí thức, nhà khoa học luôn gắn bó mật thiết với vận mệnh đất nước. Từ những năm tháng kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ đến công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa – hiện đại hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng, các nhà khoa học Việt Nam đã có mặt ở những lĩnh vực then chốt như quốc phòng, y tế, nông nghiệp, giáo dục, khoa học công nghệ… đóng góp quan trọng vào sự nghiệp phát triển bền vững của đất nước.

TS Nguyễn Thanh Hóa chia sẻ tại tọa đàm.

Chia sẻ về những đóng góp quan trọng của các nhà khoa học và công nghệ (KH&CN) trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước, TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam dẫn chứng những công trình khoa học tiêu biểu ghi vào lịch sử như: Cụm công trình nghiên cứu và chế tạo vũ khí trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp của Thiếu tướng Trần Đại Nghĩa; cụm công trình Phòng, chống bệnh lao ở Việt Nam của BS Phạm Ngọc Thạch; công trình Phương pháp cắt gan khô của GS Tôn Thất Tùng; công trình Điều tra về muỗi sốt rét ở Việt Nam và Chế dung dịch Penixilin sử dụng chữa vết thương trong kháng chiến chống Pháp của GS Đặng Văn Ngữ; cụm công trình Nghiên cứu chọn tạo và phát triển giống lúa thơm Sóc Trăng: ST24 và SS25 giai đoạn 2008-2016 của kỹ sư Hồ Quang Cua; công trình của GS.BS Lương Đình Của về chọn giống lúa chiêm xuân và hè thu năng suất cao mở đầu phong trào thâm canh hạt 5 tấn lúa/ha ở miền Bắc…

Trong những công trình tiêu biểu đó, nhiều nhà khoa học, nhiều công trình được Đảng, Nhà nước ghi nhận và trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về KH&CN.

TSKH Phan Xuân Dũng khẳng định, đội ngũ nhà khoa học, người lao động ngành KH&CN Việt Nam đã đồng hành cùng đất nước và dân tộc theo chiều dài lịch sử, góp phần to lớn rất đáng trân trọng và tự hào vào công cuộc giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước; tái thiết đất nước sau thống nhất; đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.

TSKH Phan Xuân Dũng chia sẻ những đóng góp to lớn của các nhà khoa học.

Tham luận tại tọa đàm, GS.TS Trần Đức Viên, Chủ tịch Hội đồng Giáo sư liên ngành Nông nghiệp - Lâm nghiệp nêu bật những đóng góp của các nhà khoa học trong lĩnh vực nông nghiệp như nhà giáo, nhà khoa học Lương Định Của, người đã lai tạo thành công một số giống lúa cho năng suất cao và chất lượng tốt; GS.VS Vũ Tuyên Hoàng, nhà di truyền học lớn trong nước và quốc tế; GS Bùi Huy Đáp, người đã phát minh ra vụ lúa xuân với các giống lúa thấp cây, năng suất cao, chống chịu tốt, tạo ra cuộc cách mạng về mùa vụ, về năng suất và sản lượng cho cây lúa Việt Nam.

Từ những thành quả của các nhà khoa học của các thế hệ đi trước, GS.TS Trần Đức Viên đề xuất: Trong tương lai ngành Nông nghiệp cần chú trọng ứng dụng công nghệ 4.0, trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ sinh học vào nông nghiệp để tăng năng suất, giảm chi phí, thân thiện với môi trường. Do đó, nên đầu tư vào nghiên cứu khoa học nông nghiệp ứng dụng, xây dựng các trung tâm nông nghiệp công nghệ cao tại các vùng trọng điểm và phát triển mô hình nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu.

Các đại biểu tham dự tọa đàm.

Tại tọa đàm, các tham luận của các nhà khoa học không chỉ làm rõ những đóng góp tiêu biểu của các nhà khoa học trong từng giai đoạn lịch sử (từ năm 1945 đến nay) mà còn phân tích những bài học kinh nghiệm, giá trị tinh thần và nhân cách khoa học cần được tiếp nối, lan tỏa đến thế hệ trẻ.

Thành lập năm 2007, Trung tâm - Bảo tàng Di sản các nhà khoa học Việt Nam là bảo tàng ngoài công lập đầu tiên tại Việt Nam chuyên sâu sưu tầm, bảo quản và giới thiệu di sản của các nhà khoa học Việt Nam. Qua hơn 18 năm hình thành và phát triển, bảo tàng đã tiếp cận và làm việc với hơn 7.000 nhà khoa học thuộc nhiều lĩnh vực, sưu tầm được hơn 1 triệu tài liệu, hiện vật, trong đó có những bộ sưu tập quý hiếm, mang giá trị lịch sử, học thuật và nhân văn sâu sắc.

Tọa đàm được nghe nhiều bài tham luận của các nhà khoa học.

Năm 2016, Bảo tàng Di sản các nhà khoa học Việt Nam bắt đầu mở cửa đón khách tại Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam (xã Bắc Phong, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình). Với diện tích gần 30ha, không gian này được xây dựng như một quần thể văn hóa – giáo dục – trải nghiệm khoa học, vừa gìn giữ di sản tri thức, vừa truyền cảm hứng cho công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Các trưng bày chuyên đề do Bảo tàng thực hiện như: “Khát vọng học hỏi và sáng tạo” (2014), “Thẳm sâu trong từng kỷ vật” (2018), “Chuyện nghề địa chất” (2019), “Cháy mãi những đam mê”, “Khoa học: Sáng tạo và cống hiến” (2020)... đều được công chúng đánh giá cao về chiều sâu nội dung, hình thức thể hiện sáng tạo và hiệu quả giáo dục. Hàng chục nghìn lượt du khách, học sinh – sinh viên đã đến Công viên mỗi năm để tham quan, học tập và giao lưu, góp phần khơi dậy lòng yêu khoa học, lý tưởng cống hiến cho đất nước.

GS Nguyễn Anh Trí phát biểu tại tọa đàm.

TS Nguyễn Thanh Hóa chia sẻ: “Đã đến lúc chúng ta cần nhấn mạnh hơn vai trò lịch sử của các nhà khoa học trong tiến trình phát triển của đất nước. Không chỉ là những con người đóng góp bằng chuyên môn, tri thức, họ còn là tấm gương sống động về nhân cách, về sự dấn thân, về khát vọng cống hiến âm thầm mà vĩ đại. Bảo tàng mong muốn truyền cảm hứng đó đến công chúng hôm nay, đặc biệt là thế hệ trẻ”.

Theo GS Nguyễn Anh Trí, Chủ tịch Hội đồng cố vấn Medlatec Group, người sáng lập Bảo tàng Di sản các nhà khoa học Việt Nam cho biết, các báo cáo tại tọa đàm đã hệ thống hóa được các đóng góp của các nhà khoa học theo chuyên ngành, rất có giá trị cho việc Bảo tàng Di sản các nhà khoa học Việt Nam tổ chức trưng bày triển lãm “Dấu ấn của các nhà khoa học Việt Nam trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước” dự kiến khai trương vào ngày 16/8 tới đây tại Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam tại tỉnh Hòa Bình.

Trần Hằng