Tổng kết mạng lưới các khu dự trữ sinh quyển thế giới của Việt Nam năm 2025

Quang cảnh hội nghị. (Ảnh: NGUYỄN TRUNG)

Tham dự, có đại diện các bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo của 11 khu dự trữ sinh quyển thế giới trên cả nước; lãnh đạo các viện nghiên cứu, trường đại học, tổ chức quốc tế, các nhà khoa học và chuyên gia…

Phát biểu khai mạc hội nghị, đồng chí Trịnh Minh Hoàng, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa, Trưởng Ban chỉ đạo Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Núi Chúa, nhấn mạnh: Năm 2021, khi Vườn quốc gia Núi Chúa được UNESCO công nhận là Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Núi Chúa, địa phương đã nỗ lực triển khai đồng bộ các giải pháp bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học gắn với phát triển sinh kế bền vững cho cộng đồng.

Qua đó, nhiều chương trình hợp tác với các viện nghiên cứu, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp xanh và cộng đồng địa phương đã đem lại hiệu quả rõ nét, góp phần thực hiện đầy đủ ba chức năng cơ bản là: bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, hệ sinh thái và giá trị văn hóa đặc trưng; phát triển kinh tế-xã hội bền vững; hỗ trợ nghiên cứu khoa học, giáo dục, truyền thông và hợp tác quốc tế.

Ông Trịnh Minh Hoàng, Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa, Trưởng Ban chỉ đạo Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Núi Chúa phát biểu khai mạc hội nghị

Hiện, tỉnh Khánh Hòa đã hợp nhất Ban Quản lý Vườn quốc gia Núi Chúa và Ban Quản lý Vườn quốc gia Phước Bình thành Ban Quản lý Vườn quốc gia Núi Chúa - Phước Bình sẽ là tiền đề quan trọng, điều kiện thuận lợi để xem xét việc điều chỉnh, mở rộng ranh giới Khu Dự trữ sinh quyển Núi Chúa, hình thành quần thể sinh thái thống nhất giữa rừng-biển-vùng chuyển tiếp, bảo đảm tính toàn vẹn sinh thái và phù hợp với tiêu chí của UNESCO.

Tại hội nghị, các đại biểu đã nghe các báo cáo: Tổng kết hoạt động của Chương trình Con người và Sinh quyển Việt Nam (MAB Việt Nam) năm 2025; kết quả hoạt động trong năm 2025 của 11 khu dự trữ sinh quyển thế giới của Việt Nam; kết quả hội nghị khu dự trữ sinh quyển thế giới lần thứ 5 và Kỳ họp MAB IUU lần thứ 37 diễn ra từ ngày 22 đến 27/9/2025 tại Hàng Châu; Kế hoạch hành động chiến lược Hàng Châu 2025-2036 và định hướng hoạt động của mạng lưới khu dự trữ sinh quyển thế giới Việt Nam.

Các đại biểu đã thảo luận và cho rằng, trong khi toàn cầu đang phải đối mặt với những thách thức to lớn của biến đổi khí hậu, suy thoái đa dạng sinh học và cạn kiệt tài nguyên…, Việt Nam vẫn duy trì, phát huy hiệu quả 11 khu dự trữ sinh quyển thế giới. Điều này cho thấy việc cam kết mạnh mẽ của Việt Nam đối với UNESCO và cộng đồng quốc tế trong khẳng định trách nhiệm, quyết tâm trong chung tay xây dựng mô hình “sống hài hòa với thiên nhiên”; xây dựng mạng lưới các khu dự trữ sinh quyển Việt Nam trở thành hình mẫu về phát triển bền vững với thiên nhiên…

Ông Nguyễn Nam Khánh, chuyên viên Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam chia sẻ ý kiến tại hội nghị.

Ông Nguyễn Nam Khánh, chuyên viên Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam chia sẻ: Nay, chúng ta đã nhìn thấy tác động khắc nghiệt của biến đổi khí hậu ảnh hưởng trực tiếp tới người dân và các khu danh hiệu UNESCO. Chúng ta cũng nhận thức sâu sắc rằng hệ sinh thái khỏe mạnh chính là tấm lá chắn kiên cố nhất, là giải pháp dựa vào thiên nhiên hữu hiệu nhất để bảo vệ cộng đồng trước thiên tai, vì thế trong 25 năm vừa qua, mạng lưới khu dự trữ sinh quyển thế giới của Việt Nam đã phát triển trải dài khắp đất nước, bao trùm các hệ sinh thái trọng yếu, trở thành “phòng thí nghiệm sống”, nơi các mô hình phát triển bền vững được thử nghiệm, nơi con người và thiên nhiên tìm thấy tiếng nói chung và là nơi Việt Nam hiện thực hóa các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường. Năm 2025, thế giới đã chứng kiến những bước tiến vượt bậc, khẳng định vị thế của Việt Nam trong ngôi nhà chung sinh quyển toàn cầu, cho thấy Việt Nam luôn tích cực trong đóng góp định hình chương trình nghị sự và hợp tác quốc tế.

Ông Nguyễn Nam Khánh, nói: “Nay, Việt Nam có thể tự hào chia sẻ với thế giới khi Khu Dự trữ sinh quyển Đồng Nai và Châu thổ Sông Hồng cùng được công nhận là Vườn Di sản ASEAN; Khu Dự trữ sinh quyển Cao nguyên Kon Hà Nừng có 6 cây đa cổ thụ được công nhận là Cây Di sản...”.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Hiền, Chủ tịch Chương trình Con người và Sinh quyển Việt Nam, năm 2025 là dấu mốc đặc biệt kỷ niệm 40 năm thành lập Ủy ban Quốc gia Chương trình Con người và Sinh quyển Việt Nam và 25 năm hình thành mạng lưới các Khu Dự trữ sinh quyển thế giới của Việt Nam. Theo định hướng cho giai đoạn 2026-2035 vừa được UNESCO thông qua tại Hội nghị thế giới lần thứ 5 cùng với kế hoạch hành động Hàng Châu 2026-2035 là kim chỉ nam cho thập kỷ tới với các mục tiêu lớn, cụ thể, có ý nghĩa rất quan trọng để các khu dự trữ sinh quyển Việt Nam triển khai thực hiện đồng bộ, nhằm đóng góp nhiều kết quả vào các thỏa thuận đa phương và mục tiêu phát triển bền vững; nâng cao năng lực, nguồn lực, chất lượng của mạng lưới; và thúc đẩy nghiên cứu, chia sẻ tri thức, hướng tới sinh sống hài hòa với thiên nhiên trong tương lai.

Phó Giáo sư; Tiến sĩ Nguyễn Văn Hiền, Chủ tịch Chương trình Con người và Sinh quyển Việt Nam phát biểu tại hội nghị.

Theo các đại biểu, để “Việt Nam hóa” Kế hoạch Hàng Châu, cần tiếp tục mở rộng và nâng cao chất lượng mạng lưới; xây dựng “hệ sinh thái hợp tác sinh quyển” trên cơ sở “mạng lưới” (chuyển đổi mô hình hệ sinh thái khu dự trữ sinh quyển từ hoạt động tương đối độc lập sang kết nối, chia sẻ kinh nghiệm, phát huy thế mạnh để trở thành các trung tâm xuất sắc trong phục hồi rừng ngập mặn và tín chỉ carbon; giáo dục đại dương và kinh tế tuần hoàn;bảo tồn gắn văn hóa…). Đồng thời tăng cường sức mạnh tổng hợp, liên ngành-liên danh hiệu để tạo nên sức mạnh cộng hưởng, tối ưu hóa nguồn lực và nâng tầm danh hiệu cho địa phương.

Đại biểu tham quan không gian trưng bày tư liệu, sản phẩm của 11 khu dự trữ sinh quyển thế giới của Việt Nam tại hội nghị.

Cùng với đó, chú trọng phối hợp triển khai chương trình liên lĩnh vực khoa học-văn hóa-giáo dục: Disaster Risk Reduction (Giảm thiểu rủi ro thiên tai) và Climate Resilience (Thích ứng khí hậu) của UNESCO, nhằm tăng cường năng lực, xây dựng chính sách, truyền thông và hỗ trợ cộng đồng địa phương nhằm giảm thiểu tác động của thiên tai và biến đổi khí hậu.

Hội nghị cũng đã đánh giá tầm quan trọng của Khu Dự trữ sinh quyển Núi Chúa trong xây dựng mô hình “sống hài hòa với thiên nhiên”; sự cần thiết của việc điều chỉnh và mở rộng phân vùng trong tương lai.

NGUYỄN TRUNG - VŨ TÂN